“Hiện tượng” của các cổ phiếu mới lên sàn đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của các nhà đầu tư.

Liên tục trong hơn một tháng qua, thị trường chứng khoán Việt Nam hiện diện một xu hướng “săn” cổ phiếu mới lên sàn, bất chấp sự phát triển “răng cưa” của thị trường. Tại sao có trào lưu này và đâu là nguyên nhân khiến các nhà đầu tư đổ xô vào săn lùng các cổ phiếu này?

Khởi động đầy kích thích là sự góp mặt của cổ phiếu PET (Công ty Cổ phần Dịch vụ du lịch Dầu khí) trên sàn vào ngày 12/9 với giá 58.000 đồng/cổ phiếu. Mặc dù trong 1 tháng qua, cổ phiếu PET cũng có vài phiên điều chỉnh nhưng giá cũng đã tăng khá cao, đạt 94.500 đồng/cổ phiếu, tăng 63% so với giá ban đầu.

Cổ phiếu VIC (Công ty Cổ phần Vincom) chào sàn ngày 19/9 với giá 125.000 đồng cũng đã làm một bước nhảy ngoạn mục khi liên tục tăng kịch trần và đứng đầu trong những cổ phiếu có mức tăng mạnh nhất. Tính đến ngày 16/10 giá của cổ phiếu này đạt 181.000 đồng/cổ phiếu.

Tương tự, ngay sau khi chào sàn với giá 48.000 đồng/cổ phiếu vào ngày 4/10, cổ phiếu TSC (Công ty Cổ phần Vật tư Kỹ thuật nông nghiệp Cần Thơ) cũng liên tục tăng giá. Từ mức 40.000 đồng/cổ phiếu trong ngày giao dịch đầu tiên đến ngày 16/10, TSC đã tăng 69.000 đồng/cổ phiếu, tăng kịch trần 9 phiên liên tục kể từ lên sàn.

Cơn khát các cổ phiếu mới niêm yết cũng xảy ra đối với cổ phiếu HDC (Công ty Phát triển nhà Bà Rịa - Vũng Tàu) trong phiên chào sàn đầu tiên ngày 8/10 vừa qua với giá tham chiếu là 70.000 đồng cũng tăng kịch trần 7 phiên liên tục và hiện đang tạm dừng ở mức 111.000 đồng/cổ phiếu khi kết thúc phiên giao dịch 16/10.

Và cổ phiếu “tân binh” vừa chào sàn ngày 15/10 vừa qua là TMC cũng không nằm ngoài trào lưu này. Hai phiên giao dịch là hai phiên giá cổ phiếu này tăng kịch trần, từ giá tham chiếu 45.000đồng/cổ phiếu trong ngày giao dịch đầu tiên, TCM tăng trần lên 54.000 đồng và phiên ngày 16/10 tiếp tục tăng lên 63.000đồng/cổ phiếu. Nhiều dự đoán cổ phiếu này sẽ tiếp tục tăng kịch trần trong 5 phiên nữa.

Lý giải về sự tăng giá vùn vụt của các cổ phiếu mới niêm yết, một chuyên gia chứng khoán cho rằng, đầu tiên là thời điểm lên sàn của các cổ phiếu này đúng vào giai đoạn thị trường phục hồi. Đây cũng là thời điểm hầu hết các công ty công bố tình hình doanh thu và lợi nhuận quý 3. Những công ty vừa lên sàn dù quy mô lớn hay nhỏ đều có mức doanh thu và lợi nhuận hấp dẫn nên thu hút ngay sự quan tâm của các nhà đầu tư.

Điển hình như Vincom, kế hoạch doanh thu của Vincom trong năm 2007 đạt 220 tỉ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt 127,14 tỉ đồng. Với quy mô vốn 800 tỉ đồng, chỉ tiêu EPS (thu nhập trên cổ phiếu) cơ bản dự kiến sẽ đạt 1.589 đồng/cổ phần. Đến năm 2008, lợi nhuận sau thuế dự kiến sẽ tăng 9%, đạt 138 tỉ đồng. Vincom cũng nổi tiếng với những công trình bất động sản lớn tại những vị trí đắc địa tại Tp.HCM và Hà Nội và nhiều thành phố lớn trên cả nước.

Với rất nhiều sự hấp dẫn, săn cổ phiếu mới lên sàn đang trở thành trào lưu đối với các nhà đầu tư hiện nay và đây cũng chính là lý do quan trọng khiến cho các cổ phiếu này tăng giá liên tục trong thời gian qua.

Đứng từ góc độ thị trường, giám đốc một công ty chứng khoán cho rằng, nguyên nhân dẫn đến sự làm giá là khối lượng cổ phiếu được chuyển nhượng quá thấp. Ngoại trừ VIC, hầu hết các cổ phiếu mới chào sàn trong thời gian hơn 1 tháng qua có khối lượng lưu hành khá thấp.

Cụ thể, cơ cấu sở hữu tại TSC chỉ có 20,89% (1,73 triệu cổ phiếu) thuộc sở hữu của các cổ đông ngoài công ty; 1,85 triệu cổ phiếu 1,85 triệu cổ phiếu) thuộc cán bộ công nhân viên và một số cổ đông đặc biệt; phần 4,73 triệu cổ phiếu còn lại (chiếm gần 57%) còn lại do SCIC nắm giữ.

Tương tự, mặc dù TMC có đến gần 19 triệu cổ phiếu, nhưng số lượng lưu hành thực tế chỉ có 1/3. Như vậy, nếu trừ số cổ phiếu của cổ đông nhà nước, cổ đông là thành viên Hội đồng Quản trị và cổ đông lớn, thì số lượng cổ phiếu dành cho giao dịch ở những cổ phiếu mới là rất ít.

Cụ thể, tại phiên chào sàn cổ phiếu HDC vừa qua, lượng cổ phiếu niêm yết lên tới trên 8,1 triệu đơn vị nhưng lượng bán ra chỉ có 1.350 đơn vị, và dư mua lên tới gần 6,2 triệu đơn vị; cổ phiếu TSC trong những phiên đầu cũng chỉ vỏn vẹn có vài ngàn cổ phần được chuyển nhượng, trong khi dư mua lên đến hàng triệu đơn vị; đặc biệt hơn là “tân binh” TMC trong phiên đầu tiên chào sàn vào ngày 15/10 chỉ vỏn vẹn 500 cổ phiếu được chào bán, trong phiên 16/10 cũng chỉ có 630 cổ phiếu TMC khớp lệnh thành công, trong khi lượng đặt mua cao gấp nhiều lần lượng bán.

Ngoài yếu tố khan hiếm hàng, theo giới chuyên môn, cũng không loại trừ có sự “làm giá” của các cổ phiếu mới chào sàn. Hầu hết các công ty đều coi phiên chào sàn là phiên thăm dò phản ứng thị trường nên khối lượng cổ phiếu đưa ra không nhiều. Do số lượng lưu hành bên ngoài của các cổ phiếu mới thấp, nên một số nhà đầu cơ, cổ đông đã “găm hàng” và chỉ “nhả” ra một ít để làm giá.

Tuy nhiên, nhìn ở khía cạnh tích cực, các “tân binh” này đã giúp thị trường sôi động lên sau một thời gian dài “nghỉ ngơi”, và đem lại niềm hy vọng cho các nhà đầu tư.

Đành rằng không phải giá các cổ phiếu mới này sẽ tăng mãi, vấn đề là nhà đầu tư phải biết dừng đúng lúc, phải biết chọn thời điểm để lướt. Nếu may mắn mua được các cổ phiếu mới trong những phiên đầu tiên lên sàn và bán ra sau đó vài phiên khi giá đã tăng coi như các nhà đầu tư đã “lướt sóng” thành công.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia này, dù chọn phương án nào thì nhà đầu tư cũng phải tìm hiểu kỹ các cổ phiếu và chọn thời điểm phù hợp để áp dụng chiến thuật của mình. Việc "lướt sóng" nhiều cám dỗ nhưng cũng chính là vũng lầy nếu nhà đầu tư coi thị trường chứng khoán là một canh bạc mà thiếu sự tìm hiểu kỹ càng.

Hiện tượng tăng giá ở những cổ phiếu mới thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, sau đó giá cổ phiếu sẽ điều chỉnh trở lại. Và thị trường vừa trải qua một đợt điều chỉnh giảm dài, do đó nhà đầu tư nên cẩn trọng, cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định đầu tư.