Thuế thu nhập đánh vào chứng khoán đang là câu chuyện gây nhiều tranh cãi trên các phương tiện truyền thông.

Để tránh những tác động tiêu cực trên thị trường, một số ý kiến cho rằng nên lùi thời điểm đánh thuế thu nhập chứng khoán đến thời điểm thích hợp.

Trong một góc nhìn trái chiều, bà Nguyễn Thị Cúc, người nguyên là Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế và hiện là Chủ tịch Hội Tư vấn thuế, cho rằng, trong thời điểm này không nên lùi thời hạn đánh thuế thu nhập chứng khoán.

Bà nói:

- Thu nhập từ chuyển nhượng trong chứng khoán cũng là hoạt động như những thu nhập mà các lĩnh vực kinh doanh khác có, thay vì đầu tư vào chứng khoán họ có thể đầu tư vốn để mang lại lợi nhuận hoặc đầu tư vào sản xuất kinh doanh... Với những hoạt động này khi có thu nhập họ đều phải chịu thuế thu nhập.

Còn với thuế thu nhập chứng khoán, khi nghiên cứu và soạn thảo đồng thời cũng đã trình Quốc hội nghiên cứu rất kỹ các phương pháp đánh thuế thu nhập chứng khoán.

Cuối cùng đã có hai phương pháp đánh thuế được đưa ra. Phương pháp thứ nhất: thu cố định trên doanh thu chuyển nhượng là 0,1%. Theo quan điểm của tôi mức thu này không ảnh hưởng nhiều đến thị trường chứng khoán, vì hoa hồng trong hoạt động môi giới chứng khoán đang được các công ty chứng khoán thu thấp nhất là 0,3% trên mỗi lần mua và bán, còn mức cao khoảng 0,4-0,5%.

Trong khi đó, thuế thu nhập chứng khoán chỉ chiếm 0,1% trên mỗi lần bán ra. Đây là con số rất thấp so với chi phí môi giới chứng khoán mà các nhà đầu tư đang phải chịu.

Phương pháp thứ hai, nộp 20% trên tổng lợi nhuận cả năm của nhà đầu tư. Điều này đảm bảo khi nhà đầu tư bị thua lỗ sẽ không phải nộp thuế thu nhập chứng khoán. Trong trường hợp này nhà đầu tư có quyền lựa chọn cho đến hết tháng 3/2009, nếu thấy rằng trước đây bị mua cao nhưng bây giờ bán đi sẽ bị lỗ thì nhà đầu tư nên lựa chọn mức 20% trên tổng lợi nhuận sẽ không phải nộp thuế.

Với hai phương pháp này, theo bà phương pháp nào có lợi hơn cho nhà đầu tư?

Nếu là nhà đầu tư dài hạn tôi cho rằng nên chọn phương pháp nộp thuế 20% là hợp lý nhất.

Còn với các nhà đầu tư nhỏ lẻ và không bỏ vốn ra nhiều nên lựa chọn phương pháp nộp 0,1% trên mỗi lần bán sẽ đơn giản hơn.

“Tác động của thuế không nhiều”

Nên chăng, hãy để cho thị trường phát triển ổn định mới tính đến việc đánh thuế?

Đó cũng là một ý kiến nhưng cần phải được đưa ra một cách cụ thể. Nhưng theo quan điểm của tôi thuế thu nhập chứng khoán không ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán nhiều, bởi tác động của thuế không nhiều.

Nhà đầu tư thường nhìn vào tiềm lực và triển vọng của thị trường nhiều hơn là thuế. Không phải vì thuế mà thị trường sẽ xuống.

Nếu ai đó nói rằng, không nên đánh thuế trong lúc thị trường chứng khoán đang chịu nhiều tác động của khủng hoảng tài chính trên thế giới và nhà đầu tư đang bị thua lỗ nhiều thì chưa hẳn đúng.

Bởi lẽ, các lĩnh vực khác như ngân hàng, bảo hiểm hay hoạt động của các doanh nghiệp cũng chịu nhiều tác động từ đợt khủng hoảng này nhưng vẫn phải nộp các khoản thuế theo quy định như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng...

Vì vậy, không vì thị trường xuống mà lùi thời hạn đánh thuế thu nhập chứng khoán.

Tôi cho rằng các bên có liên quan nên cố gắng khắc phục để vượt qua được khó khăn này. Nếu chờ đủ điều kiện mới đánh thuế thu nhập chứng khoán không biết khi nào mới đầy đủ điều kiện được.

Tuy nhiên, đây chỉ là nhìn nhận của cá nhân tôi. Còn quyết định thực hiện hay lùi sẽ do cơ quan ban hành luật xem xét quyết định để đảm bảo phù hợp với điều kiện cụ thể.

Nhà đầu tư đang cho rằng nếu thuế thu nhập chứng khoán thực hiện nhà đầu tư sẽ chịu mức thuế chồng thuế. Bà có giải thích như thế nào?

Thuế chồng thuế sẽ xảy ra trong trường hợp đánh thuế đầu tư vốn trong các hoạt động liên doanh hay hoạt động đầu tư vào cổ phần. Trong trường hợp này các đơn vị nhận vốn đã thực hiện nộp thuế thu nhập doanh nghiệp nhưng khi lãi chia cho các thành viên hay các cổ đông thì những đối tượng này cũng sẽ phải chịu thuế trên cổ tức là 5%. Vậy, điều này có trùng hay không?.

Tuy nhiên, tôi cho rằng cần phải xem xét việc đánh thuế này dựa trên cơ sở đối tượng chịu thuế và thu nhập chịu thuế. Cần phải hiểu rõ đây là thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà đầu tư và của doanh nghiệp.

Thuế chỉ đánh vào nhà đầu tư bán ra

Nếu tiếp tục đánh thuế, theo bà cần phải có những giải pháp như thế nào từ các cơ quan chức năng giúp cho nhà đầu tư đỡ “thiệt”?

Hiện tại thuế đánh vào thu nhập chứng khoán chỉ đánh vào những lần nhà đầu tư bán ra và điều này chỉ được thực hiện một lần, chứ không phải như nhiều người nghĩ rằng thuế đánh thu nhập chứng khoán đánh cả vào những khoản mua vào và bán ra của nhà đầu tư.

Tôi cho rằng một trong những giải pháp đó sẽ liên quan đến chi phí hoa hồng trong môi giới chứng khoán, nếu các công ty chứng khoán có thiện chí chia sẻ với nhà đầu tư thì họ chỉ cần giảm 0,1% trên tổng phí giao dịch khi đó chi phí của nhà đầu tư vẫn không thay đổi mà nhà đầu tư vẫn hoàn thành nghĩa vụ đóng thuế thu nhập.

Như vậy cả hai bên sẽ cùng có lợi. Khi các nhà đầu tư thực hiện nhiều giao dịch thì công ty chứng khoán cũng sẽ bù đắp được phần mất đi, mặc dù doanh thu có giảm nhưng không đáng kể.

Còn nếu nhà đầu tư lựa chọn mức nộp thuế 20%/năm, khi bị thua lỗ sẽ không phải nộp thuế.