Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng vừa ký tờ trình Bộ Chính trị báo cáo xã hội hóa đầu tư kết cấu hạ tầng hàng không và việc thí điểm nhượng quyền khai thác thương mại cảng hàng không quốc tế Phú Quốc.

Nhà nước sở hữu đất đai

Trong báo cáo của mình, Bộ trưởng cho biết, việc xã hội hóa đầu tư kết cấu hạ tầng hàng không được Bộ triển khai phải đảm bảo vai trò quản lý của Nhà nước trong tất cả các hoạt động hàng không theo quy định của pháp luật không được chuyển giao.

Theo đó, Nhà nước nắm giữ tất cả hoạt động liên quan đến đảm bảo an ninh, quốc phòng, quản lý, bảo vệ vùng trời do Bộ Quốc phòng thực hiện, quản lý khai thác vùng trời, đường hàng không do Bộ Giao thông Vận tải thực hiện, cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay, quản lý phí chuyên ngành hàng không, quản lý giá dịch vụ hàng không…

Do đó, doanh nghiệp chỉ được quản lý, sử dụng hay nhượng quyền trong phạm vi quyền khai thác của doanh nghiệp đối với những dịch vụ thuộc lĩnh vực mà Nhà nước không cần nắm giữ; đồng thời trong trường hợp cần thiết, Nhà nước có quyền trưng mua, trưng dụng tài sản của các doanh nghiệp để phục vụ mục tiêu đảm bảo an ninh, quốc phòng theo quy định tại Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản.  

Cùng với đó, Nhà nước thống nhất sở hữu đất đai. Cảng vụ hàng không được Nhà nước giao nắm giữ quyền sử dụng đất cảng hàng không, sân bay. Doanh nghiệp được quản lý, sử dụng hay nhượng quyền chỉ có quyền thuê đất, sử dụng đất đúng mục đích, đúng quy hoạch được phê duyệt theo quy định của pháp luật.

Những hạng mục kết cấu hạ tầng sân bay sử dụng kết hợp quân sự - dân sự nằm trong thế trận phòng thủ quốc gia hoặc có vai trò đặc biệt quan trọng về an ninh, quốc phòng, công trình cung cấp dịch vụ không lưu, thông báo tin tức hàng không, tìm kiếm, cứu nạn, quản lý luồng không lưu không được chuyển giao hoặc chuyển nhượng.

Nhà đầu tư có trách nhiệm đảm bảo vận hành, khai thác, bảo trì kết cấu hạ tầng, tổ chức kinh doanh, thực hiện kế hoạch đầu tư, nâng cấp kết cấu hạ tầng đang quản lý phù hợp với quy hoạch của Nhà nước, duy trì chức năng, tiêu chuẩn khai thác theo quy định, tham gia bảo vệ an ninh, quốc phòng khi có yêu cầu. Nhà đầu tư phải đảm bảo đầy đủ các điều kiện và yêu cầu về cơ sở hạ tầng phục vụ cho cơ quan Nhà nước thực thi công vụ xuất nhập cảnh, an ninh, hải quan, y tế, kiểm dịch...

Việc đầu tư hoặc nhượng quyền khai thác phải được định giá, tính toán phương án tài chính và được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt. Khi lựa chọn nhà đầu tư đảm bảo công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, Nhà đầu tư và người sử dụng.

Đối với hình thức nhượng quyền thì phương án nhượng quyền, giá trị tài sản, giá nhượng quyền, kết quả lựa chọn tổ chức nhận nhượng quyền phải được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận.

Đặc biệt, việc quản lý, sử dụng hay nhượng quyền đảm bảo không ảnh hưởng đến quyền kinh doanh của các doanh nghiệp khác đã được Nhà nước cấp phép; không dẫn đến độc quyền, cạnh tranh không lành mạnh. Việc chuyển nhượng của các nhà đầu tư phải được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận.

Bộ Giao thông Vận tải cũng đề xuất lựa chọn cảng hàng không quốc tế Phú Quốc để thực hiện thí điểm là do đây là cảng hàng không được Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư bằng 100% nguồn vốn doanh nghiệp; quy mô không quá lớn và đã hoàn thành, đưa vào khai thác; Không có căn cứ quân sự và không có hoạt động quân sự thường xuyên.

Ngoài ra, Phú Quốc là địa bàn tiềm năng phát triển du lịch; dự án hấp dẫn đầu tư vì tốc độ tăng trưởng hành khách hàng năm cao và ổn định (năm 2014 đạt khoảng 1triệu hành khách, tăng trưởng 46,4% so với năm 2013).

Hai phương án

Bộ Giao thông Vận tải đã đề xuất hai phương án nhượng quyền khai thác cảng hàng không Phú Quốc.

Trong đó, phương án 1 là nhượng quyền cho nhà đầu tư vận hành khai thác toàn bộ cảng hàng không, trừ những hạng mục mà Nhà nước cần nắm giữ theo các nguyên tắc đã nêu trên.

Phương án 2 là chỉ nhượng quyền cho nhà đầu tư vận hành khai thác nhà ga; ACV vẫn quản lý vận hành khu bay. Tuy nhiên, theo phương án này thì hàng năm, ACV phải bù lỗ do doanh thu khu bay không đủ chi phí duy tu, vận hành.

“Bộ sẽ xây dựng đề án chi tiết, phân tích, lựa chọn hình thức phù hợp để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”, Bộ trưởng Đinh La Thăng cho hay.

Trước đó, ngày 12/5 vừa qua, Bộ Giao thông Vận tải đã báo cáo Thường trực Chính phủ về đề án xã hội hóa đầu tư kết cấu hạ tầng hàng không và việc triển khai thí điểm nhượng quyền khai thác sân bay Phú Quốc.

Trên cơ sở chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Giao thông Vận tải sẽ nghiên cứu, so sánh và lựa chọn hình thức nhượng quyền phù hợp trên cơ sở ý kiến các bộ, ngành, tham vấn các nhà đầu tư tiềm năng. Xây dựng phương án tài chính đảm bảo tính khả thi của hình thức nhượng quyền khai thác trên cơ sở tính toán theo quy định, đảm bảo quyền lợi của Nhà nước và lợi ích của Nhà đầu tư; Xây dựng phương án khai thác tại các công trình được nhượng quyền trên nguyên tắc đảm bảo tính liên tục và bình đẳng, công bằng giữa các đơn vị có nhu cầu khai thác dịch vụ tại cảng hàng không-sân bay.

Trong lộ trình này, Bộ triển khai xây dựng phương án để đàm phán với Nhà đầu tư được nhượng quyền trên nguyên tắc đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động đang làm việc tại cảng hàng không.

“Trước mắt chỉ thí điểm nhượng quyền khai thác cho nhà đầu tư trong nước. Trên cơ sở kết quả thực hiện thí điểm sẽ tiến hành đánh giá, tổng kết mới triển khai nhân rộng”, Bộ trưởng Đinh La Thăng nhấn mạnh.

Cũng liên quan đến việc triển khai đề án này, sau khi được chấp thuận chủ trương thí điểm nhượng quyền khai thác cảng Phú Quốc, căn cứ vào tiến độ cổ phần hóa Công ty mẹ ACV, Bộ sẽ thực hiện điều chỉnh phương án cổ phần hóa Tổng công ty theo quy định của pháp luật.

Hiện có hai nhà đầu tư trong nước là ông Đỗ Quang Hiển - Chủ tịch Tập đoàn T&T, và doanh nhân Jonathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPP) - chủ đầu tư Tràng Tiền Plaza, đã có văn bản gửi Bộ bày tỏ sự quan tâm, mong muốn được nhượng quyền khai thác càng hàng không Phú Quốc.