13:39 17/03/2008

Bruton Smith, tỷ phú đi lên từ đường đua

Mạnh Tuấn

Sự nghiệp của tỷ phú Bruton Smith, người đứng đầu mạng lưới đua xe lớn nhất nước Mỹ, bắt đầu từ niềm đam mê tốc độ

Bruton Smith hiện có tên trong danh sách các tỷ phú của thế giới theo xếp hạng của tạp chí Forbes.
Bruton Smith hiện có tên trong danh sách các tỷ phú của thế giới theo xếp hạng của tạp chí Forbes.
Khởi đầu từ niềm đam mê tốc độ, bằng tài năng kinh doanh thiên bẩm, Bruton Smith từng bước tiến vào thương trường.

Trong lĩnh vực kinh doanh đặc thù là các cuộc đua motor, ôtô thể thao, Bruton Smith luôn biết kết hợp hoàn hảo những kinh nghiệm, sự hiểu biết về các giải đấu với những chiến lược kinh doanh tầm cỡ để thẳng tiến tới đỉnh cao sự nghiệp.

Sau khi tạo dựng thành công các đường đua Charlotte Motor Speedway, Atlanta Motor Speedway, Speedway Motorsports thuộc doanh nghiệp Sonic Automotive, Bruton Smith thu về cho mình khối tài sản cá nhân lên tới 1,6 tỷ USD, điều khiến cho cái tên Bruton Smith được liệt kê trong danh sách những doanh nhân thành đạt và giàu có nhất thế giới của Tạp chí Forbes.

Sự nghiệp của Bruton Smith bắt đầu từ lòng say mê đối với những giải đua xe. Khởi nghiệp với nghề buôn bán xe đua, Bruton Smith chuyển sang kinh doanh các giải đua xe quy mô hàng đầu tại Mỹ.

Tới thời điểm hiện nay, sau hơn 5 thập niên kinh doanh, bằng khả năng tính toán và những quyết định táo bạo của mình, Bruton Smith nắm giữ trong tay Speedway Motorsports (SMI) với 6 giải đua lớn nhất nước Mỹ và Sonic Automotive gồm mạng lưới 187 cửa hàng xe hơi và 47 trung tâm sửa chữa xe hơi trên cả nước.

Niềm đam mê thủa thiếu thời

Bruton Smith hay còn có tên khác là O. Bruton Smith sinh ngày 3/3/1927 trong một gia đình làm nông nghiệp có tới 9 người con tại Oakboro, North Carolina, Mỹ. Là những người nông dân thuần túy, bố mẹ Bruton Smith hàng ngày đều tất bật với công việc đồng áng và những thửa ruộng trồng bông. Công việc cực nhọc nhưng đổi lại, nguồn thu nhập không được đáng là bao nên cuộc sống của cả gia đình luôn trong hoàn cảnh khó khăn.

Sinh ra trong môi trường như vậy, từ nhỏ, Bruton Smith đã phải vừa học vừa lao động cùng gia đình. Chính điều này đã giúp Bruton Smith sớm hình thành tính tự lập, quyết tâm vượt lên số phận. Nhắc tới tuổi thơ chất chứa những nhọc nhằn của mình, Bruton Smith từng tâm sự: “Bố mẹ tôi thời điểm đó mặc dù đều đã phải làm việc cật lực nhưng vẫn luôn trong tình trạng túng thiếu, vì thế tôi đã quyết tâm sẽ vượt lên số phận”.

Từng trải qua cuộc sống vất vả, bố mẹ Bruton Smith luôn cố gắng hướng cậu con trai vào học tập với hy vọng sau này sẽ có được một cuộc sống thuận lợi hơn.

Tuy nhiên, trái hẳn với mong muốn của gia đình, ngay từ khi mới 7 tuổi, lần đầu tiên được xem đua môtô, Bruton Smith đã bị cuốn hút và ấp ủ giấc mơ trở thành một vận động viên chuyên nghiệp. Sau khi bị mẹ buộc phải từ bỏ niềm đam mê trở thành vận động viên đua xe chuyên nghiệp, Bruton Smith tìm đủ mọi cách để theo đuổi một công việc liên quan hết mức tới xe đua.

Sau khi tốt nghiệp trung học, Bruton Smith xin ngay vào làm công nhân trong một xưởng dệt gần nhà để kiếm đủ tiền mua một chiếc xe đua cũ. Cho tới khi tròn 17 tuổi, từ tất cả các khoản tiền tiết kiệm được, Bruton Smith mua được cho mình chiếc xe đua đầu tiên trong đời.

Cũng bắt đầu từ đây, Bruton Smith bắt đầu nảy sinh ý tưởng chuyển sang buôn bán các loại xe thể thao cũ vừa để thỏa mãn đam mê vừa kiếm tiền. Thời gian đầu, do chưa có nhiều vốn cũng như các mối quan hệ rộng rãi nên hoạt động buôn bán của Bruton Smith cũng chỉ dừng lại ở mức độ nhỏ lẻ.

Nhờ có điều kiện tiếp xúc với môi trường đua xe tại khu vực trường đua Charlotte Fairgrounds, Bruton Smith đã tranh thủ học được rất nhiều kiến thức quan trọng từ kỹ năng cơ bản của một vận động viên đua xe chuyên nghiệp cho tới các bước chuẩn bị, sửa chữa, bảo dưỡng xe. Từ những kiến thức học được, Bruton Smith quyết định đầu tư vào việc nhận sửa chữa, bảo dưỡng xe đua cho một số đội đua tại trường đua Charlotte Fairgrounds.

Tiếp tục tiến sâu vào các hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực đua xe, bên cạnh việc tích lũy được thêm nhiều kinh nghiệm thực tiễn, Bruton Smith tạo cho mình nhiều mối quan hệ quan trọng tại các đội đua. Nhận thấy các đường đua mặc dù còn ít và nhỏ nhưng luôn thu hút được số lượng khán giả rất lớn tới xem, Bruton Smith đưa ra một quyết định táo bạo là đầu tư xây dựng một đường đua mới cho các giải thi đấu lớn để kinh doanh.

Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng, Bruton Smith hợp tác cùng với người bạn thân là một cựu vận động viên đua xe, Curtis Turner, xây dựng đường đua Motor Speedway năm 1960. Điều đáng chú ý là ngay từ khi mới chuẩn bị thực hiện dự án, hầu hết mọi người đều không đồng tình với ý tưởng của Bruton Smith và thậm chí nhiều người còn chế nhạo vì họ không tin vào khả năng thành công của đường đua sau này.

Bất chấp tất cả những điều đó, ngay sau khi hoàn thành và được đưa vào sử dụng, Bruton Smith tổ chức giải đua xe NASCAR, một trong những giải đua lớn nhất và đường đua dài nhất thế giới vào thời điểm đó.

Thăng trầm cùng đường đua

Do còn thiếu kinh nghiệm quản lý và huy động nguồn tài chính cũng như khả năng chuyên sâu về việc lập kế hoạch tổ chức các giải đấu nên sau một thời gian đi vào hoạt động, Motor Speedway bắt đầu gặp khó khăn và phải tuyên bố phá sản.

Không chùn bước trước thất bại đó, để từng bước khôi phục lại nguồn lực tài chính, Bruton Smith chuyển hướng sang kinh doanh các loại xe thể thao và tạm dừng tổ chức các giải thi đấu. Thông qua các mối quan hệ rộng rãi của mình, Bruton Smith nhanh chóng có được bản hợp đồng phân phối các loại xe đua và phụ tùng cho hãng ôtô Ford tại Charlotte.

Đóng tại khu vực từng được tổ chức nhiều giải đấu nổi tiếng với nhu cầu về các loại xe và phụ tùng là rất lớn nên mặc dù chỉ là một thị trường ngách, chi nhánh Bill Beck Ford vẫn khai thác triệt để được nhu cầu của thị trường. Bên cạnh việc phân phối nguồn hàng, Bruton Smith còn chú trọng tới các loại hình dịch vụ chăm sóc khách hàng. Nhờ đó, Bruton Smith nhanh chóng thu hút được đông đảo khách hàng thường xuyên.

Trong các giải đấu quy mô lớn, vấn đề đầu tiên được cả các vận động viên và đội đua đặt lên hàng đầu là yếu tố an toàn. Nếu như nhu cầu về các loại xe mới không phải là thường xuyên thì dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng lại là yếu tố không thể thiếu. Hơn ai hết, Bruton Smith là người hiểu rõ về điều này và ông quyết tâm khai thác triệt để nhu cầu này.

Cùng với các thế hệ xe được cung cấp ra thị trường, Bruton Smith chủ động đầu tư mở rộng dịch vụ bảo dưỡng và sửa chữa. Bằng các khoản đầu tư lớn vào mua sắm trang thiết bị, đào tạo nhân viên có tay nghề cao, Bill Beck Ford nhanh chóng thu hút được nguồn khách hàng lớn. Vốn rất tỉ mỉ, cẩn thận và luôn nghiêm khắc trong công việc, tất cả các bộ phận dưới sự điều hành của Bruton Smith luôn phải đảm bảo tốt chất lượng dịch vụ.

Đối với các vị trí quản lý, yêu cầu của Bruton Smith còn cao hơn rất nhiều; bên cạnh khả năng chuyên môn và kỹ năng lãnh đạo, họ còn phải đảm bảo về thâm niên kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực đua xe thể thao.

Bước vào thập niên 70, sự phát triển mạnh của thị trường ôtô tại Mỹ với hàng loạt những thế hệ xe mới tiếp tục trở thành động lực làm tăng nhu cầu các loại xe đua mới phục vụ các giải đấu lớn. Số lượng các giải đấu và các đường đua mới đồng loạt xuất hiện ở nhiều khu vực trên nước Mỹ.

Bằng khả năng mẫn cảm của mình, Bruton Smith sớm phát hiện được cơ hội ngàn năm có một này và tập trung xây dựng chiến lược mở rộng thị trường. Dựa trên thế mạnh về tài chính, Bruton Smith đầu tư tìm kiếm những địa điểm thuận lợi gần các khu vực trường đua để xây dựng cơ sở vật chất.

Thông qua hàng loạt những bản hợp đồng chuyển nhượng franchise, tới giữa thập niên 70, mạng lưới phân phối xe thể thao kèm dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng của Bruton Smith đã mở rộng ra các bang Illinois, Texas. Cũng bắt đầu từ thời điểm này, tên tuổi của Bruton Smith nổi lên như một thế lực hùng mạnh trong lĩnh vực xe đua thể thao của Mỹ với 10 cửa hiệu sửa chữa và hai công ty bảo hiểm uy tín.

Ông chủ của những giải đua xe danh tiếng

Sau hàng loạt những thành công trong lĩnh vực bán lẻ các loại xe đua, Bruton Smith thu về cho mình được những khoản lợi nhuận lớn. Vẫn ấp ủ giấc mơ tổ chức nên những đường đua lớn, Bruton Smith không ngần ngại đầu tư vào triển khai ngay dự án tái tạo doanh nghiệp Motor Speedway. Rút kinh nghiệm xương máu từ lần thất bại trước khâu quản lý tài chính cho tới cách thức tổ chức các giải đấu hay thực hiện các bản hợp đồng quảng cáo cho các hãng, Bruton Smith tiến hành công việc một cách bài bản trước khi tổ chức giải.

Những khoản đầu tư lớn nhất của Bruton Smith thuộc về xây dựng cơ sở hạ tầng, đường đua và sân vận động. Bruton Smith từng cho biết: “Nếu như với người khác, đầu tư vào xây dựng sân vận động lớn gấp 4 lần thì với tôi, con số này phải lên tới 10 bởi như thế quy mô của giải đấu sẽ được nâng cao hơn, khán giả sẽ tới đông hơn”.

Trước mỗi giải đấu, thay vì các phương thức quảng cáo thông thường trên các phương tiện thông tin đại chúng, Bruton Smith cho tổ chức nhiều chương trình biểu diễn kết hợp với nhiều loại hình giải trí ngay trên đường đua. Do đó, giải đấu mang tên Charlotte Motor Speedway thu hút được rất nhiều khán giả tới trực tiếp theo dõi.

Con đường đi tới thành công của Bruton Smith cho tới bây giờ với nhiều người vẫn như một câu chuyện cổ tích. Từ những đường đua, các khoản lợi nhuận mà Bruton Smith thu về tăng nhanh tới chóng mặt. Theo đà phát triển mạnh của các đường đua và các chương trình quảng bá hình ảnh rầm rộ của các hãng xe hơi lớn, Bruton Smith tập trung đẩy mạnh chiến lược mở rộng hoạt động đầu tư tổ chức nhiều giải đua lớn tại Mỹ.

Cũng với phương thức chuyển nhượng franchise, các đường đua Atlanta Motor Speedway, Indianapolis Motor Speedway, North Carolina’s North Wilkesboro Speedway lần lượt thuộc quyền kiểm soát của Bruton Smith. Bằng các khoản đầu tư hàng trăm triệu USD vào việc cải tạo đường đua và khán đài dành cho khán giả cùng những bản hợp đồng liên kết quảng cáo với các hãng xe, các giải đấu do Bruton Smith tổ chức liên tục thu hút được đông đảo lượng khán giả theo dõi trực tiếp và gián tiếp trên các kênh truyền hình.

Chỉ tính riêng đường đua Texas Motor Speedway (TMS) tại Fort Worth, sau khi thuộc quyền kiểm soát của Bruton Smith, bằng những khoản đầu tư lớn vào cải tạo, xây dựng và mở rộng quy mô, giá trị của Texas Motor Speedway đã lên tới 250 triệu USD, trở nên đường đua lớn thứ 2 tại Mỹ.

Tại mỗi chi nhánh, bằng tài dùng người của mình, Bruton Smith đều thu hút được những nhà quản lý có đủ khả năng xây dựng và tổ chức giải đấu một cách độc lập. Nhờ đó, hệ thống các giải đua xe tại các khu vực đều được duy trì một cách ổn định.

Điển hình nhất là trường hợp của Humpy. Từng là một vận động viên chuyên nghiệp và nắm giữ cương vị lãnh đạo trong nhiều năm của doanh nghiệp Firestone Rubber & Tire Company, khi về Bill Beck Ford, Humpy là người trực tiếp xây dựng thành công nhiều chương trình mở rộng doanh nghiệp và trở thành cánh tay đắc lực trong các chiến lược kinh doanh của Bruton Smith.

Điều tạo ra sự khác biệt giữa Bruton Smith với những đồng nghiệp khác chính là khả năng tạo ra yếu tố đặc biệt trong các chương trình đầu tư. Ngoài việc giành quyền kiểm soát nhiều đường đua, sau những khoản đầu tư vào cải tạo và tổ chức các giải đấu lớn gây tiếng vang lớn, Bruton Smith còn thực hiện thành công không ít hợp đồng nhượng quyền sử dụng đường đua cho các đối tác để thu về những khoản lợi nhuận không nhỏ.

Tính tới thời điểm hiện nay, với mạng lưới các chi nhánh là các đường đua nằm ở hầu hết các trung tâm giải trí lớn của Mỹ từ Bristol, Tennessee; Las Vegas, Nevada; Sonoma tới California đều thuộc quyền kiểm soát của hai doanh nghiệp mẹ Sonic Automotive và Speedway Motorsports (SMI), Bruton Smith đã khẳng định vị trí hàng đầu trong lĩnh vực kinh doanh thể thao giải trí tại Mỹ.