TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Ngành nào đang trả lương cao nhất tại Việt Nam?
Chênh lệch tiền lương giữa các nghề, vị trí công việc, giữa lao động quản lý với lao động lao giản đơn có xu hướng tăng mạnh
Trong năm 2010, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã tổ chức một cuộc điều tra về lao động, tiền lương và bảo hiểm xã hội. Bà Tống Thị Minh, Vụ trưởng Vụ Lao động - Tiền lương, đơn vị trực tiếp thực hiện cuộc điều tra này, nói với VnEconomy:
- Chúng tôi tiến hành điều tra với 1.581 doanh nghiệp có từ 10 lao động trở lên và 14.451 người lao động trong các loại hình doanh nghiệp, bao gồm: công ty nhà nước, công ty cổ phần có vốn nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp ngoài nhà nước. Cuộc điều tra diễn ra tại 15 tỉnh, thành phố, đại diện cho 8 vùng kinh tế của cả nước, gồm: Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Đắc Lắc, Tp.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và Cần Thơ.
Mục đích của cuộc điều tra là nhằm thu thập các thông tin về lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội phục vụ cho việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng hàng năm, thực hiện lộ trình thống nhất mức lương tối thiểu chung trong các loại hình doanh nghiệp; hoạch định các chính sách về lao động, tiền lương và bảo hiểm xã hội và công bố mức tiền công trên thị trường của một số ngành nghề để người sử dụng lao động và người lao động tham khảo trong thoả thuận mức tiền lương, tiền công trên thị trường.
Ngành mỏ, luyện kim có mức lương cao nhất
Kết quả của cuộc điều tra trên như thế nào, thưa bà?
Nhìn chung, năm 2010 tiền lương, tiền công của người lao động vẫn tiếp tục ổn định và xu hướng tăng. Tuy nhiên, ở mỗi khu vực, loại hình doanh nghiệp, ngành nghề sản xuất, kinh doanh khác nhau có những mức tăng khác nhau.
Đơn cử như, tiền lương bình quân của người lao động trong các loại hình doanh nghiệp năm 2010 là 3,2 triệu đồng/người/tháng; tăng 10,3% so với năm 2009. Trong đó, doanh nghiệp nhà nước có mức lương bình quân là 3,8 triệu đồng, tăng 8,6%; doanh nghiệp cổ phần có vốn đầu tư nhà nước là 3,3 triệu đồng/người/tháng, tăng 10,0%; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là 3 triệu đồng, tăng 11,1%; doanh nghiệp dân doanh là 2,7 triệu đồng/người/tháng, tăng 12,5% so với năm 2009.
Vậy, theo kết quả điều tra thì những ngành nghề nào đang đứng đầu về trả lương trên thị trường lao động?
Một số ngành trả lương cao trên thị trường lao động hiện nay có thể kể đến là: mỏ, luyện kim với mức bình quân khoảng 9,2 triệu đồng/người/tháng; ngân hàng với mức lương bình quân 7,6 triệu đồng/người/tháng; dược với mức bình quân 7 triệu đồng/người/tháng; điện tử viễn thông 5,5 triệu đồng/người/tháng…
Trong khi đó cũng có những ngành có mức lương bình quân chỉ đạt 2,1 đến 2,3 triệu đồng/người/tháng, tập trung chủ yếu ở những ngành mang tính chất gia công, sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, chế biến thực phẩm….
Lương quản lý cao hơn 20 lần so với lao động giản đơn
Còn mặt bằng lương bình quân giữa các nghề, vị trí công việc thể hiện như thế nào?
Giữa các nghề, vị trí lao động, khoảng cách chênh lệch tiền lương có xu hướng tăng dần. Đối với lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao, lao động quản lý giỏi, đóng góp nhiều vào hiệu quả sản xuất, kinh doanh thì tiền lương cao hơn rất nhiều so với mức trung bình và lao động giản đơn.
Chẳng hạn, chênh lệch tiền lương giữa lao động quản lý so với lao động giản đơn của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài năm 2006 ở mức 9 đến 10 lần nhưng đến năm 2010 khoảng cách này là 20 đến 21 lần; doanh nghiệp trong nước có mức chênh lệch này thấp hơn, chỉ từ 7 đến 8 lần.
Những tỉnh có thị trường lao động phát triển như Tp.HCM, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Hải Phòng, Bình Dương, Đồng Nai, có chênh lệch tiền lương giữa lao động quản lý so với lao động giản đơn của doanh nghiệp cao hơn nhiều so với các tỉnh, thành phố khác.
Sau kết quả điều tra nói trên, bà có đánh giá như thế nào về mức tiền công trên thị trường lao động hiện nay?
Năm 2010 là năm mà chỉ số giá sinh hoạt tăng ở mức cao (11,75%), cho nên dù tiền lương có tăng cũng mới đảm bảo hoặc đảm bảo một phần tiền lương thực tế của người lao động so với năm 2009 mà chưa cải thiện được mức sống của người lao động.
Chênh lệch tiền lương giữa các nghề, vị trí công việc, giữa lao động chuyên môn, kỹ thuật cao, quản lý giỏi với lao động lao giản đơn có xu hướng tăng dần cho thấy các doanh nghiệp đã chú ý nhiều hơn đến vai trò đòn bẩy, tính hiệu quả của vấn đề trả lương trong các doanh nghiệp.
Tuy nhiên, chênh lệch này còn ở mức thấp đối với các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước cho thấy tính bình quân trong trả lương ở khu vực này còn lớn.
Điều này, đòi hỏi các cơ quan nhà nước tiếp tục nghiên cứu, rà soát và hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý lao động nói chung và tiền lương nói riêng đối với khu vực này, đảm bảo tiền lương gắn với năng suất, chất lượng và hiệu quả công việc.
Vậy, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ có điều chỉnh và đề xuất gì về chính sách tiền lương, tiền công trong năm 2011 và những năm tiếp theo?
Năm 2011, theo lộ trình của đề án cải cách chính sách tiền lương và bảo hiểm xã hội giai đoạn 2008 - 2012, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ căn cứ vào GDP, CPI và mức tăng tiền lương, tiền công trên thị trường để xây dựng phương án điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng trong các loại hình doanh nghiệp trình Chính phủ ban hành áp dụng vào năm 2012.
Cũng trong năm nay và các năm tiếp theo, Bộ sẽ tiếp tục tiến hành cuộc điều tra này với quy mô, tần xuất thu thập số liệu lớn hơn, nội dung, phương pháp điều tra cũng được đổi mới, tiến tới công bố mức tiền lương, tiền công theo nghề, công việc trên thị trường hàng quý, hàng tháng.
- Chúng tôi tiến hành điều tra với 1.581 doanh nghiệp có từ 10 lao động trở lên và 14.451 người lao động trong các loại hình doanh nghiệp, bao gồm: công ty nhà nước, công ty cổ phần có vốn nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp ngoài nhà nước. Cuộc điều tra diễn ra tại 15 tỉnh, thành phố, đại diện cho 8 vùng kinh tế của cả nước, gồm: Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Đắc Lắc, Tp.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và Cần Thơ.
Mục đích của cuộc điều tra là nhằm thu thập các thông tin về lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội phục vụ cho việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng hàng năm, thực hiện lộ trình thống nhất mức lương tối thiểu chung trong các loại hình doanh nghiệp; hoạch định các chính sách về lao động, tiền lương và bảo hiểm xã hội và công bố mức tiền công trên thị trường của một số ngành nghề để người sử dụng lao động và người lao động tham khảo trong thoả thuận mức tiền lương, tiền công trên thị trường.
Ngành mỏ, luyện kim có mức lương cao nhất
Kết quả của cuộc điều tra trên như thế nào, thưa bà?
Nhìn chung, năm 2010 tiền lương, tiền công của người lao động vẫn tiếp tục ổn định và xu hướng tăng. Tuy nhiên, ở mỗi khu vực, loại hình doanh nghiệp, ngành nghề sản xuất, kinh doanh khác nhau có những mức tăng khác nhau.
Đơn cử như, tiền lương bình quân của người lao động trong các loại hình doanh nghiệp năm 2010 là 3,2 triệu đồng/người/tháng; tăng 10,3% so với năm 2009. Trong đó, doanh nghiệp nhà nước có mức lương bình quân là 3,8 triệu đồng, tăng 8,6%; doanh nghiệp cổ phần có vốn đầu tư nhà nước là 3,3 triệu đồng/người/tháng, tăng 10,0%; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là 3 triệu đồng, tăng 11,1%; doanh nghiệp dân doanh là 2,7 triệu đồng/người/tháng, tăng 12,5% so với năm 2009.
Vậy, theo kết quả điều tra thì những ngành nghề nào đang đứng đầu về trả lương trên thị trường lao động?
Một số ngành trả lương cao trên thị trường lao động hiện nay có thể kể đến là: mỏ, luyện kim với mức bình quân khoảng 9,2 triệu đồng/người/tháng; ngân hàng với mức lương bình quân 7,6 triệu đồng/người/tháng; dược với mức bình quân 7 triệu đồng/người/tháng; điện tử viễn thông 5,5 triệu đồng/người/tháng…
Trong khi đó cũng có những ngành có mức lương bình quân chỉ đạt 2,1 đến 2,3 triệu đồng/người/tháng, tập trung chủ yếu ở những ngành mang tính chất gia công, sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, chế biến thực phẩm….
Lương quản lý cao hơn 20 lần so với lao động giản đơn
Còn mặt bằng lương bình quân giữa các nghề, vị trí công việc thể hiện như thế nào?
Giữa các nghề, vị trí lao động, khoảng cách chênh lệch tiền lương có xu hướng tăng dần. Đối với lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao, lao động quản lý giỏi, đóng góp nhiều vào hiệu quả sản xuất, kinh doanh thì tiền lương cao hơn rất nhiều so với mức trung bình và lao động giản đơn.
Chẳng hạn, chênh lệch tiền lương giữa lao động quản lý so với lao động giản đơn của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài năm 2006 ở mức 9 đến 10 lần nhưng đến năm 2010 khoảng cách này là 20 đến 21 lần; doanh nghiệp trong nước có mức chênh lệch này thấp hơn, chỉ từ 7 đến 8 lần.
Những tỉnh có thị trường lao động phát triển như Tp.HCM, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Hải Phòng, Bình Dương, Đồng Nai, có chênh lệch tiền lương giữa lao động quản lý so với lao động giản đơn của doanh nghiệp cao hơn nhiều so với các tỉnh, thành phố khác.
Sau kết quả điều tra nói trên, bà có đánh giá như thế nào về mức tiền công trên thị trường lao động hiện nay?
Năm 2010 là năm mà chỉ số giá sinh hoạt tăng ở mức cao (11,75%), cho nên dù tiền lương có tăng cũng mới đảm bảo hoặc đảm bảo một phần tiền lương thực tế của người lao động so với năm 2009 mà chưa cải thiện được mức sống của người lao động.
Chênh lệch tiền lương giữa các nghề, vị trí công việc, giữa lao động chuyên môn, kỹ thuật cao, quản lý giỏi với lao động lao giản đơn có xu hướng tăng dần cho thấy các doanh nghiệp đã chú ý nhiều hơn đến vai trò đòn bẩy, tính hiệu quả của vấn đề trả lương trong các doanh nghiệp.
Tuy nhiên, chênh lệch này còn ở mức thấp đối với các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước cho thấy tính bình quân trong trả lương ở khu vực này còn lớn.
Điều này, đòi hỏi các cơ quan nhà nước tiếp tục nghiên cứu, rà soát và hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý lao động nói chung và tiền lương nói riêng đối với khu vực này, đảm bảo tiền lương gắn với năng suất, chất lượng và hiệu quả công việc.
Vậy, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ có điều chỉnh và đề xuất gì về chính sách tiền lương, tiền công trong năm 2011 và những năm tiếp theo?
Năm 2011, theo lộ trình của đề án cải cách chính sách tiền lương và bảo hiểm xã hội giai đoạn 2008 - 2012, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ căn cứ vào GDP, CPI và mức tăng tiền lương, tiền công trên thị trường để xây dựng phương án điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng trong các loại hình doanh nghiệp trình Chính phủ ban hành áp dụng vào năm 2012.
Cũng trong năm nay và các năm tiếp theo, Bộ sẽ tiếp tục tiến hành cuộc điều tra này với quy mô, tần xuất thu thập số liệu lớn hơn, nội dung, phương pháp điều tra cũng được đổi mới, tiến tới công bố mức tiền lương, tiền công theo nghề, công việc trên thị trường hàng quý, hàng tháng.
