14:41 18/01/2019

Đồng lòng đưa đất nước vươn lên: Tăng tốc trên mọi lĩnh vực

Linh Tâm

"Có những thách thức, thì cũng luôn có những cơ hội và những động lực để Việt Nam có thể phát triển nhanh và bền vững, thực sự trở thành một con hổ mới của kinh tế châu Á"

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Phiên tổng thể của "Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2019", diễn ra chiều 17/1 - Ảnh: TTXVN.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Phiên tổng thể của "Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2019", diễn ra chiều 17/1 - Ảnh: TTXVN.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính cùng chủ trì Phiên tổng thể của "Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2019", diễn ra chiều 17/1. Sự có mặt của 3 Ủy viên Bộ Chính trị truyền cảm hứng mãnh liệt về niềm tin bứt phá.

Năm 2018, sau 11 năm, Việt Nam lần đầu tiên đạt được mức tăng trưởng kinh tế trên 7% và đang nỗ lực quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng ở mức này, dù đây chưa phải là con số thực sự ấn tượng nếu so với chính Việt Nam trong các năm 2003-2005 và so với tốc độ tăng trưởng trên 10% của các quốc gia châu Á trong giai đoạn chuẩn bị "hóa rồng".

Dù vậy, vẫn cần phải rất quyết tâm cũng như rất nhiều khát vọng mới có thể tiếp tục được đà tăng trưởng này. Thủ tướng dẫn ra việc nhiều tổ chức quốc tế nhận định, Việt Nam đã và đang có những bước đi đúng đắn, nỗ lực vượt qua khó khăn thách thức, vươn lên tầm khu vực, toàn cầu, để bày tỏ mong muốn cháy bỏng của ông về năm 2019 là năm rất đặc biệt, năm kỷ niệm 50 năm thực hiện Di chúc thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Phải vừa tăng trưởng nhanh vừa bền vững

Theo Thủ tướng, nhiệm vụ đặt ra là rất nặng nề, đòi hỏi cả hệ thống chính trị, toàn dân, toàn quân ta, trực tiếp là các bộ, ngành, địa phương cùng cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân phải nỗ lực cao hơn, mang trong mình nhiều hơn khát vọng, niềm tự hào dân tộc để cùng nhau đưa đất nước ta vươn lên mạnh mẽ hơn nữa.

Nhiều trăn trở về điều mà giới chuyên gia cũng như dư luận đặt ra trong thời gian qua là tăng trưởng nhanh hay bền vững, Thủ tướng khẳng định phải đạt được cả hai mục tiêu này. "Phát triển bền vững không mâu thuẫn với tăng trưởng nhanh, ngược lại chính là nội hàm quan trọng làm nên điều kiện cần và đủ của tăng trưởng nhanh trong dài hạn, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc Cách mạng 4.0", ông nói. "Phát triển nhanh và bền vững để có đủ nguồn lực chăm lo cho tất cả người dân, không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển. Đây là một trong những nguyên tắc cơ bản của nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam".

Người đứng đầu Chính phủ khẳng định với các chuyên gia trong và ngoài nước về thông điệp điều hành Chính phủ là sẽ kiên định mục tiêu giữ vững sự ổn định chính trị, xã hội và củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô lẫn vi mô vững chắc. Thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa các cải cách về cơ cấu, nâng cao chất lượng thể chế pháp luật và năng lực quản trị nhà nước để cải thiện tăng trưởng tiềm năng từ 7% trở lên. Tiếp tục tăng tốc và tạo ra các bứt phá trong việc cải thiện chất lượng môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hướng tới chuẩn mực cạnh tranh, minh bạch và công bằng trong tiếp cận các nguồn lực, giảm chi phí cho doanh nghiệp. Thúc đẩy và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp rộng khắp...

Thủ tướng cũng cho biết trong năm 2019, ông sẽ trực tiếp chỉ đạo việc đánh giá lại toàn bộ các khía cạnh điều hành kinh tế - xã hội; trong đó, tập trung vào ba khía cạnh là cải cách và tiến trình hoạch định phát triển kinh tế - xã hội trong 10 năm trở lại đây; những khía cạnh quản trị của Chính phủ và Chính phủ sẽ đánh giá lại toàn bộ thực trạng và tiềm năng đích thực của các ngành kinh tế có tính chủ lực nhằm kiến tạo sức bật mới cho phát triển.

Phân ưu cùng người đứng đầu Chính phủ, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình nói, "Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh khát vọng của Việt Nam là tới năm 2045 sẽ trở thành nước thịnh vượng nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày lập nước, có thể đứng trong hàng ngũ những nước thu nhập cao. Tôi có niềm tin rằng khi tất cả chúng ta đều đồng lòng vì một Việt Nam thịnh vượng hơn, đàng hoàng hơn, to đẹp hơn thì con đường để hướng tới mục tiêu cao đẹp đó đang ngày càng rộng mở hơn. Có những thách thức, thì cũng luôn có những cơ hội và những động lực để Việt Nam có thể phát triển nhanh và bền vững, thực sự trở thành một con hổ mới của kinh tế châu Á".

Làm gì để trở thành "một con hổ mới"?

Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình dẫn lại so sánh của Giáo sư Jay Rosengard, Đại học Harvard đã từng phát biểu tại "Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ nhất", tháng 6/2017, rằng, "Việt Nam không phải chỉ là "một còn mèo nhỏ" mà phải trở thành "một con hổ mới" của kinh tế châu Á" và đặt vấn đề, để "mèo nhỏ hóa hổ mới" là không dễ dàng nếu không nhìn nhận thẳng thắn vào các điểm yếu của nền kinh tế.

Nhận định kinh tế Việt Nam có một năm thành công và đáng ghi nhận khi lần đầu tiên kể từ năm 2008, tăng trưởng kinh tế đạt 7,08%, trong nhóm các nước tăng trưởng cao nhất trong khu vực và trên thế giới, và vượt qua mọi con số dự báo trước đó, ông Bình trích dẫn thêm nhiều chỉ tiêu kinh tế quan trọng thiết lập những kỷ lục mới; trong đó, xuất khẩu đạt gần 245 tỷ USD, tăng 13,7% và vượt xa mức kỷ lục 214 tỷ USD của năm 2017. Nhờ đó xuất siêu cũng xác lập kỷ lục mới với 6,89 tỷ USD, tăng 147% so với năm trước. Trong năm 2018, Việt Nam thu hút được gần 35,5 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, tỷ lệ giải ngân tiếp tục đạt mức tăng trưởng ấn tượng 9,1% với kỷ lục mới về số vốn giải ngân đạt 19,1 tỷ USD...

"Tuy nhiên khi đang đứng ở trên thành công chính là lúc chúng ta cần tĩnh tâm tư duy để xác định các vấn đề lớn mang tính cốt yếu, chiến lược, tạo nền tảng để phát triển cho giai đoạn tới. Bên cạnh những thành tựu, chúng ta cũng cần thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế của nền kinh tế", Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nêu quan điểm, "Một quốc gia muốn hóa rồng, hóa hổ thì trước tiên phải duy trì được tốc độ tăng trưởng cao và ổn định. Việt Nam hiện đã đạt đến một trình độ phát triển kinh tế mà để tiếp tục tiến bước trở thành một nước có thu nhập cao hơn, cần phải có một sự đột phá trong chính sách. Vậy lựa chọn của Việt Nam là gì? Chúng ta cần làm gì để Việt Nam không phải chỉ là "một con mèo nhỏ" mà phải trở thành "một con hổ mới" của kinh tế châu Á"?

Đề cập đến những việc cần làm và hàng loạt câu hỏi cần đặt ra, theo ông Bình, thứ nhất, ngày 14/1 vừa qua, CPTPP đã chính thức có hiệu lực. Như vậy tính đến nay, Việt Nam đã có 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã và đang ký kết hoặc đang đàm phán, giúp mở rộng cánh cửa của hơn 60 nền kinh tế, trong đó có 15/20 nước G20. Đây là một lợi thế rất lớn cho Việt Nam thu hút vốn đầu tư nước ngoài khi đóng vai trò như một cửa ngõ quan trọng để tiếp cận được hầu hết các thị trường lớn trên thế giới.

Tuy nhiên, cơ hội luôn gắn liền với thách thức. Với nền công nghiệp hỗ trợ còn yếu và thiếu, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn chủ yếu gia công ở giai đoạn cuối trong chuỗi sản xuất, giá trị gia tăng thấp nên khi các FTA có tính đến quy tắc xuất xứ và năng lực của công nghiệp hỗ trợ thì Việt Nam sẽ gặp nhiều bất lợi.

Vì vậy cần làm rõ chiến lược thu hút FDI trong thời gian tới là gì? Làm thế nào để kết nối được các doanh nghiệp Việt Nam với các doanh nghiệp FDI cùng tham gia vào chuỗi giá trị, sản xuất toàn cầu, và cùng khai thác được các lợi thế của các FTA thế hệ mới mang lại?

Thứ hai, trong Báo cáo "Tương lai số của chúng ta" do Diễn đàn Kinh tế thế giới công bố vào tháng 10/2018, ước tính đến năm 2022, kinh tế số đóng góp khoảng 60% GDP toàn cầu, cùng với đó là khoảng cách giữa nền kinh tế số và nền kinh tế thực, giữa xã hội số và xã hội thực dần xóa nhòa. Về cơ bản, kinh tế số, xã hội số sẽ tiếp tục là những câu chuyện lớn ít nhất trong cả thập kỷ tới, do đó đây là cơ hội của Việt Nam bởi trong lĩnh vực này, tất cả các quốc gia đều cùng một vạch xuất phát.

Trong thời đại công nghệ gắn với đổi mới sáng tạo thì những rào cản công nghệ truyền thống không còn là khoảng cách lớn nữa, cơ hội được chia đều và mọi quốc gia đều có thể vươn lên bứt phá. Vậy Việt Nam cần làm gì để tận dụng hiệu quả những cơ hội mà nền kinh tế số đem lại, để không bỏ lỡ chuyến tàu công nghiệp 4.0, để đưa nền kinh tế số thực sự trở thành một động lực mới cho tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững trong thời gian tới?

Thứ ba, trong bối cảnh dư địa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ không còn nhiều, thì những chính sách cơ cấu nhằm giải phóng và tạo năng lực sản xuất mới như phát triển kinh tế tư nhân, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước... hoàn toàn có khả năng tạo ra đột phá về cải thiện năng suất lao động, về tốc độ tăng trưởng.

Vậy chúng ta cần làm gì để tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh một cách thực chất gắn với hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa để tạo điều kiện kinh tế tư nhân phát triển nhanh và bền vững; để tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam? Và để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong đó doanh nghiệp đóng vai trò là hạt nhân trung tâm và hun đúc tinh thần khởi nghiệp và tinh thần doanh nhân chân chính để làm giàu hợp pháp và đóng góp xứng đáng cho xã hội?