Chỉ có 148 đại biểu đồng ý hoàn toàn với phương án xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội – Tp.HCM được Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp này.

Đây là kết quả phiếu xin ý kiến đại biểu Quốc hội về dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện từ ngày 14/6.

Theo phiếu này, các vị đại biểu Quốc hội sẽ thể hiện chính kiến của mình thông qua việc đồng ý hoặc không đồng ý với các phương án: một là thông qua nghị quyết tại kỳ họp này làm căn cứ để Chính phủ triển khai thực hiện các công việc, các bước tiếp theo.

Hai là chưa thông qua nghị quyết tại kỳ họp này để các cơ quan hữu quan tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện trình Quốc hội tại kỳ họp khác. Ba là ý kiến khác.

Tại phiếu xin ý kiến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị các vị đại biểu Quốc hội cho ý kiến vào hai phương án nếu Quốc hội đồng ý ra nghị quyết tại kỳ họp này.

Phương án thứ nhất như Chính phủ trình: Tán thành xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội - Tp.HCM, theo đó sẽ nghiên cứu lập dự án đầu tư (dự án khả thi) toàn tuyến Hà Nội – Tp.HCM. Đầu tư trước hai đoạn tuyến Hà Nội – Vinh và Tp.HCM -  Nha Trang, bắt đầu tư năm 2014 và đưa vào sử dụng vào năm 2025. Đầu tư đoạn tuyến còn lại và thông toàn tuyến vào năm 2035.

Phương án khác là tán thành xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội – Tp.HCM, nhưng lùi thời gian khởi công xây dựng và lựa chọn lộ trình phù hợp.  Ngoài hai phương án này, phiếu xin ý kiến cũng để một ô trắng dành cho ý kiến khác của các đại biểu.

Tính đến 15 giờ 30 ngày 15/6, kết quả kiểm phiếu như sau: trong tổng số 488 phiếu phát ra, có 474 phiếu được gửi lại. Và 271/474 (chiếm 57,17%) đại biểu đồng ý ra nghị quyết về chủ trương xây dựng dự án này, 192 vị không đồng ý, 3 ý kiến khác.

Với trường hợp Quốc hội ra nghị quyết thì có 148 vị đồng ý theo tờ trình của Chính phủ, còn 201 ý kiến chọn theo phương án khác của phiếu xin ý kiến và 13 vị đại biểu có ý kiến khác.

Từ kết quả này, dự thảo nghị quyết của Quốc hội cũng đã được gửi lấy ý kiến đại biểu. Theo đó, Quốc hội giao Chính phủ rà soát quy hoạch hạ tầng giao thông tổng thể trong cả nước bao gồm đường bộ, đường thủy, đường sắt, đường không phù hợp yêu cầu trước mắt cũng như lâu dài, trong đó có quy hoạch hệ thống giao thông Bắc – Nam.

Lập quy hoạch chi tiết, tiếp tục nghiên cứu sâu hơn, toàn diện hơn điều kiện đảm bảo tính khả thi của tuyến đường sắt cao tốc Hà Nội – Tp.HCM, trên cơ sở đó nghiên cứu lập dự án đầu tư 1 trong 2 tuyến: Hà Nội – Vinh, Tp.HCM – Nha Trang.

Quốc hội sẽ quyết định chủ trương đầu tư một đoạn tuyến được chọn và thực hiện đầu tư vào thời điểm thích hợp trước năm 2020 bằng nhiều nguồn vốn. Từ kết quả đầu tư tuyến được chọn sẽ có khai thác, đánh giá đầu tư, khai thác đoạn tuyến trên mới báo cáo Quốc hội xem xét triển khai xây dựng các bước tiếp theo.    

Theo chương trình của kỳ họp thứ bảy, tại phiên họp cuối cùng vào chiều 19/6, Quốc hội sẽ thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội – Tp.HCM.

Trong các ngày 21/5 và 8/6, Quốc hội đã thảo luận tại tổ và hội trường về dự án này với nhiều ý kiến trái chiều.

Bên cạnh những ý kiến đồng tình về chủ trương nhưng còn băn khoăn về hiệu quả…, đã có không ít quan điểm cho rằng chưa nên nghĩ đến dự án “quá lãng mạn” này. Nhiều vị đại biểu nhận xét là chưa có đủ thông tin để quyết định, dù chỉ là chủ trương.

Ngày 4/6, Chính phủ đã gửi báo cáo giải trình bổ sung dự án đến Quốc hội, khẳng định việc trả nợ vốn vay cho dự án là khả thi và hiệu quả tài chính không thấp hơn đường bộ.

Cùng thời điểm đó, Tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam Nguyễn Hữu Bằng đã gặp gỡ trao đổi với báo chí nhiều vấn đề liên quan đến dự án, trong đó có việc lựa chọn đối tác.

Kết thúc thảo luận tại hội trường trọn ngày 8/6 với những ý kiến ủng hộ mạnh mẽ  và phản đối quyết liệt, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên cho biết sẽ lựa chọn vấn đề để đưa vào nghị quyết của Quốc hội trong kỳ họp này về chủ trương đầu tư xây dựng dự án đường sắt cao tốc Hà Nội - Tp.HCM.

Sau đó sẽ gửi lại các đại biểu cho ý kiến trước khi trình Quốc hội quyết định thông qua chủ trương đầu tư dự án này.

Trả lời chất vấn trước Quốc hội cuối tuần qua, Phó thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng khẳng định "không thể không làm đường sắt cao tốc".