"Đa số trường hợp xem lại thì thấy trước đây có những trường hợp chúng ta giải quyết chưa thấu đáo, chưa hợp tình hợp lý, không đúng căn cứ pháp luật như việc thu hồi đất vượt quá quyết định thu hồi, giờ phải giải quyết đền bù cho dân".

Đó là nhận xét của Phó thủ tướng Trương Hòa Bình tại hội nghị tổng kết 6 năm thi hành Luật Thanh tra và 3 năm thi hành Luật Tiếp công dân do Thanh tra Chính phủ tổ chức ngày 12/12.

Tại hội nghị, Phó thủ tướng đã thẳng thắn chỉ ra hàng loạt tồn tại của ngành thanh tra, trong đó nêu rõ công tác thanh tra còn nhiều việc bất cập. Trong đó, hiện có quá nhiều việc quan trọng, thiết thực cần làm rõ, có những việc cần làm ngay để áp dụng, đáp ứng mong đợi của người dân.

Tuy nhiên, Phó thủ tướng cũng thừa nhận, có thực tế là sau khi đã có kết luận, kiến nghị, yêu cầu xử lý của thanh tra nhưng không được cơ quan bị thanh tra, người bị thanh tra chấp hành nghiêm, làm cho kết luận thanh tra không được hiệu quả. Một vài năm sau kiểm tra thì báo cáo lại là kiểm điểm nghiêm nhưng không biết kiểm điểm đến đâu, kiểm điểm ai, kiểm điểm như thế nào? Nếu thanh tra làm hết trách nhiệm thì kiểm tra xem cơ quan đó đã chấn chỉnh vi phạm như thế nào, xem xét và xử lý trách nhiệm ra sao?

Về tính độc lập tương đối của thanh tra, Phó thủ tướng đặt vấn đề nghiên cứu xem có có vấn đề gì cần điều chỉnh lại không? Thực tiễn đã cho thấy hợp lý, đáp ứng tốt hoạt động của thanh tra chưa? Điều này cần tổng kết thực tiễn với nhiều vấn đề đang đặt ra.

 "Quy định của Luật Thanh tra hiện nay cũng có những tính chế tài như niêm phong tài sản, tạm đình chỉ… Vậy cần làm rõ thêm thẩm quyền của Luật Thanh tra, mức độ thế nào, thực tiễn vận dụng đã đúng chưa, hiểu đúng chưa hay thực thi chưa hết hoặc cố tình hiểu sai để kết luận thanh tra không đầy đủ, làm hạn chế kết quả cuộc thanh tra. Nếu quy định chưa rõ thì sửa đổi theo hướng quy định minh bạch để thực thi nghiêm túc", Phó thủ tướng nói.

Đáng chú ý, Phó thủ tướng cho biết, công tác thanh tra hiện đang vướng một điểm, đó là theo luật thì thanh tra có quyền trưng cầu giám định nhưng thực hiện thì các cơ quan được trưng cầu hầu như né tránh, không đưa ra kết quả giám định. Đây là giám định chuyên môn chứ không phải giám định tư pháp.

Thanh tra khi thấy vấn đề cần đánh giá rõ hơn thì trưng cầu giám định chuyên ngành về vấn đề đó nhưng trình tự, thủ tục chưa rõ, có cơ quan trưng cầu lại cho là không đủ năng lực để từ chối giám định.

Về Luật Tiếp công dân, theo Phó thủ tướng, đây là vấn đề quan trọng trong hoạt động của bộ máy nhà nước. Thời gian qua, công tác tiếp công dân đạt nhiều kết quả quan trọng.

Tuy nhiên, hiện nay số đoàn dân khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài ngày càng gay gắt, chính quyền nhiều địa phương rất vất vả trong giải quyết. Có những vụ việc kéo dài rất lâu rồi, mang tính bức xúc, gay gắt, chủ yếu liên quan đến thu hồi đất đai, giải phóng mặt bằng, tái định cư, tổ chức cuộc sống cho dân do trước đây chưa được tổ chức chưa tốt.

"Đa số trường hợp xem lại thì thấy trước đây có những trường hợp chúng ta giải quyết chưa thấu đáo, chưa hợp tình hợp lý, không đúng căn cứ pháp luật như việc thu hồi đất vượt quá quyết định thu hồi, giờ phải giải quyết đền bù cho dân. Các vấn đề khác như giải phóng chợ truyền thống để xây dựng trung tâm thương mại cũng đang có nhiều phức tạp do chưa đối thoại với dân để giải quyết", Phó thủ tướng nói.

Để chấn chỉnh những tồn tại trên, Phó thủ tướng yêu cầu lãnh đạo địa phương cần tăng cường tiếp công dân tại cơ sở, giải quyết ngay từ khi mới phát sinh từ cơ sở, không để kéo dài để làm cho người dân không tin cấp cơ sở nên kéo ra các cơ quan Trung ương để khiếu nại tố cáo.

"Lãnh đạo địa phương phải có trách nhiệm vận động, đối thoại để người dân không kéo về Hà Nội và tìm giải pháp xử lý dứt điểm các vụ khiếu nại tố cáo kéo dài. Liên quan đến bộ, ngành thì bộ, ngành chịu trách nhiệm, địa phương thì chủ tịch chịu UBND tỉnh trách nhiệm trước các vấn đề quản lý của mình", Phó thủ tướng chỉ đạo.

Phó thủ tướng cũng nhấn mạnh, người tiếp công dân phải là người có thẩm quyền nhất định để giải quyết, chứ không phải chỉ là người chuyển đơn, ghi nhận, báo cáo lại thì càng gây cho người dân bức xúc.