09:40 04/08/2018

Saffron – "vàng đỏ" trong lãnh địa ẩm thực

Phương Thảo

Được khám phá từ hơn 4.000 năm trước đây, Saffron là một trong những đặc sản nổi tiếng nhất của vùng Trung Đông. Với sắc đỏ óng ánh đầy ma lực và hương thơm dịu nhẹ, sâu lắng, Saffron ngàn năm qua vẫn giữ vững ngôi "Vua gia vị".


Saffron là gia vị, là chất tạo màu tự nhiên và trên hết là một vị thuốc quý được người dân nhiều vùng ở Trung Đông và châu Á tin rằng chữa được 100 loại bệnh. Báu vật thiên nhiên này luôn gắn với nhiều truyền thuyết suốt hơn 3.000 năm qua, đi theo các thương lái như một mặt hàng trao đổi trong lịch sử loài người. Sở dĩ, saffron có giá cao như thế bởi nó có nhiều điểm đặc biệt mà đặc biệt nhất là: cần phải có sự can thiệp của con người.
Saffron – vàng đỏ trong lãnh địa ẩm thực - Ảnh 1.
Saffron – vàng đỏ trong lãnh địa ẩm thực - Ảnh 2.
Saffron là loại gia vị được thu từ nhụy của hoa nghệ tây (Crocus). Saffron có giá thành cao vì công đoạn sản xuất từ trồng trọt đến thu hoạch, tất cả đều phải làm bằng tay. Mỗi hoa nghệ tây chỉ có 3 nhụy hoa màu đỏ (hoa cái) có thể sử dụng, còn các nhụy hoa màu vàng (hoa đực) không có giá trị sử dụng như một loại gia vị.
Saffron – vàng đỏ trong lãnh địa ẩm thực - Ảnh 3.
Saffron – vàng đỏ trong lãnh địa ẩm thực - Ảnh 4.
Mùa thu hoạch, hay chính xác là mùa hái hoa, chỉ kéo dài 1 tuần - 10 ngày. Khi hoa nở lúc bình minh, những phụ nữ địa phương người Kashmir trong trang phục truyền thống pheran sẽ ra đồng, vừa nhanh tay vừa lẹ mắt để hái hoa bởi hoa sẽ héo rất nhanh khi mặt trời xuống. Sau đó, họ quây quần bên nhau suốt tối để ngắt 3 đầu nhụy màu đỏ thẫm rực rỡ rồi đem phơi và bỏ 3 nhụy vàng đi. Để làm ra được 1kg Saffron khô sẽ mất 100kg hoa tương đương với 170.000 bông hoa, và phải dùng tay tách từng nhụy hoa một để lấy Saffron. Hoa phải được hái khi có ánh nắng mặt trời, nhưng lại hạn chế ánh nắng chiếu vào để không bị mất hương thơm.
Saffron – vàng đỏ trong lãnh địa ẩm thực - Ảnh 5.
Saffron – vàng đỏ trong lãnh địa ẩm thực - Ảnh 6.
Saffron chứa hơn 150 hợp chất dễ bay mùi, thường đùng để ướp thịt tươi hay ủ với gạo khô. Mùi hương đặc thù của nghệ tây là mùi cỏ khô thoang thoảng với một chút hương ngọt của mật ong. Saffron tinh khiết có màu đỏ thắm pha tím sẫm. Do đậm đặc mùi vị và hương thơm nên chỉ cần một chút Saffron cũng đủ để pha màu và làm thơm cả một nồi thức ăn.
Saffron – vàng đỏ trong lãnh địa ẩm thực - Ảnh 7.
Saffron – vàng đỏ trong lãnh địa ẩm thực - Ảnh 8.
Saffron gần như là một nguyên liệu không thể thiếu trong ẩm thực châu Âu. Các loại bánh ngọt có sữa, cơm Risotto của Ý, món súp cá Bouillabaisse của miền nam nước Pháp, món thịt bê nhồi của người Bồ Đào Nha, thịt cừu nướng nhét tỏi của dân Hy Lạp cũng như là món Paella của người Tây Ban Nha, đều có dùng Saffron làm gia vị…Saffron khi được phơi khô thường ngả sang màu nâu đỏ, cho nên dễ bị giả mạo bằng cách trộn lẫn với củ cải đường chẻ mỏng (betterave), xơ non quả lựu, sợi cỏ nhuộm đỏ, hoặc là những phần của cây nghệ tây nhưng lại không có mùi. Khi xay nhuyễn thành bột, Saffron lại càng dễ bị pha trộn giả mạo, độn thêm với nghệ ta (củ nghệ), bột ớt tây hoặc các loại bột khác. Nghệ tây và nghệ ta tuy có thể giống nhau ở màu sắc, nhưng rất khác về hương thơm và mùi vị: một bên là dùng rễ cây, bên kia chỉ lấy phần nhụy hoa.
Saffron – vàng đỏ trong lãnh địa ẩm thực - Ảnh 9.
Đối với những cây nghệ tây có chất lượng cao nhất, giá của Saffron có thể lên tới 65USD/gr (khoảng 1,4 triệu VND/gr). Và không sai khi nói rằng, nghệ tây đắt hơn rất nhiều thứ kim loại quý và nó được cho là "vàng đỏ" trong lãnh địa ẩm thực. Dù đắt đỏ nhưng là loại gia vị này dễ sử dụng nhất và được ưa chuộng nhất trong các nền ẩm thực, nhất là khu vực Địa Trung Hải. Chỉ cần cho vài sợi Saffron vào ấm trà là bạn có thể có được loại thức uống đánh thức cả thị giác, vị giác và khứu giác đồng thời mang nhiều công dụng "thần thánh": khôi phục chất chống oxy hóa, ngăn ngừa khả năng gây bệnh ung thư... và còn cả làm đẹp nữa.
Cách phân biệt Saffron giả và Saffron tinh khiết:Ngâm Saffron trong nước ấm hoặc sữa, nếu chất lỏng chuyển sang màu vàng ngay lập tức thì đó là Saffron giả. Saffron tinh khiết khi ngâm trong sữa hoặc nước ấm ít nhất 10 - 15 phút mới chuyển sang màu vàng hung đỏ hoặc vàng đậm, sau đó có hương thơm tỏa ra.