Bài toán xe điện cho các CEO ngành ô tô: Thực hiện chuyển đổi nhanh như thế nào?

Hoàng Lâm

23/02/2023

Một số công ty đang chạy đua để chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện, nhưng những công ty khác lại đang khá thận trọng. Hầu hết các giám đốc điều hành trong ngành ô tô đều cho rằng việc chuyển đổi sang xe điện là không thể tránh khỏi nhưng làm thế nào để thực hiện chuyển đổi nhanh chóng là một câu hỏi thúc đẩy các chiến lược khác nhau của mỗi nhà sản xuất khác nhau.

Thế khó của các nhà sản xuất ô tô truyền thống

Lợi nhuận của Tesla đã tăng lên, nhưng các nhà sản xuất ô tô truyền thống phần lớn thua lỗ khi bán xe điện.

Các nhà sản xuất ô tô truyền thống đã cam kết chuyển dần các dòng xe của họ sang xe điện, nhưng các mốc thời gian khác nhau. Nếu các nhà sản xuất ô tô đi trước người tiêu dùng khi triển khai EV, điều đó có thể làm tăng chi phí của họ và ảnh hưởng đến doanh số bán xe chạy bằng khí đốt, lợi nhuận từ đó cần thiết để tài trợ cho các khoản đầu tư vào điện khí hóa.

Đồng thời, việc tụt hậu so với các đối thủ trong việc cung cấp xe điện có thể khiến các nhà sản xuất ô tô mất cơ hội khẳng định mình trong một khu vực tăng trưởng quan trọng trong vài thập kỷ tới.

“Chúng tôi không muốn mạo hiểm bỏ lỡ thị trường”, Giám đốc điều hành Jim Rowan của Volvo Car cho biết. Nhà sản xuất ô tô Thụy Điển nằm trong số những người đang tìm cách phát triển nhanh chóng thành nhà sản xuất chỉ sử dụng điện, cho biết họ sẽ cung cấp dòng sản phẩm hoàn toàn chạy bằng điện vào năm 2030. Năm ngoái, 11% doanh số bán xe của Volvo là xe điện.

Theo công ty nghiên cứu EV-Volumes.com, xe điện năm ngoái chiếm gần 10% doanh số bán hàng toàn cầu, phần lớn do Tesla Inc. và những công ty chỉ sử dụng xe điện khác thúc đẩy. Đối với nhiều nhà sản xuất ô tô lâu đời, điện thậm chí còn là một phần nhỏ hơn trong hoạt động kinh doanh. Và trong khi lợi nhuận của Tesla tăng lên, các nhà sản xuất ô tô truyền thống phần lớn thua lỗ khi bán xe điện, do chi phí pin cao cho những sản phẩm ban đầu của họ.

Ngay cả đối với Subaru, công ty có cơ sở khách hàng thiên về xe xanh, quyết định về tốc độ chuyển hướng sang xe điện là một vấn đề lớn.

Trong các ngành công nghiệp, các công ty đang phải vật lộn với căng thẳng cơ bản về việc làm thế nào để nhanh chóng chuyển các mô hình kinh doanh của họ ra khỏi nhiên liệu hóa thạch. BP PLC, trong nhiều năm đã ủng hộ cuộc cách mạng xanh, trong tháng này cho biết họ sẽ làm chậm quá trình chuyển đổi sang mô hình kinh doanh ít carbon hơn và thúc đẩy sản xuất dầu khí.

Trong khi đó, các chính phủ từ Bắc Kinh đến California đang thúc ép các công ty khử carbon cho hoạt động của họ.

Tuần trước, các nhà lập pháp của Liên minh Châu Âu đã thông qua luật cấm bán các loại xe chạy bằng xăng và dầu diesel một cách hiệu quả bắt đầu từ năm 2035. California đã ấn định ngày loại bỏ tương tự.

Các nhà đầu tư cũng đang kích động những nỗ lực tích cực để giảm lượng khí thải. Và các giám đốc điều hành xe hơi truyền thống đã thấy các nhà đầu tư hướng tới Tesla và một số công ty mới khác có chiến lược chạy hoàn toàn bằng điện. Định giá cổ phiếu của Tesla tính đến ngày 22/2 là 659 tỷ USD, theo FactSet, nhiều hơn cả của General Motors Co., Ford Motor Co., Toyota Motor Corp. và Volkswagen AG cộng lại.

Tìm hướng đi hiệu quả

Giám đốc điều hành từ các nhà sản xuất ô tô truyền thống chỉ ra các yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của họ có thể làm chậm quá trình triển khai xe điện của ngành, bao gồm sự sẵn có của các khoáng chất chính cần thiết để sản xuất pin xe điện và sự sẵn sàng của lưới điện.

Tom Doll, giám đốc điều hành của Subaru cho biết, quyết định về tốc độ chuyển hướng sang xe điện là một quyết định lớn đối với một nhà sản xuất ô tô tương đối nhỏ như Subaru Corp. của Mỹ.

Cơ sở khách hàng của thương hiệu của hãng xe này từ lâu đã được biết đến với màu xanh lá cây. Trong khi các cơ quan quản lý trên toàn thế giới đang thúc đẩy ngành công nghiệp di chuyển nhanh hơn.

“Tất cả chúng tôi đều cảm thấy áp lực”, ông Doll cho biết hồi đầu tháng này. “Chúng ta phải đảm bảo rằng thị trường thực sự sẽ nghiêng về phía nó”.

Nhiều người tiêu dùng, đặc biệt là những người tiêu dùng ở thị trường lớn như nước Mỹ lo ngại về các vấn đề về phạm vi, một số CEO và nhà phân tích cho biết. Trong khi Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ đã thúc đẩy đầu tư vào cơ sở hạ tầng công cộng để cho phép người lái xe sạc điện cho các phương tiện xa nhà, thì độ tin cậy của các bộ sạc hiện có vẫn còn nhiều bất cập.

Cho đến nay, các công ty ô tô và nhà cung cấp đã cam kết chi hơn 525 tỷ USD trên toàn cầu cho đến năm 2026 để tài trợ cho việc chuyển đổi sang xe chạy bằng pin, theo công ty tư vấn AlixPartners LLP.

GM và Ford là một trong những công ty xe hơi lớn toàn cầu có tham vọng với xe điện sâu rộng nhất. Ford cho biết họ hy vọng một nửa doanh số bán xe của mình sẽ chạy hoàn toàn bằng điện vào cuối thập kỷ này. GM đang đặt mục tiêu đến năm 2035 là giai đoạn ngừng bán động cơ đốt trong cho tất cả các loại xe, trừ những loại xe nặng nhất của hãng.

Trong khi đó, Toyota, nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới tính theo doanh số bán xe, đã kiếm được ít tiền hơn so với các đối thủ của mình để phát triển các mẫu xe chạy hoàn toàn bằng điện. Thay vào đó, hãng xe này muốn cung cấp một loạt các lựa chọn, bao gồm cả các loại xe hybrid đặc biệt, kết hợp động cơ xăng với pin nhỏ và động cơ điện để tiết kiệm nhiên liệu.

Akio Toyoda, cựu CEO của Toyota, trước đó đã thường xuyên chia sẻ những lo ngại của mình về việc liệu ngành này có quá tập trung vào xe điện hay không, ông tự gọi mình là người phát ngôn cho “đa số im lặng” trong ngành.

Tháng trước, ông Toyoda cho biết ông sẽ từ chức giám đốc điều hành vào tháng 4 và nhường chỗ cho người kế nhiệm, người đã cam kết có “tư duy ưu tiên xe điện” để xây dựng đội hình tương lai của mình. Mặc dù vậy, giám đốc điều hành sắp tới của Toyota, Koji Sato, cho biết nhà sản xuất ô tô này vẫn có ý định theo đuổi một chiến lược không phụ thuộc hoàn toàn vào xe điện.

Carlos Tavares, giám đốc điều hành của Stellantis NV, nhà sản xuất thương hiệu Jeep và Ram, cũng do dự tương tự về việc chạy đua quá nhanh. Đặc biệt, ông đã nêu lên mối lo ngại về việc các cơ quan quản lý thúc đẩy các công ty ô tô chuyển đổi sang ô tô chạy bằng pin quá nhanh và nói rằng khả năng thiếu nguyên liệu thô cần thiết cho pin để sản xuất đủ xe điện có thể khiến ngành này bị thiếu hụt.

“Tôi không biết liệu mọi người có thích nghi với lối sống mới nhanh như các công ty ô tô đã thích nghi với công nghệ mới hay không”, ông Tavares cho biết.

Mike Manley, giám đốc điều hành của AutoNation Inc., một nhóm đại lý giao dịch công khai, cho biết các giám đốc điều hành ngành ô tô đã nói chuyện nhiều hơn với các đại lý trong năm qua về tốc độ chuyển đổi EV nên như thế nào. Ông nói đó không phải là một câu trả lời dễ dàng bởi vì không chắc chắn về tốc độ mà người tiêu dùng sẽ thích thú với các phương tiện chạy bằng pin.