Tesla không thể là Apple tiếp theo của ngành xe thế giới

Sự khác biệt

Apple không phát minh ra điện thoại thông minh và Tesla cũng không phát minh ra ô tô điện, nhưng mỗi công ty đều đi theo tầm nhìn mang phong cách riêng của các giám đốc điều hành của họ để vươn lên từ phía sau và trở thành một phần không thể thiếu trong thị trường tương ứng.

Trong những năm qua, các chuyên gia Phố Wall như Gene Munster của Loup Ventures và Morgan Stanley đã đi xa hơn khi từng gọi Tesla là Apple của ngành công nghiệp ô tô. Một số nhà phân tích thậm chí còn tự hỏi liệu Tesla có giá trị hơn Apple vào năm 2030 hay không.

Tuy nhiên, gần đây, các so sánh đã bắt đầu bị phá vỡ. Việc Musk mua lại Twitter và hành vi của ông trên chính nền tảng mạng xã hội này đã khiến các nhà đầu tư của Tesla hoảng sợ khi cổ phiếu của hãng này giảm 65% vào năm 2022.

Điều đáng quan tâm hơn đối với các nhà đầu tư là việc Tesla có thể duy trì tính cạnh tranh trong thị trường xe điện đang phát triển nhanh và có nguy cơ bị bỏ lại phía sau ngày càng trở nên ít rõ ràng hơn.

Có thể nói, khi Steve Jobs dẫn dắt Apple bằng một bàn tay ổn định, nhất quán, thì phong cách lãnh đạo thất thường và tính cách cực kỳ công khai của Musk cho thấy hai huyền thoại công nghệ có rất ít điểm chung. Và đó là một rủi ro lớn đối với hoạt động kinh doanh ô tô của Tesla, vốn đã cho thấy những dấu hiệu cho thấy hãng có thể không có sức mạnh bền bỉ như iPhone.

Cả Apple và Tesla đều có lợi thế của người đi đầu, một lý do khác khiến nhiều nhà phân tích muốn so sánh giữa hai thương hiệu. Nhưng có sự khác biệt chính giữa chúng.

Khi Tesla tung ra mẫu xe đầu tiên của mình, Roadster, vào năm 2008, đây là một trong những chiếc xe điện đầu tiên có mặt trên thị trường, nhưng nó vẫn phải trải qua nhiều năm chật vật sản xuất và gặp một số khó khăn tài chính nghiêm trọng.

Khi Tesla nổi lên với những chiếc ô tô điện bán chạy nhất, Tesla Model Y và Tesla Model 3, đã chiếm thị phần lớn ở Bắc Mỹ.

Nhưng sau đó đã bị xói mòn nhanh chóng. Vào năm 2020, Tesla nắm giữ 80% thị trường xe điện tại Mỹ. Đến năm 2021, Tesla có 71%. Vào năm 2022, tỷ lệ này giảm xuống còn 64%. Khi thị trường Mỹ cuối cùng cũng bắt đầu chứng kiến các đối thủ thực sự tham gia chống lại Tesla, S&P Global Mobility dự đoán thị phần của hãng xe điện này sẽ giảm xuống 20% vào năm 2025.

Thị phần bị thu hẹp không phải là thảm họa đối với Tesla - một phần lý do khiến thị phần của Tesla bị thu hẹp là do mọi nhà sản xuất ô tô sẽ bán được nhiều xe điện hơn. Nhưng nhiều nhà đầu tư đổ xô vào cổ phiếu Tesla vì họ coi thị trường xe điện là thị trường mà một công ty đơn lẻ như Tesla có thể chiếm lĩnh và kiểm soát phần lớn thị trường.

Trong khi đó với Apple, hãng đã ra mắt điện thoại thông minh đại chúng đầu tiên, đã có thể giữ vững thị phần dẫn đầu của mình tại Mỹ ngay cả khi các đối thủ cạnh tranh rẻ hơn bắt đầu tràn ngập thị trường. Không rõ liệu Tesla có thể làm điều tương tự hay không.

Thực tế, ngành công nghiệp ô tô bên ngoài xe điện đang bị phân mảnh. Nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, Toyota, chỉ có thị phần 10,5% vào năm 2021 - không bằng 55% thị phần mà Apple nắm giữ ở Mỹ.

Lý giải về trường hợp của Apple, nhà kinh tế học Noah Smith đã đưa ra một ví dụ về hiệu ứng mạng của Apple: “Các nhà phát triển tạo ứng dụng cho iOS vì có một số lượng lớn người dùng ứng dụng. Khách hàng mua iPhone vì có một hệ sinh thái ứng dụng rộng lớn và năng động”.

Khó hơn nhiều để biết Tesla sẽ có thể đạt được hiệu ứng mạng lưới cộng sinh tương tự xảy ra với ô tô của chính mình ở đâu.

Smith lưu ý, Tesla đã cố gắng tạo ra mạng lưới các trạm Supercharger rộng lớn cung cấp khả năng sạc lại nhanh hơn nhiều, nhưng chỉ dành cho chủ sở hữu Tesla. Nhưng mối đe dọa về sự can thiệp của chính phủ đã đủ để thuyết phục Musk mở các trạm sạc siêu tốc của Tesla cho tất cả các chủ sở hữu xe điện.

Và trong khi hệ thống thông tin giải trí của Tesla có một số ứng dụng độc đáo và nó cung cấp các bản cập nhật chương trình cơ sở qua mạng, thì các dịch vụ phần mềm của Tesla khó có thể thu hút người tiêu dùng theo cách mà chủ sở hữu iPhone không muốn chuyển sang Android.

Elon Musk không phải là Steve Jobs

Elon được so sánh với Jobs vì giới truyền thông cần một CEO mới là nhà tiên tri công nghệ trung niên da trắng sau sự ra đi của huyền thoại Steve Jobs. Musk dường như phù hợp cho đến khi giới chuyên môn nhận ra vị tỷ phú không làm thế. Musk thất thường hơn, mất tập trung hơn và ít sẵn sàng ủy quyền hơn bất kỳ ai có thể dự đoán vào thời điểm đó.

Jobs đã đưa ra các quyết định bảo vệ sản phẩm cốt lõi của mình, iPhone, sản phẩm tạo ra phần lớn doanh thu của hãng, ngay cả khi các đối thủ cố gắng giành lấy vị trí điện thoại hàng đầu hàng đầu của hãng.

Vào thời điểm mà lẽ ra Musk cũng nên làm như vậy, thì thay vào đó, ông lại bị lôi kéo vào một cuộc tranh luận không hồi kết tại Twitter, với ngày càng nhiều nhà phân tích đồng loạt “kêu gào” rằng nỗi ám ảnh về Twitter của Elon Musk đang làm tổn thương Tesla.

Tesla cũng đã không đạt được các mục tiêu sản xuất, buộc phải giảm giá mạnh để di chuyển ô tô và đang theo dõi các đối thủ cạnh tranh tung ra các mẫu xe mới với giá tốt hơn và đánh giá tốt hơn.

Có thể Tesla đã không giống như Apple phát minh ra iPhone, mà thay vào đó giống như là BlackBerry, có một sự đổi mới táo bạo đã thay đổi hoàn toàn lĩnh vực công nghệ điện thoại thế giới và tạo ra một lượng người hâm mộ cuồng nhiệt, chỉ để chứng kiến thị phần của chính mình bị các đối thủ cạnh tranh “nuốt trọn”.