10:15 30/03/2021

3 loại cua biển có độc tính mạnh, tuyệt đối không nên ăn

Hoài Phương

Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, ngày 30/3 cho biết bệnh viện đang tích cực điều trị cho một bệnh nhân bị ngộ độc nặng do độc tố cua mặt quỷ. Bệnh nhân tên Đỗ Văn Ch., 46 tuổi, ở Thanh Hóa, làm nghề đi biển.
Theo người nhà, ngày 27/3 ông này trong chuyến đi biển ăn 1 - 4 con cua, loài cua mặt quỷ được dân địa phương gọi là còng chữ thập. Sau ăn khoảng 2 giờ, ông mệt, nôn, tê bì miệng, lưỡi, chân tay, được thuyền viên đưa vào bờ, cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa Hợp Lực Tĩnh Gia trong tình trạng nói khó, yếu nhẹ tứ chi. Sau đó bệnh nhân không cử động được tay chân, khó thở, suy hô hấp và ngừng tuần hoàn. Các bác sĩ bệnh viện địa phương hồi sức cấp cứu, ép tim, mạch đập trở lại, bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai. Bác sĩ Nguyên cho biết, khi đến viện Bạch Mai, bệnh nhân đã hôn mê, liệt hoàn toàn, dùng thuốc vận mạch, bóp bóng và đặt nội khí quản. Hiện, bệnh nhân thở máy, hạ thân nhiệt chỉ huy để bảo vệ não. "Hiện tiên lượng của bệnh nhân rất dè dặt, chưa thể nói trước điều gì", bác sĩ Nguyên nói. Theo bác sĩ Nguyên, Việt Nam hiện có ít nhất 3 loại cua biển độc là Cua mặt quỷ (tên khoa học là Zosimus aeneus); Cua hạt (Platypodia granulosa) và Cua Phờ lo ri đa (Atergastis floridus), được phân bố ở các vùng biển của miền Trung, Nha Trang và một số vùng khác. Trong phần thịt và trứng của cua có chứa một vài loại độc tố khác nhau, đáng chú ý là độc tố tetrodotoxin, gonyautoxin và saxitoxin.
3 loại cua biển có độc tính mạnh, tuyệt đối không nên ăn - Ảnh 1.
Đặc điểm của các độc tố này là bền vững với nhiệt, tức là vẫn giữ nguyên sau khi nấu chín. Đây là độc tố cực mạnh với hệ thần kinh, chỉ cần 0,5 mg đã có thể gây tử vong cho người lớn. Khi xâm nhập vào cơ thể, độc tố này gây liệt tất cả các cơ, ban đầu có biểu hiện tê bì môi lưỡi chân tay, sau đó là liệt tất cả các cơ, đồng tử giãn, có thể co giật, tụt huyết áp, loạn nhịp tim. Phần lớn trường hợp tử vong là suy hô hấp do liệt các cơ. Diễn biến ngộ độc cua mặt quỷ rất nhanh, có thể xuất hiện sau ăn trong vòng vài giờ trở lại. Nhiều trường hợp bệnh nhân ăn ngoài biển, trên tàu, trên đảo, bị ngộ độc và khi đưa vào bờ thì không kịp cứu chữa, đã có trường hợp bị tử vong trên đường tới viện. Cũng giống như cá nóc, những loại cua này không biết trước độc tố đến mức độ nào, có người ăn có thể không sao. Gia đình bệnh nhân này kể trước đây đã từng ăn loài cua này một vài lần nhưng không xảy ra hiện tượng bất thường, lần này thì bị ngộ độc.Cua mặt quỷ có tên khoa học là Zosimus aeneus, sống tại các rạn san hô gần bờ, vùng triều thấp sống tại các vùng biển từ Vũng Tàu đến Đà Nẵng, có màu gần với màu san hô nên khó để nhận diện. Theo thông tin từ Viện Hải dương học Nha Trang, cua mặt quỷ có phần vỏ ngực rộng nhất khoảng gần 90 mm, dài khoảng 55 mm, kích thước cua nhỏ gọn trong lòng bàn tay. Trên mai của có nhiều u lồi dẹt và màu sắc bắt mắt, không giống các loài cua biển thực phẩm. Cua mặt quỷ sống có màu xanh da trời pha xanh lá cây với những nốt màu trắng, nâu và vàng. Phần chân và càng cua này có màu nâu đen.
Trong thịt, trứng, đặc biệt ở 2 càng của cua mặt quỷ có chứa các chất độc Saxitonin, Neurotoxin và Tetrodotoxin - tương tự như chất độc có trong cá nóc. Người ăn cua mặt quỷ khoảng 10 phút sau có biểu hiện có tê đầu lưỡi, tê hai tay và lan xuống chân, khó thở. Nếu không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến suy hô hấp, tê liệt hệ thần kinh và tử vong sau đó.
3 loại cua biển có độc tính mạnh, tuyệt đối không nên ăn - Ảnh 2.

Cua hạt (trái) và cua Phơ-lo-ra-da

Bên cạnh đó, cua hạt (Platypodia granulosa) cũng độc như cua mặt quỷ. Cua hạt có thân dạng bầu dục. Toàn bộ bề mặt cơ thể có nhiều núm dạng hạt và lông tơ màu xanh lá cây hơi vàng, nâu vàng hoặc hơi đỏ tía. Còn loài cua Phơ-lo-ri-da (Atergaslis floridus) thì thân cua có dạng bầu dục, lưng trơn láng, toàn thân màu xanh nâu đến nâu sẫm, có các đốm vàng lớn trên lưng.Để phòng tránh nguy cơ ngộ độc, bác sĩ khuyên người dân uyệt đối không nên ăn những loại cua lạ, kỳ dị, hình hài khác thường. Khi ăn phải cua độc đầu tiên phải tìm mọi cách để nôn toàn bộ thịt cua đã ăn ra, uống thật nhiều nước để làm loãng chất độc, kéo dài thời gian hấp thu và dễ dàng nôn chất độc ra. Ngư dân đi biển nên mang theo than hoạt tính dự phòng, khi có biểu hiện ngộ độc thì ngay lập tức sử dụng bột than hoạt tính pha với nước để hút các chất độc của cua trong dạ dày. Sau đó đến ngay bệnh viện gần nhất để được các bác sĩ có chuyên môn hỗ trợ.