11:31 26/11/2020

Những nguyên nhân dẫn đến chứng run tay ở người cao tuổi

Hoài Phương

Run tay là tình trạng xuất hiện những vận động ngoại ý, tự phát, gặp ở tay hay ở bất kỳ một bộ phận trên hệ thống cơ nào trên cơ thể, run khi nghỉ nhưng cũng có khi run lúc vận động. Những vận động run này có cường độ và biên độ rất khác nhau. Có thể run lớn khiến lắc lư cả người nhưng cũng có khi chỉ là những cử động nhanh nhỏ mà thôi. Đây là một chứng bệnh hay gặp ở người cao tuổi. Bắt đầu từ độ tuổi 45 chứng run tay đã có khả năng xuất hiện và nguy cơ gặp còn cao hơn nữa khi tuổi tăng gây khó khăn trong vận động.
Run tay không phải là một biến cố nguy hiểm về sức khoẻ. Nhìn chung, chúng không gây thiệt hại về sức khỏe tinh thần cũng như thể chất, mà điểm đáng chú ý nhất của chứng bệnh này chính là sự cản trở vận động và sinh hoạt. Người bệnh gặp khó khăn khi nói chuyện, khi vệ sinh cá nhân, khi đi lại. Chỉ ở mức độ nặng, người bệnh mới có thể bị chấn thương do tai nạn hay mất thăng bằng gây ngã.Người bị run tay không lý do thường bị run ở tay, đầu, giọng nói, ít khi run ở chân. Run thường xảy ra khi hoạt động nhưng nghỉ ngơi sẽ hết. Hiện chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây run nhưng các nhà khoa học nhận thấy, bệnh có liên quan đến tuổi tác và yếu tố gia đình.
Những nguyên nhân dẫn đến chứng run tay ở người cao tuổi - Ảnh 1.
Bệnh Parkinson xảy ra do sự thoái hóa, lão hóa của tế bào thần kinh vùng vận động dẫn đến sự thiếu hụt chất dẫn truyền thần kinh có tên là Dopamin, từ đó cũng có thể gây run tay. Vị trí run bắt đầu ở một bên tay, sau đó lan xuống chân cùng bên, tiếp đến tay đối diện và cuối cùng chuyển sang chân còn lại.Đặc điểm của run do Parkinson ở giai đoạn đầu thường kín đáo và chỉ run khi nghỉ, vận động sẽ hết. Ở giai đoạn sau, người bệnh run cả lúc nghỉ ngơi lẫn vận động. Ngoài run ở tay chân, người bệnh còn có thể bị run ở cằm, má, môi, lưỡi và kèm theo cứng đờ chân tay, giảm biểu cảm khuôn mặt, giảm nhận thức, trí nhớ…Bệnh tiểu đường, thiếu máu não mạn tính (do cao huyết áp, thoái hóa cột sống cổ…), cường tuyến giáp, … ở người già cũng có thể là nguyên nhân gây run. Triệu chứng thường phức tạp, không điển hình và khó điều trị.Cơn tai biến dù thoáng qua hay nghiêm trọng cũng để lại những tổn thương trên não bộ có thể gây ra biểu hiện tương tự như bệnh Parkinson và được gọi là hội chứng Parkinson với các triệu chứng: run tay chân, chậm vận động, giảm biểu cảm khuôn mặt, méo mặt hoặc tiếng nói chậm, không rõ ràng...
Kiểm soát chứng run tay ở người lớn tuổi không phải lúc nào cũng đơn giản và dễ thực hiện trong khi người già có nhiều bệnh lý đi kèm và hoàn cảnh xã hội phức tạp. Theo đó, người lớn tuổi thường dùng nhiều hơn một loại thuốc và các thuốc chống run sẽ còn làm tăng thêm nguy cơ tương tác thuốc khó kiểm soát.
Những nguyên nhân dẫn đến chứng run tay ở người cao tuổi - Ảnh 2.
Trong khi đó, các nguyên nhân gây run ở người già lại thường là tình trạng mãn tính và có thể tiến triển tự nhiên theo thời gian. Do đó, các kế hoạch kiểm soát dài hạn đòi hỏi cần có sự hiểu biết và nhận thức của bệnh nhân cộng với sự hỗ trợ từ phía gia đình. Hiện tượng run tay lành tính thường gặp ở tuổi trên 80, thường đáp ứng khá tốt với điều trị bằng các thuốc ức chế beta hay gabapentin, primidone nhưng đây là những biện pháp điều trị không mang tính lâu dài.Ngoài ra, chứng run tay ở người cao tuổi cũng có thể điều trị bằng cách can thiệp phẫu thuật kích thích não sâu với chỉ định là nhằm kiểm soát cơn run cơ bản mức độ nghiêm trọng. Đồng thời, cách điều trị xâm lấn chỉ được xem xét đến khi các biện pháp thông thường không đem đến hiệu quả hay khó dung nạp, gặp phải tác dụng phụ.Bên cạnh đó, việc áp dụng tập luyện theo vật lý trị liệu có thể giúp cải thiện chứng run. Nhiều bằng chứng cho thấy các động tác phối hợp liên hoàn được thiết kế từ những sinh hoạt thông thường trong cuộc sống có thể giúp cho người lớn tuổi linh hoạt hơn trong các cử động, cũng như gián tiếp cải thiện vấn đề thoái hóa xương khớp.