10:10 23/03/2021

Tạo hình thanh quản, phục hồi thành công giọng nói cho bệnh nhân

Hoài Phương

Các bác sĩ khoa Tai mũi họng, Bệnh viện E vừa tiến hành tạo hình thanh quản mới bằng sụn thanh nhiệt sau khi cắt bỏ sẹo hẹp thanh quản cho bệnh nhân đã phẫu thuật ung thư thanh quản. Đây là một phương pháp mới với nhiều ưu điểm vượt trội giúp điều trị hiệu quả, đặc biệt, giọng nói được phục hồi, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân không bị ảnh hưởng.
Bệnh nhân chia sẻ, cách đây 4 năm, bệnh nhân bỗng nhiên thấy khàn cổ, ho nhiều, giọng nói thay đổi. Tình trạng ngày càng nặng hơn khiến anh bị mất tiếng, hụt hơi và lúc nào cũng có cảm giác có vật gì vướng trong cổ họng. Bệnh nhân đã đi khám ở các cơ sở y tế tuyến dưới, được chẩn đoán ung thư thanh quản. Tiền sử bệnh án, bệnh nhân này có "thâm niên" hút thuốc từ khi mới 15 tuổi và nghiện nặng với số lượng hút hơn 2 bao/ngày, hơn nữa còn thường xuyên uống rượu mỗi ngày. Kết quả khám nội soi sinh thiết cho thấy, bệnh nhân mắc ung thư thanh quản và được chỉ định phẫu thuật. Các bác sĩ đã mổ vét hạch và cắt u thanh quản cho bệnh nhân vào năm 2018. Nhưng sau phẫu thuật 1 năm, sức khỏe bệnh nhân giảm sút trầm trọng. Mỗi lần mang vác vật nặng, bệnh nhân không thở được. Giọng nói bệnh nhân gần như mất hẳn, chỉ có tiếng kêu ú ớ… Các bác sĩ tuyến dưới quyết định mổ lại lần 2 cho bệnh nhân nhằm mở khí quản do hẹp khít thanh quản. Đây là một biến chứng thường gặp sau các phẫu thuật ở vùng thanh quản thanh quản hoặc sau các chấn thương thanh quản do tác động bên ngoài hoặc tác động từ bên trong (đặt ống nội khí quản kéo dài..), nhưng lại là biến chứng nặng, khó xử lý. Tuy nhiên, sau phẫu thuật, bệnh nhân phải đeo dụng cụ nong thanh quản liên tục và xuất hiện các cơn ho kéo dài. Việc hít thở của bệnh nhân trở nên khó khăn, lúc nói thì câu được câu chăng, thậm chí gần như bị câm… vì phát âm không thành tiếng. Cuối cùng, bệnh nhân tìm đến khoa Tai mũi họng, Bệnh viện E để tiếp tục hành trình "tìm lại" giọng nói của mình. Sau khi thăm khám và làm các xét nghiệm, chiếu chụp cần thiết, PGS.TS Lê Minh Kỳ - chuyên gia cao cấp của khoa Khám bệnh theo yêu cầu và quốc tế và TS.BS Lê Đình Hưng – trưởng khoa Tai mũi họng quyết định lựa chọn phương pháp tạo hình thanh quản phục hồi giọng nói cho bệnh nhân. PGS.TS Lê Minh Kỳ cho biết, do người bệnh đã từng phẫu thuật nội soi cắt các khối u ở thanh quản bằng laze nhưng không hiệu quả mà lại tạo thành sẹo xơ, hẹp thanh quản khiến người bệnh khó thở qua đường tự nhiên, nhất là không rút ống canuyn khí quản. Sau đó, người bệnh tiếp tục được đặt ống nong thanh quản bằng silicon (hoặc kim loại) trong vòng 1 - 2 năm. Do đặt vật liệu "lạ", người bệnh ho suốt (do kích thích thanh quản), ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng lao động. Thậm chí, có trường hợp tắc ống nong có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.
Tạo hình thanh quản, phục hồi thành công giọng nói cho bệnh nhân - Ảnh 1.
Vì vậy, các bác sĩ ở Bệnh viện E đã quyết định cho bệnh nhân thực hiện kỹ thuật tạo hinh lại thanh quản bằng chính tổ chức của cơ thể. Kỹ thuật này hầu như chưa được thực hiện cho người bệnh có sẹo hẹp thanh quản ở Việt Nam. Đây là một kỹ thuật khó thường được chỉ định và thực hiện cho bệnh nhân bị ung thư thanh quản để các bác sĩ đồng thời phẫu thuật cắt bỏ khối u và tạo hình thanh quản trong một lần.
Theo PGS.TS Lê Minh Kỳ, ưu điểm của kỹ thuật này không sử dụng vật liệu "lạ" mà các bác sĩ phải sử dụng sụn thanh thiệt để tạo hình thanh quản mới sau khi cắt bỏ sẹo hẹp thanh quản cho người bệnh. Người bệnh sẽ không bị những cơn ho hành hạ như trước. Tuy nhiên, cái khó của ca phẫu thuật tạo hình này chính là sự khéo léo của phẫu thuật viên phải tính toán để tạo hình thanh quản mới không quá rộng sẽ gây sặc thức ăn vào đường thở và không quá hẹp gây khó thở cho người bệnh. Đặc biệt, sau khi tạo hình, nguy cơ ít tái phát lại sẹp hẹp thanh quan và quan trọng nhất là chức năng thanh quản được đảm bảo, người bệnh thở được bằng đường tự nhiên, nói được ngay sau mổ… PGS Kỳ khẳng định: Đây thực sự là một giải pháp hữu hiệu trong điều trị các biến chứng thường gặp sau phẫu thuật lấy khối u ở thanh quản cho người bệnh ung thư thanh quản.  Nhờ được tạo hình thanh quản nên giọng nói của bệnh nhân được phục hồi tối đa, thậm chí người bệnh còn có thể hát. Theo các bác sĩ chuyên khoa, nếu được phát hiện triệu chứng ung thư thanh quản sớm thì tỷ lệ chữa khỏi là 80%, nhưng đa phần các trường hợp chủ quan và thiếu hiểu biết nên bệnh đã tiến triển ở giai đoạn muộn. Vì vậy, các bác sĩ chuyên khoa cảnh báo, nếu chứng khản tiếng kéo dài trên 3 tuần, đặc biệt ở độ tuổi trên 40 cần được xét nghiệm, thăm khám kịp thời. Đây là triệu chứng ung thư thanh quản sớm, thường gặp và đôi khi là duy nhất ở nhiều bệnh nhân. Khi mắc bệnh này, chứng ho kín đáo hơn và mang tính chất kích thích, đôi khi có từng cơn ho kiểu co thắt. Ở giai đoạn muộn bệnh nhân còn thấy nuốt khó, sặc thức ăn, xuất tiết vào đường thở thì gây nên những cơn ho sặc sụa. Người bệnh có biểu hiện khó thở có thể xuất hiện sớm hoặc cùng lúc với khàn tiếng. Kích thước khối u ngày càng tăng thì khẩu kính của thanh môn ngày càng hẹp. Lúc đầu khó thở chỉ xuất hiện khi gắng sức (lên cầu thang, mang vật nặng…), nhưng càng về sau, hiện tượng càng có biểu hiện rõ rệt và thường xuyên hơn. Do đó, người bệnh cần lưu ý thăm khám kịp thời ở bệnh viện có chuyên khoa tai mũi họng để xác định tình trạng bệnh và có phương án điều trị phù hợp.