Xe hybrid, bước đi "hợp thời" của các hãng ô tô tại Việt Nam

Lê Vũ

20/01/2023

Trong tiến trình hướng tới mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, không phải nhà sản xuất nào cũng sẵn sàng cho xe sử dụng năng lượng “xanh”, đặc biệt đối với những hãng xe tên tuổi, đã “ăn sâu bám rễ”tại nhiều thị trường, trong đó có Việt Nam. Một chiến lược được một số nhà sản xuất chọn lựa đó là phát triển các dòng xe hybrid và coi đây như một bước đệm an toàn để chuyển hoàn toàn sang xe điện trong khoảng hai thập kỷ tới.

Theo báo cáo mới nhất của Tổ chức Hòa bình xanh (Greenpeace), để hạn chế mức tăng nhiệt độ Trái đất dưới 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, các nhà sản xuất ô tô trên toàn thế giới chỉ được phép bán ra tối đa 315 triệu xe mới chạy bằng nhiên liệu hóa thạch trên toàn thế giới. Tuy nhiên, chỉ tính riêng doanh số đến từ các nhà sản xuất ô tô lớn có thể đạt 712 triệu xe chạy xăng, dầu vào năm 2040. Như vậy, về tổng thể, ngành sản xuất ô tô chưa đáp ứng được các mục tiêu về khí hậu và tranh luận giữa các nhà sản xuất vẫn tiếp diễn từ COP26 đến COP27 (tháng 11/2022).

Toyota, nhà sản xuất lớn nhất thế giới cũng nằm trong danh sách nói không với cắt giảm 100% CO2 trong tất cả doanh số bán xe mới vào năm 2035. Ông Akio Toyoda, Giám đốc điều hành Toyota tuyên bố rằng, xe điện chạy pin không phải là con đường duy nhất.

“Để đạt được tính trung lập về carbon, chúng ta phải nhớ rằng carbon mới là kẻ thù thực sự chứ không phải là một hệ thống truyền động cụ thể nào. Thẳng thắn mà nói, xe điện không phải là cách duy nhất để đạt được các mục tiêu trung hòa carbon của thế giới", ông Akio Toyoda cho biết.

Toyota kiên định theo con đường xe hybrid. Ảnh: Pledge Times

Với quan điểm này, đại diện Toyota cho rằng, thay vì phải đóng cửa nhà máy, chuyển hoàn toàn sang xe điện chạy pin, hãng này sẽ từng bước mở rộng danh mục xe không khí thải của mình. Đơn cử tại thị trường EU, Anh, Toyota cam kết trung hòa carbon vào năm 2035 theo chính sách chung của khối này. Còn tại các thị trường mới nổi như Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, thời hạn cắt giảm phát thải dài hơn, có thể đến 2050 nên xe chạy động cơ đốt trong vẫn là chủ đạo, tùy thuộc vào đặc thù mỗi quốc gia.

Chiến lược của Toyota là đạt được mức trung hòa carbon càng sớm càng tốt, tận dụng cơ sở hạ tầng sạc sẵn có, nguồn nguyên liệu sẵn có, năng lượng tái tạo và khả năng chi trả. Và giải pháp tốt nhất, phù hợp nhất cho Toyota là các sản phẩm xe hybrid.

Theo PGS.TS Đàm Hoàng Phúc, Giám đốc Chương trình đào tạo kỹ thuật ôtô - Trường Cơ khí - Đại học Bách khoa Hà Nội, tại Việt Nam, nhiều người chưa thực sự hiểu rõ về bản chất của xe hybrid và đều cho rằng xe hybrid đơn giản là một loại xe sử dụng đồng thời cả động cơ xăng và động cơ điện. Tuy nhiên, xét theo mức độ điện hóa (công suất) của một chiếc ôtô, xe hybrid gồm 4 loại: micro hybrid, mild hybrid, full hybrid và plug-in hybrid. Riêng hai dòng full hybrid và plug-in hybrid lại được phân loại theo cấu hình hybrid, bao gồm: cấu hình nối tiếp, cấu hình song song, cấu hình phức hợp.

Bảng phân loại xe hybrid theo mức độ điện hóa.

“Mỗi dòng hybrid sẽ có những ưu, nhược điểm phù hợp với từng điều kiện vận hành khác nhau. Tuy nhiên, với những mẫu xe thuộc dòng full hybrid trở lên mới có khả năng tự di chuyển được bằng động cơ điện, không cần đến động cơ đốt trong và đây cũng là những mẫu xe đem lại hiệu quả sử dụng nhiên liệu cao nhất. Tại thị trường Việt Nam, dòng hybrid của Toyota hiện đang chiếm số lượng nhiều nhất. Đó là những chiếc xe full hybrid sử dụng cấu hình phức hợp”, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc chia sẻ với AutoNews.

Tại Việt Nam, kể từ năm 2020 đến nay, Toyota là một trong những nhà sản xuất tiên phong trong lĩnh vực xe điện với bộ ba sản phẩm Corolla Cross, Camry và Corolla Altis. Lũy kế năm 2022, doanh số bộ ba này đạt gần 30.000 chiếc, trong đó phiên bản hybrid chiếm hơn 32% . Đây là kết quả khá tốt đối với một doanh nghiệp ngoại, khi mà giá thành một chiếc xe hybrid của hãng này thậm chí còn cao hơn đối thủ trong nước là Vinfast.

Tại Vietnam Motor Show 2022, Toyota tiếp tục ra mắt sản phẩm bZ4X. Nếu không tính đến thương hiệu cao cấp Lexus, đây là sản phẩm xe điện chạy pin đầu tiên của Toyota. Tuy nhiên, sau đó hãng này chỉ chào bán bZ4X tại thị trường Thái Lan và tạm bỏ qua thị trường Việt. Điều này cho thấy sự thận trọng của hãng xe Nhật Bản khi nghiên cứu về thị trường Việt, đặc biệt là hạ tầng trạm sạc chưa hoàn thiện, thị hiếu của người dùng và các chính sách hỗ trợ dành riêng cho xe điện chưa thực sự hấp dẫn.

Lexus cũng là thương hiệu xe sang đi đầu trong việc áp dụng động cơ hybrid tại Việt Nam. Tuy nhiên, hãng này chỉ tập trung vào dòng mild hybrid để bổ trợ quá trình khởi động, tăng tốc. Hầu hết các dòng xe Lexus trên thị trường Việt hiện tại đều đi kèm phiên bản hybrid như: IS (2,13 tỷ), ES (3,04 tỷ), NS (3,01 tỷ), RS450h (4,5 tỷ), LS 500h (7,83 tỷ). Volvo, hãng xe đến từ Bắc Âu cũng có hai sản phẩm hybrid tại Việt Nam làVolvo XC60 (2,89 tỷ) và XC90 (4,65 tỷ), thuộc dòng plug-in hybrid. Mặc dù vậy, với giá thành cao, thuộc phân khúc hạng sang nên chưa có nhiều người dùng có cơ hội sở hữu, trải nghiệm.

Doanh nghiệp xe điện ngoại khó tìm chỗ đứng tại Việt Nam. Ảnh: ElectricMotor Engineering

Đầu tháng 11/2022, hãng xe Nhật Bản, Nissan cũng ra mắt Kicks e-POWER thuộc dòng full hybrid dạng mắc nối tiếp. Điểm đặc biệt của mẫu xe này là công nghệ e-POWER độc quyền của hãng, đem lại trải nghiệm lái như một chiếc xe điện chạy pin, nhưng lại không cần cắm sạc; tính năng e-Pedal Step (chế độ vận hành một chân ga) cho phép tăng/ giảm tốc chỉ bằng bàn đạp ga, giúp cho việc điều khiển xe trở nên đơn giản hơn. Đáng lưu ý là mẫu xe này có giá khá rẻ, chỉ từ 789 triệu đồng nên có thể cạnh tranh trực tiếp với Corolla Cross của Toyota, VF e34 của Vinfast.

Với những ưu điểm như tiết kiệm nhiên liệu, có khả năng tự sạc, vận hành êm ái, không thay đổi thói quen lái xe của người dùng và đặc biệt bỏ qua thách thức lớn về cơ sở hạ tầng như đối với xe điện, xe hybrid được nhiều chuyên gia đánh giá là lựa chọn thực tế và phù hợp nhất hiện nay tại thị trường Việt. Đây cũng là một bước “thăm dò” có ý nghĩa quan trọng dành cho các doanh nghiệp nước ngoài trước khi mở rộng dải sản phẩm xe điện tại thị trường Việt trong thời gian tới.