Công ty Cổ phần Dịch vụ Ô tô Hàng Xanh (Haxaco, mã HAX) chính là quán quân bán xe Mercedes - Benz khi nắm giữ 38% thị phần tại Việt Nam. Doanh nghiệp đang đứng trước một thương vụ M&A ngàn tỷ đồng, mà chỉ cần cái "gật đầu" là có thể làm thay đổi bản đồ ngành phân phối dòng xe sang tại Việt Nam. 

Sự việc bắt nguồn từ tháng 10/2019, Hội đồng quản trị Haxaco đã tổ chức họp và bất ngờ công bố thông tin thư đề nghị mua 51% cổ phần của The Class Hyosung (Hàn Quốc) với giá 45.500 đồng/cổ phiếu, dù giá cổ phiếu trên sàn hiện chỉ giao dịch với thị giá bằng 1/3 mức đề nghị trên.

Tuy nhiên, Hội đồng quản trị Haxaco xác định sẽ không chấp nhận thấp hơn mức giá 50.000 đồng/cổ phiếu và yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài này phải chào mua công khai theo Luật định.

The Class Hyosung sau đó đã phát đi thông tin cho là Haxaco có thể khiến công chúng hiểu nhầm rằng Haxaco và Hyosung đã thoả thuận về các điều kiện của giao dịch dự kiến, bao gồm cả việc đấu thầu công khai. Hyosung "chỉ đang xem xét giao dịch nói trên như một trong những phương án đầu tư có khả năng xảy ra tại thị trường Việt Nam". 

Về thương vụ M&A đang có sức hút đặc biệt trong giới tài chính đầu năm 2020. Cà phê cuối tuần kỳ này, VnEconomy đã có cuộc trao đổi với Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Haxaco Đỗ Tiến Dũng.

"Tôi không lừa đảo ai, tôi chỉ nói sự thật"

Haxaco đưa ra thông tin Hyosung chào mua tới 51% cổ phần khá bất ngờ, tại sao công ty làm như vậy? Thời gian này hai bên khá im lặng, đó có phải khoảng bình yên trước "cơn bão"?

Giữa năm 2019, nhân viên công ty xáo động, người thì nói sắp bị đuổi việc, sắp tới ai biết nói tiếng Hàn mới được ở lại. Tôi gây dựng sự nghiệp từ những ngày đầu, nếu không có những nhân viên tâm huyết cũng không có tôi ngày hôm nay, họ nói cách khác chính là anh em ruột thịt, là gia đình của tôi.

Nhìn họ hoang mang tôi thấy mình có trách nhiệm phải rõ ràng, với những nhân viên đã gắn bó có Esop (mua cổ phần ưu đãi) họ cũng chính là các cổ đông lâu dài với doanh nghiệp, tôi công bố họp Hội đồng quản trị thống nhất là đối tác có mua cũng phải chào mua công khai. Sau đó, toàn bộ nhân viên công ty tin tưởng, hồ hởi làm việc.

Trong tất cả các văn bản, cuộc họp, Haxaco chưa từng khẳng định Hyosung và Haxaco đã đồng ý về thoả thuận mua bán cổ phần. Tôi với trách nhiệm của một người Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc của công ty, khi nhận được thư đề nghị chào mua hơn 51% cổ phần thì phải đưa ra họp Hội đồng quản trị bàn bạc. Việc công bố thông tin cũng phù hợp với Luật Chứng khoán. Tôi không lừa đảo ai, tôi chỉ nói sự thật.

Về M&A, Hyosung có gửi "offer" mua riêng cổ phần của tôi với một mức giá, tôi ví dụ là 56.000 đồng/cổ phiếu, sau đó mua lại của các cổ đông tổ chức, nhỏ lẻ sau. Hiện tôi và gia đình nắm hơn 40% công ty. Nếu như tôi chỉ lo bán cổ phần của tôi, bán chui bán lủi, đem một cục tiền lớn về để rồi không ngẩng mặt được lên với nhân viên, cổ đông công ty, làm vậy được gì. Uy tín cả đời tôi xây đắp không thể đổ xuống sông xuống bể như vậy. Đến nay tôi chưa bán một cổ phiếu nào, bán chui Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước họ cũng phạt nghiêm khắc. 

Hiện nay mấu chốt giữa Haxaco và Hyosung đó là tôi yêu cầu họ mua trên 51% thì hãy thực hiện các thủ tục chào mua công khai, giá minh bạch, cổ đông nhỏ lẻ cũng có quyền được bán giá hợp lý. Đó là lý do tôi công khai, tôi không muốn phụ nhân viên của mình.

Có vẻ như trên bàn đàm phán đang rất căng thẳng?

Hyousung muốn đến với chúng tôi phải minh bạch. Họ có tài chính mạnh, có tiền cứ mua trên sàn công khai thôi, cổ đông nào chấp nhận giá họ đưa ra thì họ sẽ bán. Chứ cách họ đàm phán hiện nay thể hiện rõ sự thôn tính và rất ngạo mạn. Họ đừng nghĩ họ là một tập đoàn lớn, có tiền là có thể sai khiến mọi thứ. Chúng tôi cần đối tác tốt để phát triển chứ không cần ông chủ mới.

Họ có doạ kiện vì cho rằng tôi không giữ bí mật việc đàm phán. Còn tôi nói luôn việc mua riêng cổ phần của gia đình tôi, tôi không bao giờ bán, không bao giờ bỏ mặc các nhân viên, các cổ đông đã đồng hành cùng doanh nghiệp lâu dài. Bây giờ có nhiều hình thức thâu tóm lắm, họ mua được của tôi, thì các cổ đông khác đâu quan trọng nữa, họ chỉ mua giá như trên sàn 15 -16 thì thiệt thòi quá. Cổ đông nhỏ không bán ngay thì để 1-2 năm sau doanh nghiệp báo lỗ, kiểu gì cũng phải bán thôi.

Nếu Haxaco là một con thuyền trên biển, tôi là thuyền trưởng thì khi bán cổ phần tôi muốn tất cả cùng vui vẻ rời con thuyền đó. Còn bây giờ tôi âm thầm rời con thuyền, bỏ nhân viên, các cổ đông khác ở lại hậm hực. Có tiền đâu thể mua được uy tín.

Nếu như họ chào mua công khai, cổ đông bán được giá cao, tôi chỉ bán được giá 40.000 đồng/cổ phiếu, thấp hơn nếu offer riêng với Hyosung thì tôi cũng vui, nhân viên bán được giá cao quay lại cám ơn tôi thì lương tâm tôi mới thanh thản. Tôi sẽ không bán trước các nhân viên của mình, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào tôi sẽ là người rời con thuyền sau cuối.

"Đừng nghĩ mua đứt rồi ném cục tiền cho mình là xong"

Haxaco hiện chiếm 38% thị phần và là "ông vua" bán hàng của hãng xe thương hiệu nổi tiếng Mercedes - Benz tại Việt Nam và cũng là tâm huyết có thể nói là nửa cuộc đời của ông. Nếu bán ông có tiếc không?

The Class Hyosung thuộc tập đoàn Hyosung rất lớn chuyên phân phối các dòng xe sang tại Hàn Quốc với mô hình chuyên nghiệp. Haxaco mong muốn những đối tác có cùng kinh nghiệm trong thị trường phân phối là cổ đông chiến lược để cùng phát triển.

Thực sự tôi vẫn luôn đấu tranh tư tưởng rất nhiều về việc bán hay không. Nếu không bán, Haxaco vẫn phát triển, vẫn dẫn đầu, chiếm thị phần lớn nhất, doanh số hàng năm tăng, đóng thuế đầy đủ cho nhà nước. Cổ phiếu trên sàn thế nào thì do cung cầu thị trường quyết định, chứ công ty vẫn làm ăn tốt, cố gắng chia cổ tức tiền mặt 15% mỗi năm, tính ra cao hơn nhiều so với lãi suất ngân hàng.

Tôi thấy giá cổ phiếu ở Việt Nam rất ảo, doanh nghiệp làm ăn thật sự, đóng thuế đầy đủ thì cổ phiếu thấp, trong khi doanh nghiệp không làm ăn gì lại cứ tăng vùn vụt.

Tôi luôn nói với các nhân viên của mình làm gì cũng cần có chút tự hào dân tộc, không phải cái gì cũng bán cho nước ngoài hết. Nếu Hyosung vẫn giữ cách thôn tính, gây thù địch hiện nay thì 90% tôi không bán. Họ đừng nghĩ mua đứt rồi ném cục tiền cho mình là xong. Trước đây họ có nói bán xong mời tôi ở lại làm việc nhưng cứ như vậy tôi cũng không làm thuê.

Quan sát các M&A của Hyosung, tập đoàn này có truyền thống là đã thâu tóm thì phải nắm quyền chi phối. Đó cũng chính là lý do họ trả giá cao gấp nhiều lần giá HAX trên sàn hiện nay?

Không phải mình Hyosung đến tìm hiểu đầu tư vào Haxaco nhưng đúng là họ đàm phán quyết liệt mua nhất. Ngoài Hyosung, chúng tôi còn nhiều đối tác khác.

Chúng tôi còn rất nhiều ý tưởng, thị trường xe sang ở Việt Nam còn tiềm năng rộng mở với quy mô dân số 100 triệu dân - rất hấp dẫn. Dịch vụ cho thuê xe sang ở Việt Nam nhu cầu này rất lớn nếu làm được sẽ là một phân khúc, hướng đi mới của doanh nghiệp.

Năm 2004, Haxaco chính thức trở thành nhà phân phối đầu tiên của Mercedes – Benz tại Việt Nam. Năm 2018, lần đầu tiên trong vòng 10 năm qua, Haxaco vươn lên vị trí dẫn đầu các đại lý phân phối xe Mercedes Benz tại Việt Nam. Thị phần bán xe của Haxaco đạt 38% trong năm 2018. 

Ông vừa nói đến tự hào dân tộc trong ngành ôtô, có khi nào một ngày sẽ bán xe ôtô của người Việt không?

Tôi vẫn chưa khẳng định là bán mà. Còn làm gì cũng phải có tự hào dân tộc chứ không chỉ riêng trong ngành ôtô nhưng tự hào khác với viển vông. Mercedes là thương hiệu trăm năm được cả thế giới công nhận rồi.

Năm qua cũng có một đối tác trong nước đặt vấn đề phân phối xe nhưng sau khi xem xét cơ chế đưa ra, các điều kiện thực tế thị trường thì tôi từ chối bởi vì các đại lý bán xe chứ không phải đi phục vụ cho riêng ai.

Nói đến ôtô Việt, tôi nghĩ mọi thứ phải theo quy luật, không thể một sớm một chiều cây đèn thần vươn lên thành thương hiệu nổi tiếng và xuất khẩu sang Mỹ được.