Cơn sốt AI làm thị trường VC biến động mạnh khi những gã khổng lồ công nghệ rót vốn hàng tỷ USD

Gia Linh
Chia sẻ

Không còn là những nhà đầu tư mạo hiểm dẫn đầu như các đợt bùng nổ công nghệ trước, giờ đây những cái tên tài trợ đã được thay bằng các gã khổng lồ như Microsoft, Amazon hay Nvidia…

 Cơn sốt AI làm thị trường đầu tư mạo hiểm (VC) biến động mạnh
Cơn sốt AI làm thị trường đầu tư mạo hiểm (VC) biến động mạnh

Giờ đây, mọi thứ đã không còn như các đợt bùng nổ công nghệ ngày trước, các nhà đầu tư mạo hiểm không còn là trung tâm của các cuộc bùng nổ. Thay vào đó, những gã khổng lồ trong ngành như Microsoft, Amazon, Alphabet và Nvidia lại liên tục rót hàng tỷ USD để thúc đẩy sự phát triển của các công ty thâm dụng vốn như OpenAI, Anthropic, Scale AI và CoreWeave.

Những gã khổng lồ công nghệ không chỉ có tiền. Họ còn cung cấp những lợi ích hữu hình như tín dụng đám mây và quan hệ đối tác kinh doanh, bao gồm các loại ưu đãi mà các nhà đầu tư mạo hiểm không thể sánh kịp. 

Theo bà Melissa Incera, một nhà phân tích tại S&P Global Market Intelligence chia sẻ: “Các công ty khởi nghiệp AI mà chúng tôi nói chuyện không gặp vấn đề gì trong việc huy động vốn ở mức định giá cao. Nhiều công ty vẫn báo cáo rằng hiện tại họ có quá nhiều sự quan tâm không mong muốn từ các nhà đầu tư”.

Hiện nay, các nhà đầu tư mạo hiểm đang xoay sở với những biến động mạnh của thị trường mà chưa thấy được một cái kết rõ ràng. Theo báo cáo ngày 29/8 từ PitchBook, một công ty dữ liệu tài chính và phần mềm, giá trị thoái vốn của VC Mỹ trong năm nay đang trên đà đạt 98 tỷ USD, giảm 86% so với năm 2021, khi các đợt IPO do VC hậu thuẫn dự kiến ​​sẽ ở mức thấp nhất kể từ năm 2016. 

Các VC truyền thống đang tích cực cố gắng tham gia vào AI, nhưng họ chủ yếu đầu tư ở cấp độ cao hơn, đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp mới thành lập đang xây dựng các ứng dụng đòi hỏi ít vốn hơn nhiều so với các doanh nghiệp cơ sở hạ tầng cung cấp năng lượng cho AI tạo ra.

Theo PitchBook, tính đến năm 2024, các nhà đầu tư đã bơm 26,8 tỷ USD vào 498 giao dịch AI sáng tạo, bao gồm cả từ các nhà đầu tư chiến lược. Điều đó được tiếp tục bởi xu hướng từ năm 2023, khi các công ty AI sáng tạo huy động được 25,9 tỷ USD trong cả năm, tăng hơn 200% so với năm 2022.

Theo Forge Global, đơn vị theo dõi các giao dịch trên thị trường tư nhân, AI chiếm tỷ lệ phần trăm trong tổng số tiền gây quỹ đã tăng từ 12% vào năm 2023 lên 27% trong năm nay. Dữ liệu cho thấy vòng gọi vốn trung bình của các công ty AI năm nay lớn hơn 140% so với năm ngoái, trong khi đối với các công ty không phải AI, mức tăng chỉ là 10%.

Cổ phiếu công nghệ đã phục hồi trở lại nhờ sự thúc đẩy của Nvidia, công ty có chip được sử dụng để đào tạo hầu hết các mô hình AI và các cổ phiếu vốn hóa lớn khác như Microsoft, Meta và Amazon. Nasdaq đạt kỷ lục vào tháng 7 trước khi bán tháo một chút gần đây. Nhưng các đợt IPO và mua lại đắt đỏ rất ít và cách xa nhau, khiến các công ty đầu tư mạo hiểm chỉ có lợi nhuận tối thiểu cho các đối tác hạn chế của họ.

CHĨA KHUỶU TAY VÀO NHỮNG VÒNG GỌI VỐN LỚN

Trong lĩnh vực AI, các công ty như Menlo Ventures và Inovia Capital lại đang tìm một hướng đi khác. Chẳng hạn như Menlo Ventures trong tháng 1/2024, công ty đã huy động một tổ chức mục đích đặc thù (SPV - Special Purporse Vehicle) mang tên Menlo Inflection AI Partners như một phần của vòng gọi vốn trị giá 750 triệu USD tại Anthropic trong một thỏa thuận định giá công ty ở mức hơn 18 tỷ USD. 

Kể từ khi Anthropic ra mắt vào năm 2021, Amazon đã là bên ủng hộ chính của công ty khi họ cố gắng bắt kịp Microsoft, công ty đã rót hàng tỷ USD vào OpenAI và được cho là một phần của vòng gọi vốn sắp tới sẽ định giá công ty tạo ra ChatGPT ở mức hơn 100 tỷ USD.

Trước đây trong năm 2023, Menlo đã đầu tư vào Anthropic với mức định giá 4,1 tỷ USD, đồng thời nộp đơn để huy động 500 triệu USD cho SPV.

Một số ngân hàng đầu tư cũng đã thành lập SPV để cho phép nhiều nhà đầu tư hợp nhất vốn vào một công ty đang phát triển mạnh. Tuy nhiên, để các nhà đầu tư có thể thu được lợi nhuận thì phải có một đợt IPO vào một thời điểm nào đó, vì môi trường pháp lý khiến các công ty công nghệ lớn hầu như không thể dàn xếp các vụ mua lại đáng kể. Chỉ có các công ty như Microsoft, Alphabet, Amazon và Nvidia là có thể kiên nhẫn với các khoản đầu tư của mình.

TIẾP TỤC XÂY ĐẮP “ĐƯỜNG ỐNG” IPO

Con đường tiềm năng khác để tạo thanh khoản là thị trường thứ cấp, liên quan đến việc bán cổ phiếu cho nhà đầu tư khác. 

Với SpaceX của Elon Musk, họ đã tự định giá lên 200 tỷ USD trong đợt chào bán công khai gần đây của nhân viên, cho phép các nhà đầu tư mua cổ phiếu thông qua giao dịch thứ cấp. Và đó là một trường hợp ngoại lệ. 

Đa số các giao dịch thứ cấp được coi là cách để những người sáng lập và nhà đầu tư ban đầu rút một phần cổ phiếu của họ khỏi một công ty có giá trị cao, chứ không phải là cách để các nhà đầu tư mạo hiểm tạo ra lợi nhuận. Để làm được điều đó, họ cần IPO.

Hầu hết các nhà đầu tư mạo hiểm đều lạc quan về tiềm năng của AI tạo ra lợi nhuận lớn ở lớp ứng dụng. Điều này đã xảy ra trong mọi chu kỳ công nghệ đáng chú ý khác. Amazon, Google và Facebook tất cả các ứng dụng web đều được xây dựng trên cơ sở hạ tầng internet. Uber, Airbnb và Snap là một số ít trong số nhiều ứng dụng có giá trị được xây dựng trên nền tảng điện thoại thông minh.

Theo ông John-David Lovelock, một nhà phân tích tại Gartner, công ty tư vấn và nghiên cứu công nghệ tại Mỹ cho hay, ông đã nhìn thấy một cơ hội lớn cho AI sáng tạo trong doanh nghiệp. Tuy nhiên, vào năm 2024, chỉ có 1% trong số hàng nghìn tỷ đô la chi cho phần mềm sẽ đến từ các doanh nghiệp chi tiêu cho các sản phẩm AI sáng tạo.

Khởi nghiệp

Hồ sơ Startup

Citigo là công ty công nghệ cung cấp những giải pháp đơn giản với chi phí tiết kiệm, giúp khách hàng nâng cao hiệu quả kinh doanh. Citigo hướng tới tầm nhìn trở thành công ty cung cấp giải pháp công nghệ cho doanh nghiệp phổ biến tại Đông Nam Á
ESBT là công ty hoạt động trọng lĩnh vực công nghệ thông tin, chúng tôi xây dựng những sản phẩm phần mềm cho cộng đồng và cung cấp dịch vụ phát triển phần mềm cho các doanh nghiệp
Lozi là một trong những ứng dụng thương mại điện tử được yêu thích nhất tại Việt Nam, kết nối hàng triệu người mua và người bán nhằm phục vụ nhu cầu mua bán trực tuyến ngày càng cao. Không chỉ là một cầu nối thương mại điện tử đáng tin cậy, Lozi còn cung cấp dịch vụ giao hàng nhanh chóng và tiện lợi chỉ trong 1 giờ, đem đến cho khách hàng những trải nghiệm mua sắm trực tuyến hiệu quả và tối ưu
Bắt nguồn từ mong muốn mang chất lượng dạy Tiếng Anh tại Trường Quốc tế đến với mọi học sinh Việt Nam, để các bạn nhỏ dù không có điều kiện kinh tế theo học tại các Trường Quốc Tế hay Trung Tâm đắt tiền vẫn có thể sử dụng Tiếng Anh tốt như người bản ngữ. Đây chính là hành trang chuẩn bị cho các em tương lai vươn ra thế giới. Chính vì lý do trên, đội ngũ sáng lập đã bắt tay vào xây dựng sản phẩm đầu tiên có tên “Chương trình học Tiếng Anh Online EDUPIA”.
Công ty TNHH SA-ACH định vị về lĩnh vững trồng rừng, phát triển gồm 3 loại cây và bốn tầng cây trên một hecta đất nhằm tạo hệ sinh thái bền vững, và nâng cao thu nhập cho bà con