image Thứ Sáu, 22/08/2025

Ai đang ‘chống lưng’ cho giấc mơ AI của các big tech?

Mai Anh

21/08/2025

Chia sẻ

Không chỉ có các ông lớn công nghệ, nhiều quỹ đầu tư cũng không nằm ngoài cuộc đua xây dựng trung tâm dữ liệu khi rót hàng tỷ USD…

Hàng trăm tỷ USD đã được lên kế hoạch rót vào các trung tâm dữ liệu khổng lồ. Ảnh: Meta
Hàng trăm tỷ USD đã được lên kế hoạch rót vào các trung tâm dữ liệu khổng lồ. Ảnh: Meta

Trong khi Meta tham vọng chi hàng trăm tỷ USD xây dựng các trung tâm dữ liệu AI lớn, hình thành các cụm siêu AI có tên Prometheus và Hyperion thì công ty xAI của vị tỷ phú Elon Musk cũng đổ tiền vào việc siêu máy tính Colossus cho mục đích huấn luyện chatbot Grok.

OpenAI cũng không nằm ngoài cuộc đua khi công bố dự án Stargate đầu năm nay với dự định đầu tư 500 tỷ USD trong bốn năm tới để xây dựng cơ sở hạ tầng mơi cho OpenAI tại Mỹ.

Bên cạnh điểm chung là thúc đẩy năng lực của AI, các dự án này đều sở hữu số vốn khủng, hướng tới siêu máy tính mạnh nhất thế giới và mở ra một thế hệ trí tuệ nhân tạo mới.

Tuy nhiên, ngay cả những con số về vốn khổng lồ đó cũng chỉ là một phần nhỏ trong các khoản chi tiêu cần thiết để xây dựng các trung tâm dữ liệu phục vụ cho kỷ nguyên AI, một trong những dòng chảy vốn lớn nhất trong lịch sử hiện đại.

“Khoản vốn cần thiết là khổng lồ”, ông Rob Horn, Giám đốc toàn cầu mảng hạ tầng và tín dụng dựa trên tài sản tại Tập đoàn Blackstone, đơn vị quản lý nền tảng trung tâm dữ liệu trị giá 85 tỷ USD, đánh giá.

“Quy mô của cơ hội này đã vượt quá khả năng vốn của bất kỳ thị trường tài chính nào, và đòi hỏi phải có cách tiếp cận toàn diện, trong đó vốn tư nhân sẽ đóng vai trò rất lớn”, Financial Times dẫn lời ông Horn cho biết thêm.

Google, Amazon, Microsoft và Meta dự kiến sẽ chi hơn 400 tỷ USD cho trung tâm dữ liệu vào năm 2026, bên cạnh hơn 350 tỷ USD trong năm nay.

Tuy nhiên, dòng tiền đổ vào cũng kéo theo nhiều lo ngại về tình trạng dư thừa công suất, khả năng sinh lời lâu dài và nhu cầu năng lượng.

“Những người đang cố gắng xây dựng trung tâm dữ liệu sẽ thất bại”, Financial Times dẫn lời một chuyên gia ngân hàng tham gia thu xếp vốn cho các dự án hạ tầng AI nhận định.

“Chúng ta đang ở giai đoạn mà các thị trường vốn điên rồ đến mức sẵn sàng ném tiền vào gần như bất cứ thứ gì. Tôi rất tò mò chờ xem giai đoạn tiếp theo sẽ thế nào và liệu sự lý trí có quay trở lại hay không”.

VÙNG TRŨNG MỚI CỦA DÒNG ĐẦU TƯ

Trước đây từng được xem là một mảng nhỏ trong thị trường bất động sản, trung tâm dữ liệu đã dần biến thành một loại tài sản được săn đón nhờ tốc độ xây dựng chóng mặt.

Nhiều dự báo cho thấy các kỷ lục sẽ tiếp tục được phá vỡ trong năm nay. Dữ liệu từ Công ty dịch vụ bất động sản toàn cầu JLL cho biết, Mỹ hiện đang có khoảng 20GW công suất trung tâm dữ liệu đang được vận hành.

Trong năm nay, 10GW nữa dự kiến sẽ được khởi công trên toàn cầu và 7GW được hoàn thiện.

Trong lịch sử, phần lớn chi tiêu của các “gã khổng lồ điện toán đám mây” (hyperscaler) như Amazon Web Services, Microsoft Azure và Google Cloud cho việc xây dựng trung tâm dữ liệu đều do nguồn vốn tự có.

Thế nhưng, điều này đang thay đổi khi quy mô sức mạnh tính toán cần cho AI tạo sinh ngày một lớn.

Theo Financial Times, dòng tiền nội bộ có thể chi trả tới 200 tỷ USD nhưng mức chi phí được dự báo sẽ liên tục tăng và có thể tăng gấp đôi vào năm nay.

Một số nhà kinh tế đã bắt đầu đặt câu hỏi về mức độ dự trữ tiền mặt mà các hyperscaler có thể chịu đựng thêm, trong khi các nhà đầu tư quan tâm đến việc khi nào các khoản chi tiêu này sẽ được chuyển hóa thành doanh thu thực sự từ dịch vụ AI. Doanh thu AI tạo sinh của các hyperscaler mới chỉ đạt 45 tỷ USD năm ngoái, theo các nhà phân tích của Morgan Stanley mặc dù tổ chức này từng dự báo doanh thu sẽ vượt 1 nghìn tỷ USD vào năm 2028.

Điều này đã để lại một khoảng trống tài chính mà các nhà đầu tư đang gấp rút tìm cách lấp đầy.

JLL ước tính khoảng 170 tỷ USD giá trị tài sản cần có vốn vay xây dựng hoặc tài trợ dài hạn trong năm nay.

Theo các nhà phân tích của Morgan Stanley, từ nay đến năm 2029, chi tiêu toàn cầu cho các trung tâm dữ liệu sẽ đạt gần 3.000 tỷ USD. Trong số đó, chỉ 1.400 tỷ USD được dự báo đến từ chi tiêu vốn của các tập đoàn công nghệ lớn, còn lại là vốn từ các nhà đầu tư và nhà phát triển.

Khoảng trống ấy sẽ được lấp đầy bởi vốn cổ phần tư nhân, vốn đầu tư mạo hiểm, tài sản quốc gia đến các khoản vay ngân hàng cũng như tín dụng từ tư nhân. Dù ở hình thức nào, câu trả lời cho khoảng trống ấy vẫn là nợ.

GÁNH NẶNG NỢ GIA TĂNG

Theo một bài thuyết trình gần đây của công ty luật Norton Rose Fulbright, khoảng 60 tỷ USD các khoản vay được rót vào các dự án phát triển trung tâm dữ liệu trong năm nay, gấp đôi khoản nợ của năm 2024.

Theo báo cáo của Công ty nghiên cứu Newmark, chỉ riêng trong quý đầu tiên của năm nay, hơn 25 tỷ USD các khoản vay đã được bảo lãnh.

Việc tài trợ cho các trung tâm dữ liệu không chỉ đi kèm với rủi ro chi phí vượt mức mà còn khiến công nghệ trở nên lỗi thời nhanh hơn dự kiến, đòi hỏi phải đầu tư mới, làm giảm lợi nhuận của chủ sở hữu hoặc buộc các doanh nghiệp phải bán với mức giá thấp hơn. Điều đó có nghĩa là ngay cả những tập đoàn công nghệ giàu có nhất cũng có thể muốn chia sẻ rủi ro, đặc biệt là khi nợ rẻ và dễ dàng tiếp cận, các tác giả trên Financial Times nhận định.

Các giao dịch đang được cấu trúc theo vô số cách khác nhau, từ các giải pháp nợ có cấu trúc và các công cụ huy động vốn đến các khoản vay xây dựng dành cho quá trình xây dựng dự án, thậm chí là cả trái phiếu xanh.

Tờ Financial Times từng đưa tin rằng Meta đã huy động được 29 tỷ USD vào tháng 8 này, trong đó có tới 26 tỷ USD là khoản nợ, từ các nhà đầu tư tư nhân do Pimco dẫn đầu. Khoản tài trợ này giúp Meta có thể bù đắp chi phí cho việc xây dựng trung tâm dữ liệu ở Ohio và Louisiana và chi tiền cho các sáng kiến khác để mang lại lợi nhuận nhanh hơn.

Các nhà đầu tư bao gồm Apollo, Carlyle, Brookfield và KKR đã cạnh tranh trong cuộc đấu thầu kéo dài nhiều tháng để có thể cho Meta vay.

Trong khi đó, Oracle lại áp dụng một cách tiếp cận khác với trung tâm dữ liệu 2GW mà doanh nghiệp này đã ký hợp đồng thuê tại Abilene, Texas. Dự án đang được xây dựng bởi công ty khởi nghiệp Crusoe và tập đoàn đầu tư Blue Owl Capital – những công ty đã huy động được khoảng 5 tỷ USD từ các nhà đầu tư và vay gần 10 tỷ USD từ JPMorgan để tài trợ cho việc xây dựng, đổi lại là hợp đồng thuê 15 năm của Oracle.

Không chỉ vậy, Oracle đã đồng ý cung cấp cho OpenAI 4,5GW sức mạnh tính toán trong một thỏa thuận trị giá khoảng 30 tỷ USD mỗi năm – thuộc phần đầu tiên của dự án trung tâm dữ liệu Stargate của OpenAI tại Mỹ. Đáng chú ý, cả Oracle và OpenAI đều không ghi nhận khoản nợ phát sinh để xây dựng cơ sở Abilene vào bảng cân đối kế toán.

CUỘC ĐÁNH CƯỢC NHIỀU RỦI RO

Việc cung cấp năng lượng cho AI hiện chiếm chưa đến một nửa nhu cầu của các trung tâm dữ liệu, nhưng lại là động lực gần như duy nhất cho toàn bộ mức tăng trưởng.

Tốc độ phát triển này được so sánh với bong bóng viễn thông cuối những năm 1990, khi các công ty đã lắp đặt hơn 80 triệu dặm cáp quang trên khắp nước Mỹ - một sự ước tính quá mức nghiêm trọng so với nhu cầu thực tế. Sự dư thừa này khiến chi phí sụt giảm mạnh và nhiều công ty phá sản.

“Mọi người đang đưa ra dự báo dựa trên giả định rằng tất cả doanh nghiệp sẽ bắt đầu sử dụng công nghệ AI, trả tiền cho công nghệ này, và trả đủ để biện minh cho lợi nhuận kỳ vọng từ tất cả những cơ sở huấn luyện mô hình này”, một nhân viên ngân hàng chuyên xử lý các thương vụ trung tâm dữ liệu cho biết.

“Chúng ta sẽ dùng AI mọi lúc, cho mọi việc. Đó là một thế giới khó tưởng tượng, nhưng nhiều người buộc phải tin vào điều đó nếu không muốn nhìn thấy viễn cảnh tất cả rồi cũng sẽ lỗ vốn”.

Những gã khổng lồ công nghệ là những bên có nguy cơ thiệt hại lớn nhất nếu những dự báo về tiềm năng của AI và lợi nhuận kiếm được bị thổi phồng quá mức. Khi tự bỏ vốn và sở hữu phần lớn công suất trung tâm dữ liệu, các doanh nghiệp này phải gánh toàn bộ chi phí đầu tư, rủi ro vận hành và gánh nặng quy định.

Nếu nhu cầu AI chững lại, hoặc xuất hiện những mô hình tương tự như của startup Trung Quốc DeepSeek – những mô hình có thể được huấn luyện với chi phí rẻ hơn nhiều, các “ông lớn công nghệ” sẽ mắc kẹt với khối lượng tài sản khổng lồ không còn giá trị.

Phần lớn chi tiêu hiện tại tập trung vào các trung tâm dữ liệu có khả năng huấn luyện những mô hình AI mạnh mẽ, nhưng khi công nghệ dịch chuyển sang giai đoạn suy luận – vận hành những mô hình đó – nhu cầu tính toán có thể sẽ giảm xuống và tài sản cũng mất giá trị. Tương tự, nếu nguồn điện cạn kiệt hoặc chuỗi cung ứng chip AI bị đình trệ, lợi nhuận đầu tư sẽ bị ảnh hưởng.

“Chúng tôi đánh giá việc mở rộng trung tâm dữ liệu dịch vụ đám mây khá vững chắc. Nhưng về lâu dài, chúng tôi kém tự tin hơn với những địa điểm chỉ phục vụ huấn luyện AI”, một giám đốc điều hành tại một nhà phát triển lớn cho biết.

Một nhân viên ngân hàng khác trong ngành bổ sung: “Trong 5 năm nữa, sẽ không thể gia hạn hợp đồng thuê với mức giá nào gần được như hiện nay. Đã có sự đánh giá quá cao về giá trị cuối cùng”.

Làn sóng vốn đổ vào lĩnh vực này cũng đồng nghĩa với việc ngày càng nhiều dự án mang tính đầu cơ vẫn nhận được vốn tài trợ, bao gồm cả những địa điểm không có khách thuê chính. Một phần lớn hơn của dòng vốn hiện đã được phân bổ để xây dựng trung tâm dữ liệu cho những khách hàng có xếp hạng tín dụng thấp cũng như các startup AI nhỏ hơn.

Một số chủ đất, chẳng hạn như Blackstone hay nhà đầu tư hạ tầng DigitalBridge, ngày càng tìm cách rút tiền mặt từ các tài sản sau khi đã xây dựng hoàn chỉnh và có hợp đồng cho thuê. Tuy nhiên, một số nhà đầu tư đã coi loại nợ này quá rủi ro bởi lo ngại tài sản sẽ lỗi thời khi khoản nợ đáo hạn.

Rủi ro lỗi thời cũng áp dụng với chính các trung tâm dữ liệu. Nhiều cơ sở đang được xây dựng để chứa dòng chip Blackwell mới nhất của Nvidia, vốn đòi hỏi hệ thống làm mát bằng chất lỏng phức tạp. Công nghệ thay đổi quá nhanh đến mức hoàn toàn có khả năng các chip trong tương lai sẽ cần phương pháp làm mát mới.

“Có rủi ro là 10 năm nữa, bạn chỉ còn một nhà kho chứa GPU lỗi thời và hệ thống làm mát không còn phù hợp, và bạn chẳng còn cách nào khác ngoài việc bắt đầu lại từ đầu”, một người trong ngành trung tâm dữ liệu nói.

Dù vậy, các ông lớn hyperscaler có thể chịu được rủi ro này khi có lợi thế quy mô để bảo vệ ít nhất một phần khỏi thua lỗ. Vị thế của những công ty vay những khoản tiền khổng lồ để tài trợ xây dựng lại nguy hiểm hơn nhiều.


Nhiều quốc gia châu Á đang mở rộng chính sách với tiền điện tử

Khám phá sự thay đổi chính sách tiền điện tử tại châu Á, từ Trung Quốc đến Nhật Bản và Thái Lan. Đọc ngay để hiểu rõ hơn!

19:10 21/08/2025
Nvidia đang phát triển chip AI mới cho Trung Quốc

Nvidia sắp ra mắt chip AI mới cho Trung Quốc. Tìm hiểu về công nghệ và tiềm năng thị trường này ngay hôm nay!

10:00 21/08/2025
MIT: 95% các dự án thí điểm AI tạo sinh tại các doanh nghiệp đều thất bại

Khám phá lý do 95% dự án AI doanh nghiệp thất bại và tìm hiểu giải pháp để thành công trong triển khai AI tạo sinh.

08:00 21/08/2025
AI đàm thoại tái định nghĩa cách doanh nghiệp truy cập thông tin kinh doanh

Khám phá cách AI đàm thoại giúp doanh nghiệp truy cập thông tin nhanh chóng và chính xác hơn. Tìm hiểu ngay!

23:33 20/08/2025
Người trẻ và phụ huynh cần làm gì trước hiểm hoạ “bắt cóc online”?

Khám phá cách bảo vệ bản thân và gia đình trước hiểm họa bắt cóc online. Tìm hiểu ngay để tránh trở thành nạn nhân!

21:35 20/08/2025
Chủ tịch Cisco cảnh báo điều "kém thông minh nhất" mà các công ty ứng dụng AI có thể làm

Chủ tịch Cisco cảnh báo rằng việc loại bỏ vị trí sơ cấp là sai lầm lớn trong kỷ nguyên AI. Đọc ngay để hiểu rõ hơn!

09:41 20/08/2025
Phát triển mô hình AI đã tới giới hạn?

Khám phá sự ra mắt của GPT-5 và những kỳ vọng không đạt được trong lĩnh vực AI. Đọc ngay để hiểu rõ hơn!

09:41 20/08/2025
Kích cầu du lịch, Thái Lan sẽ tiến hành sandbox chuyển đổi crypto thành Baht

Khám phá chương trình TouristDigipay của Thái Lan, cho phép du khách chuyển đổi crypto thành baht để kích cầu du lịch.

23:23 19/08/2025
Trung Quốc đang nỗ lực tự chủ trong AI như thế nào?

Khám phá cách Trung Quốc đang nỗ lực tự chủ trong AI với các chiến lược đầu tư và phát triển công nghệ tiên tiến.

19:36 18/08/2025
Cuộc chiến giành nhân tài AI không hồi kết

Khám phá cuộc chiến giành nhân tài AI giữa Microsoft và Meta, cùng những động thái tuyển dụng hấp dẫn nhất hiện nay.

19:36 18/08/2025
>