Cách OpenAI biến thành gã khổng lồ không thể sụp đổ

Trong khi ông Jensen Huang – Chủ tịch Nvidia đang kết thúc chuyến đi mừng Tết Nguyên đán ở châu Á đầu năm nay thì ông Masayoshi Son, Giám đốc điều hành SoftBank cùng với ông Sam Altman, nhà sáng lập OpenAI hiện diện tại Nhà Trắng để công bố một dự án hạ tầng trí tuệ nhân tạo được mô tả là lớn nhất trong lịch sử.

Trong gần một thập kỷ qua, Nvidia đã cung cấp các con chip AI làm nền tảng cho sự trỗi dậy của OpenAI. Theo những người thân cận, ông Huang muốn mình cũng hiện diện và cùng công bố một thỏa thuận khổng lồ như thế cùng với ông Altman.

Theo thông tin từ tờ The Wall Street Journal (WSJ), Nvidia sau đó không lâu đã bí mật đề xuất với OpenAI một dự án tương tự, đề nghị gạt SoftBank sang một bên và tự mình huy động vốn để xây dựng các trung tâm dữ liệu mới.

Các cuộc đàm phán cuối cùng đã dẫn đến một thỏa thuận trị giá 100 tỷ USD giữa hai công ty, được công bố tại trụ sở của Nvidia vào tháng 9.

“Đây là dự án điện toán lớn nhất trong lịch sử”, ông Huang nói.

Nỗi sợ bị bỏ lỡ cơ hội trong cơn sóng AI dường như đang diễn ra, và có lẽ đang lan rộng. Để đảm bảo nguồn sức mạnh tính toán gần như vô tận cho OpenAI, ông Altman đã bước vào vòng xoáy đàm phán khéo léo với các gã khổng lồ Thung lũng Silicon vốn có cái tôi cao trong cuộc đua kiếm lời từ sự tăng trưởng tương lai của OpenAI.

Trò chơi chạy đua tài chính này đã gắn số phận của những công ty bán dẫn và điện toán đám mây lớn nhất thế giới – một phần đáng kể của nền kinh tế Mỹ - vào OpenAI, khiến công ty này gần như “quá lớn để thất bại”. Tất cả họ giờ đây đều đang đặt cược vào thành công của một startup chưa có lợi nhuận và đang đối mặt với hàng loạt thách thức kinh doanh ngày càng lớn.

ĐỘNG LỰC TỪ NIỀM TIN

Mặc dù triển vọng tương lai còn nhiều bất trắc, các nhà đầu tư dường như không mấy bận tâm khi giá cổ phiếu của Oracle, Nvidia, Advanced Micro Devices và Broadcom đều tăng vọt sau khi công bố các thỏa thuận liên quan đến OpenAI.

Mỗi lần như vậy đều kéo theo một đợt tăng giá rộng hơn của nhóm cổ phiếu công nghệ, giúp đưa thị trường chứng khoán Mỹ lên mức cao kỷ lục.

“Những người thành công nhất mà tôi từng biết đều tin vào bản thân mình đến mức gần như ảo tưởng”, ông Altman từng viết, “Niềm tin vào bản thân thôi là chưa đủ - bạn còn phải khiến người khác tin vào điều bạn tin”.

Kể từ khi ChatGPT ra mắt và trở thành hiện tượng toàn cầu, thông điệp tiềm năng thay đổi thế giới của AI được đưa ra nhiều hơn bao giờ hết. Ở đó, ông Altman tiên đoán về một thế giới với công nghệ có thể chữa ung thư, mang đến gia sư cá nhân hóa cho mọi học sinh trên Trái Đất, và trở thành nguồn lợi nhuận vô tận cho các công ty đứng sau.

Ông muốn OpenAI ở trung tâm của sự chuyển đổi này, và gần đây đã nói với nhân viên rằng, mục tiêu dài hạn của công ty là xây dựng năng lực tính toán tương đương 250 gigawatt vào năm 2033 để hiện thực hóa điều đó.

Theo tiêu chuẩn hiện nay, kế hoạch này sẽ tiêu tốn hơn 10 nghìn tỷ USD, đủ để cung cấp điện cho một quốc gia có quy mô trung bình như Đức.

OpenAI dự kiến tạo ra 13 tỷ USD doanh thu trong năm nay, chỉ là một phần rất nhỏ so với hóa đơn điện toán trị giá 650 tỷ USD mà công ty đã ký kết riêng với Nvidia và Oracle, theo tính toán của tờ Wall Street Journal.

Con số này có thể tiến gần đến mức nghìn tỷ USD nếu tính cả các thỏa thuận với AMD, Broadcom và những nhà cung cấp điện toán đám mây khác như Microsoft.

Những cam kết khổng lồ về xây dựng trung tâm dữ liệu và chip khi OpenAI vẫn chưa đủ khả năng chi trả đang làm dấy lên lo ngại rằng, sự hứng khởi quanh AI đang biến thành một “bong bóng”, phụ thuộc vào thành công của chỉ một công ty và ngày càng là tầm nhìn của một cá nhân duy nhất.

Một số đối tác của ông Altman thậm chí còn giúp OpenAI trả tiền mua chip, tạo ra những thỏa thuận luẩn quẩn để duy trì nhu cầu.

Ông Altman cho biết, OpenAI đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt năng lực tính toán nghiêm trọng đến mức phải trì hoãn việc ra mắt một số sản phẩm. Ông tin rằng doanh thu sẽ tăng cùng với sức mạnh tính toán.

CUỘC ĐẶT CƯỢC

Ông Altman chưa bao giờ ngại đặt cược lớn. Nhà tiên phong 40 tuổi trong lĩnh vực AI này từng bỏ học Stanford để khởi nghiệp, từng dùng tiền thắng từ các ván bài poker để trang trải học phí.

Sau khi trở nên giàu có, ông đầu tư phần lớn tài sản vào các startup theo đuổi những công nghệ xa vời như tiền điện tử và phản ứng tổng hợp hạt nhân, thậm chí vay thêm nợ để mở rộng quy mô đầu tư, tin tưởng tuyệt đối vào tiềm năng không giới hạn của chúng.

Tuy nhiên, không phải CEO nào cũng ủng hộ tham vọng AI của ông.

Năm ngoái, theo WSJ, ông Altman từng hỏi Giám đốc điều hành Microsoft Satya Nadella liệu công ty có sẵn sàng đầu tư ít nhất 100 tỷ USD để xây dựng các trung tâm dữ liệu mới cho OpenAI hay không – dự án mà ông gọi là “Stargate”. Câu trả lời là không.

Ông cũng nhận được phản hồi tương tự khi thuyết phục các lãnh đạo của TSMC, gã khổng lồ sản xuất chip Đài Loan, về một dự án 7 nghìn tỷ USD nhằm xây dựng các nhà máy chip trên toàn cầu.

“Ông Altman quá táo bạo để tôi có thể tin được”, Giám đốc điều hành C.C. Wei nói tại đại hội cổ đông thường niên của TSMC năm 2024.

Sau đó, ông Altman tìm đến ông Masayoshi Son – vị CEO ưa mạo hiểm của SoftBank, người đang tìm cách trở lại rực rỡ trong lĩnh vực AI sau hàng loạt khoản đầu tư thất bại, bao gồm cú trượt chân 16 tỷ USD với WeWork.

Ông Son cũng là người tin vào thời khắc tương lai khi AI trở nên thông minh hơn con người và thay đổi nền văn minh, và đang ấp ủ những ý tưởng như xây dựng các nhà máy robot vận hành bằng AI trên toàn thế giới.

Hai người đàn ông đồng ý bắt tay trong dự án, sau này được công bố là nỗ lực trị giá 500 tỷ USD, mang tên Stargate.

Việc ông Altman chinh phục được ông Son đã khơi mào cho một cơn sốt đầu tư. Cổ phiếu SoftBank tăng 11% sau thông báo tại Nhà Trắng, cùng với đó là cổ phiếu của các đối tác công nghệ khác được nêu tên trong dự án.

Trong những tuần và tháng tiếp theo, OpenAI nhận được hàng trăm đề xuất về các địa điểm tiềm năng để xây dựng trung tâm dữ liệu, mở màn cho giai đoạn tiếp theo trong cuộc chơi của ông Altman.

THAY ĐỔI NGƯỜI CHƠI

Một người khác xuất hiện trong lễ công bố dự án 500 tỷ USD cùng với đại diện OpenAI và Softbank là Larry Ellison, Giám đốc điều hành Tập đoàn công nghệ Oracle, một trong những tay chơi có tiếng và giàu có trong giới tư bản Mỹ.

Oracle đã nhảy vào cuộc chơi đắt đỏ cùng OpenAI khi Microsoft – doanh nghiệp có mối quan hệ hợp tác kéo dài nhiều năm với OpenAI, bao gồm vai trò độc quyền cung cấp dịch vụ điện toán đám mây cho startup này.

Một trong những lý do là một số lãnh đạo của Microsoft tỏ ra do dự trước yêu cầu mở rộng quy mô trung tâm dữ liệu khổng lồ của ông Altman – thứ dường như không có điểm dừng.

“Đến một lúc nào đó, cung và cầu phải gặp nhau”, CEO của Microsolf, ông Satya Nadella nói trong một podcast đầu năm. “Bạn có thể trật đường ray hoàn toàn nếu cứ tự thổi phồng bản thân về phía cung, thay vì thật sự hiểu cách chuyển đổi điều đó thành giá trị thực cho khách hàng”.

Không lâu sau đó, các nhà phân tích của công ty môi giới TD Cowen công bố báo cáo cho biết Microsoft đã hủy một số hợp đồng thuê trung tâm dữ liệu tại Mỹ, với lý do công ty đang giảm dần hỗ trợ xử lý cho OpenAI. Báo cáo này làm dấy lên cuộc tranh luận mới về việc chi tiêu cho hạ tầng AI đã đi quá xa đến mức nào.

Microsoft sau đó cũng cho phép OpenAI tìm thêm năng lực tính toán từ các nhà cung cấp đám mây khác và chuyển trọng tâm sang việc thu hút khách hàng mới.

Cuộc chơi cũng trở nên khó khăn hơn khi các cuộc đàm phán giữa OpenAI và Nvidia về dự án hạ tầng AI đã rơi vào bế tắc vào giữa năm nay.

Ngày 27/6/2025, trang công nghệ The Information đăng một bài viết tiết lộ rằng OpenAI đã bắt đầu thuê chip TPU của Google để vận hành ChatGPT, khiến nội bộ trụ sở Nvidia dậy sóng.

Thời điểm đó, ai cũng biết OpenAI đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Nvidia. Startup này đang thiết kế chip riêng cùng Broadcom, đồng thời xem xét kỹ các loại chip do đối thủ AMD cung cấp.

OpenAI cũng ký hợp đồng điện toán đám mây đầu tiên với Google, làm dấy lên lo ngại rằng công ty này có thể sẽ bắt đầu sử dụng chip của Google.

Tuy nhiên, tài khoản X của Nvidia sau đó đã đăng tải ảnh chụp một bài báo cho thấy OpenAI phủ nhận việc có kế hoạch sử dụng chip nội bộ của Google.

Cuối cùng, Nvidia đã ký thỏa thuận cho OpenAI thuê tới 5 triệu chip, trị giá ước tính 350 tỷ USD theo giá hiện nay. Họ cũng có quyền đầu tư tối đa 100 tỷ USD để giúp OpenAI chi trả cho thỏa thuận này.

Theo một phần của thỏa thuận, Nvidia cũng đang thảo luận về việc bảo lãnh một số khoản vay mà OpenAI dự định vay để xây dựng các trung tâm dữ liệu của riêng mình, những người quen thuộc với vấn đề này cho biết.

Tuy nhiên, động thái này có thể khiến gã khổng lồ chip phải gánh chịu hàng tỷ đô la nghĩa vụ nợ nếu công ty khởi nghiệp này không thể chi trả.

Trong khi đó, CEO của OpenAI tỏ ra không mấy lo ngại về quy mô chi tiêu sắp tới, mặc dù doanh thu của công ty vẫn còn quá nhỏ bé so với khoản đầu tư 1 nghìn tỷ USD mà họ đang lên kế hoạch.

Ông Altman cho biết, phần thưởng sẽ đến từ công nghệ vẫn còn nằm trên bản vẽ, dựa trên các mô hình AI mà công ty ông chưa phát triển, chạy trên các thế hệ chip tương lai mà thậm chí sẽ không bắt đầu được xuất xưởng cho đến nửa cuối năm sau.