Là cơ quan được coi là ngôi nhà chung của cộng đồng các doanh nghiệp, doanh nhân, ông đánh giá như thế nào về sự trưởng thành cũng như tâm và tầm của đội ngũ doanh nhân Việt Nam và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, đặc biệt sau 2 năm Covid-19?

Năm nay là năm kỷ niệm 77 năm ngày Bác Hồ viết thư động viên giới công thương Việt Nam và kỷ niệm 18 năm Ngày Doanh nhân Việt Nam – ngày truyền thống, tự hào của giới doanh nhân cả nước. Trong chặng đường phát triển, doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam đóng góp ngày càng lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đưa Việt Nam từ vị trí hầu như không có gì trên bản đồ kinh tế thế giới trở thành một quốc gia nằm trong top 40 lớn nhất về GDP và top 20 về quy mô thương mại thế giới.

Đạt được những thành tựu đó, chúng ta phải ghi nhận sự trưởng thành vượt bậc về tâm và tầm của các doanh nhân Việt Nam trong suốt chặng đường vừa qua. Hiện có nhiều doanh nhân làm chủ, lãnh đạo các tập đoàn lớn, dẫn đầu các ngành kinh tế, là trụ cột cho nền kinh tế của quốc gia, đồng thời cũng có đủ sức để cạnh tranh sòng phẳng với các doanh nghiệp nước ngoài.

Nhiều doanh nhân Việt Nam đã tiên phong vươn ra thị trường thế giới. Tầm của doanh nghiệp Việt Nam đã khác rất trước. Đáng chú ý và đáng ghi nhận hơn, đó là tư duy chiến lược và tư duy phát triển của doanh nghiệp Việt Nam không còn là những mục đích ngắn hạn. Nhiều doanh nhân hiện nay đã tập trung vào những mục đích dài hạn với tầm nhìn rất xa để phát triển doanh nghiệp theo xu hướng xanh và bền vững, phát triển dựa trên đạo đức doanh nhân là văn hóa kinh doanh. Đây chính là cái tâm của doanh nhân Việt Nam - một bước phát triển mới.

Trong giai đoạn hiện nay, ngày càng nhiều doanh nhân quan tâm đến vấn đề xây dựng văn hóa kinh doanh, khẳng định đạo đức, văn hóa kinh doanh của chính mình cũng như của doanh nghiệp mình. Đây là sự phát triển vượt bậc của doanh nhân Việt Nam mà cả xã hội trân trọng và ghi nhận.

Thưa ông, môi trường kinh doanh đã cải thiện nhiều hơn, kinh tế vĩ mô ổn định trở lại, song 9 tháng năm 2022, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn là 62.500 doanh nghiệp, tăng 38,7% so với cùng kỳ năm trước; 36.300 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, tăng 12,1%; 13.800 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 8%. Bình quân một tháng có 12.500 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Ông bình luận gì về điều này?

Doanh nhân Việt Nam rất kiên cường, chủ động, linh hoạt, sáng tạo, ý chí tinh thần vượt khó trong dịch bệnh. Giai đoạn phục hồi, các doanh nghiệp đang nỗ lực vươn lên mạnh mẽ khi các cơ hội mở ra, như tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu bị đứt gãy do Covid-19... Minh chứng là sự tăng trưởng vượt bậc của xuất khẩu trong 9 tháng năm 2022, GDP tăng trưởng ấn tượng trên 13%. Kết quả này đến từ sự sáng tạo, nhanh nhạy của các doanh nghiệp Việt Nam.

Trong hội nhập, doanh nghiệp Việt Nam đã đưa dòng vốn ra nước ngoài đầu tư để mở rộng thị trường, tạo chỗ đứng cho mình. Đây chính là bản lĩnh nhanh nhạy của doanh nghiệp Việt Nam. Đặc biệt bắt đầu xuất hiện các doanh nghiệp Việt Nam mua lại doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam ngay trong thời điểm Covid-19, thậm chí khi mà dịch bùng phát mạnh nhất (như trong ngành giày dép…). Bên cạnh đó là sự hy sinh của các doanh nghiệp khi phải dừng sản xuất để chống dịch.

Tuy nhiên, bức tranh doanh nghiệp không chỉ toàn màu hồng nên chúng ta không được chủ quan. Nhiều dự án kinh tế chậm quyết định nên tiềm tàng nguy cơ cho tốc độ phát triển dự án trong tương lai; lạm phát, tăng lãi suất cũng ảnh hưởng sự phát triển của doanh nghiệp. Với doanh nghiệp được chủ động vay vốn nước ngoài thì lãi suất các đồng ngoại tệ tăng là nguy cơ kép với doanh nghiệp, họ chịu áp lực từ lạm phát và lãi suất tăng. Do đó, cần chế ngự được những thách thức mới từ lạm phát, tỷ giá.

Để vượt qua các thách thức, bên cạnh sự nỗ lực của doanh nghiệp, Nhà nước cần tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, trong đó cần đảm bảo về vốn kinh doanh.

Ngoài ra, nguồn nhân lực sau Covid -19 đang là vấn đề rất lớn với các doanh nghiệp, là lực cản cho sự phục hồi và phát triển của doanh nghiệp. Đây là vấn đề cần sự quan tâm, hỗ trợ ngay của Nhà nước nhằm đảm bảo cho sự phát triển của nền kinh tế.

Trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 đề ra mục tiêu có 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025, đến năm 2030 có ít nhất 2 triệu doanh nghiệp. Liệu đây có phải là thách thức? Để đạt mục tiêu này, cũng như tránh không bị “nhỡ” mục tiêu như đặt ra cho năm 2020 là 1 triệu doanh nghiệp, theo ông chúng ta cần có những giải pháp gì?

Con số 1,5 triệu doanh nghiệp trong nhiệm kỳ này đúng là rất thách thức, thậm chí nhiều ý kiến còn cho rằng không đạt được. Tuy nhiên, quan điểm thế nào là doanh nghiệp là vấn đề cần bàn. Ở nhiều nước có một người họ cũng gọi là doanh nghiệp. Ở Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc có hàng triệu triệu doanh nghiệp. Riêng Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa của Hàn Quốc có tới 5.000.000 hội viên. Bởi đối với các quốc gia, khi kinh doanh là họ thành lập doanh nghiệp.

Còn chúng ta có một nấc là thành lập hộ kinh doanh. Hiện cả nước có 5,6 triệu hộ kinh doanh. Chúng ta cũng từng có dự kiến chuyển hộ kinh doanh thành doanh nghiệp nhưng chưa nhận được sự đồng thuận cao của chính các hộ kinh doanh đó.

Tôi thấy rằng, để thực hiện mục tiêu 1,5 - 2 triệu doanh nghiệp, cần giải quyết tốt 2 khía cạnh. Một là, về thể chế, môi trường kinh doanh, chúng ta phải tạo điều kiện, phải nhìn ở góc độ lợi ích của người kinh doanh, lấy lợi ích kinh doanh làm tâm điểm, đấy chính là tinh thần coi doanh nghiệp là chủ thể. Khi chính sách đúng, các hộ sẽ sẵn sàng chuyển sang doanh nghiệp.

Hai là, khi doanh nghiệp được thành lập mới, mấu chốt là điều kiện kinh doanh có tốt không. Điều cần nhất hiện nay là cơ quan quản lý nên tạo các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đang sản xuất, kinh doanh tốt lên, khi đó doanh nghiệp sẽ có động lực mở rộng.

VCCI có chương trình thế nào để nâng tầm đội ngũ doanh nhân Việt Nam?

Trước yêu cầu khát vọng phát triển, VCCI nhìn nhận phải phát triển đội ngũ doanh nhân doanh nghiệp Việt Nam một cách tương xứng, vì chính doanh nhân là những người tổ chức lực lượng sản xuất để làm ra sản phẩm cho xã hội.

Khi muốn trở thành đất nước văn minh, phát triển ngang tầm thế giới thì chính đội ngũ doanh nhân phải tiên phong, làm gương trong xã hội. Đại hội VII của VCCI đưa ra 3 đột phá chiến lược, đó là: xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp, xây dựng đạo đức văn hóa kinh doanh tạo sức mạnh bền vững cho doanh nhân doanh nghiệp trong giai đoạn tới và chuyển đổi số. 3 nhiệm vụ này vừa mang tính cấp bách vừa mang tính chiến lược.

Đặc biệt, VCCI đã công bố sáu chuẩn mực quy tắc đạo đức doanh nghiệp Việt Nam. Đó cũng là sáu giá trị lớn nhất để định hướng cho doanh nhân Việt Nam noi theo, đảm bảo các doanh nhân Việt Nam phát triển theo định hướng vừa có đức, vừa có tài, trong đó đức là gốc, đồng thời cũng là những nguyên tắc lớn của chúng ta trong định hình xây dựng, phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam.

Đây cũng là một yêu cầu mà Đại hội Đảng lần thứ ba đề ra và chúng tôi sẽ nhất quán đi theo con đường này. VCCI sẽ có các chương trình để tiếp tục thúc đẩy, động viên, khuyến khích doanh nhân, doanh nghiệp đi theo con đường kinh doanh bền vững, lấy đạo đức, văn hóa kinh doanh làm gốc, lấy khoa học công nghệ hiện đại là năng lực cạnh tranh để từ đó chúng ta khẳng định mình và góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển của đất nước.

VnEconomy 12/10/2022 06:00

06:00 12/10/2022