AMD đã làm thế nào để vượt qua ông lớn công nghệ chip Intel sau nhiều năm “đuổi bắt"?

Vào tháng 2, AMD thực hiện một trong những thương vụ mua lại chất bán dẫn lớn nhất trong lịch sử khi chi đến 49 tỷ USD để mua lại công ty chip Xilinx. Hiện nay, sản phẩm chip của AMD đang được sử dụng trong 2 mô hình của Tesla, tàu thám hiểm trên đất liền Mars Perseverance của NASA, tháp di động 5G và siêu máy tính nhanh nhất thế giới.

Jay Goldberg, chuyên gia tư vấn bán dẫn tại D2D Advisory, cho biết: “AMD đang đánh bại Intel ở tất cả các chỉ số quan trọng, trừ khi bây giờ Intel có thể khắc phục hoạt động sản xuất của mình, tìm ra một số sản phẩm mới, nếu không tình hình vẫn như bây giờ”.

Một thập kỷ trước, các nhà phân tích từng có cái nhìn không mấy lạc quan về AMD. “Đó gần như là một trò đùa phải không? Bởi vì trong nhiều thập kỷ, họ đã gặp phải những vấn đề về hiệu suất. Nhưng điều đó đã thay đổi”, Goldberg nói. 

Vừa qua, Giám đốc điều hành AMD Lisa Su đã có những chia sẻ với CNBC về sự trở lại đáng kinh ngạc của amd, phi vụ đặt cược vào các loại chip mới dù nhu cầu PC sụt giảm và xu hướng thay đổi của ngành.

CHẶNG ĐƯỜNG BAN ĐẦU CỦA AMD 

AMD được thành lập vào năm 1969 bởi 8 người đàn ông, đứng đầu trong số đó là Jerry Sander. Vị Giám đốc tiếp thị nổi tiếng sặc sỡ. Stacy Rasgon, nhà phân tích chất bán dẫn tại Bernstein Research từng nhận xét Jerry Sander: “Ông ấy là một trong những người bán hàng giỏi nhất tại Thung lũng Silicon”. 

Những năm 70, AMD là công ty chuyên sản xuất chip máy tính. Đến những năm 80, AMD trở thành nhà cung cấp nguồn thứ hai cho Intel. Sau khi ngừng hợp tác với Intel, AMD đã thiết kế ngược các chip của Intel để tạo ra các sản phẩm của riêng mình tương thích với phần mềm x86 đột phá của công ty đối thủ. Intel đã kiện AMD, nhưng một thỏa thuận dàn xếp vào năm 1995 đã trao cho AMD quyền tiếp tục thiết kế chip x86, khiến giá máy tính cá nhân trở nên có lợi hơn cho người tiêu dùng. 

Năm 2006, AMD mua lại công ty sản xuất chip lớn ATI với giá 5,4 tỷ USD. Năm 2009, AMD đã cắt đứt hoàn toàn bộ phận sản xuất để thành lập GlobalFoundries.

Nhà máy sản xuất chip hàng đầu, GlobalFoundries ra mắt công chúng vào năm 2021 với những con chip đơn giản được sử dụng trong hệ thống chống bó cứng phanh hoặc màn hình hiển thị kính chắn gió của ô tô. Đến năm 2018, loại chip này bị ngừng sản xuất. Sau đó, AMD chuyển sang hợp tác cùng Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan, công ty này hiện đang sản xuất tất cả các chip tiên tiến nhất của AMD.

“ĐUỔI BẮT” INTEL

Trên thương trường, chỉ có 2 công ty xứng đáng là đối thủ của AMD trong lĩnh vực thiết kế các bộ vi xử lý tiên tiến một là Nvidia với bộ xử lý đồ họa (GPU) và Intel trong bộ xử lý trung tâm (CPU). 

Mặc dù kiểm soát thị phần GPU và CPU ít hơn nhiều so với Nvidia và Intel, nhưng AMD vẫn đạt được những bước tiến đáng kể kể từ khi ngừng sản xuất và giảm chi phí vốn. 

Trong khi đó, Intel đã tăng gấp đôi hoạt động sản xuất vào năm ngoái, cam kết chi 20 tỷ USD cho các nhà máy mới ở Arizona và 100 tỷ USD cho nhà máy ở Ohio nơi mà họ nói sẽ là tổ hợp sản xuất chip lớn nhất thế giới. 

Goldberg nói: “Intel đang chậm lại, họ dự đoán sẽ tiếp tục mất thị phần trong năm tới. Và điều này này là có lợi cho AMD”.  

Dòng CPU Zen của AMD, được phát hành lần đầu vào năm 2017, được coi là chìa khóa dẫn đến thành công gần đây của công ty. Su nói với CNBC rằng đó là sản phẩm yêu thích của bà ấy. Theo các nhà phân tích, đây là sản phẩm đã cứu AMD khỏi nguy cơ phá sản.

Trong số các sản phẩm Zen, dòng CPU EPYC của AMD đã tạo ra bước nhảy vọt trong dòng sản phẩm trung tâm dữ liệu. Sản phẩm mới nhất của nó, Genoa, đã được phát hành vào đầu tháng này với nhiều khách hàng lớn bao gồm Amazon Web Services, Google Cloud, Oracle, IBM và Microsoft Azure.

“Nếu bạn nhìn vào hoạt động kinh doanh của chúng tôi cách đây 5 năm trước, chúng tôi đã đang chiếm hơn 80% - 90% thị trường tiêu dùng với việc tập trung vào sản phẩm PC và trò chơi. Khi tôi nghĩ về những gì chúng tôi muốn cho chiến lược của công ty, chúng tôi tin rằng đối với điện toán hiệu suất cao, trung tâm dữ liệu thực sự là chiến lược lâu dài của doanh nghiệp”, Su nói. 

Doanh thu của AMD đã tăng hơn gấp 3 lần từ năm 2017 - 2021, tăng từ 5,3 tỷ USD lên hơn 16 tỷ USD. Trong khi đó, doanh thu hàng năm của Intel trong khoảng thời gian đó đã tăng khoảng 25% từ gần 63 tỷ USD năm 2017 lên 79 tỷ USD vào năm ngoái.

TÁC ĐỘNG CỦA ĐỊA CHÍNH TRỊ VÀ SỰ SỤT GIẢM PC 

Thành công của AMD trong việc bắt kịp những tiến bộ công nghệ của Intel không thể không kể đến công lao của Su, người đã đảm nhận vị trí Giám đốc điều hành từ năm 2014. AMD đã tăng hơn gấp 3 lần số lượng nhân viên khi bà lên nắm quyền. Năm 2020, Su giữ vị trí thứ 2 trong bảng xếp hạng Doanh nhân của Fortune và là người nhận được 3 danh hiệu hàng đầu của ngành công nghiệp bán dẫn. Bên cạnh đó, bà cũng phục vụ trong Hội đồng Cố vấn về Khoa học và Công nghệ của Tổng thống Joe Biden, cơ quan đã thúc đẩy mạnh mẽ việc thông qua Đạo luật CHIPS gần đây. Đạo luật này đã dành đến 52 tỷ USD cho các công ty Hoa Kỳ để sản xuất chip trong nước thay vì ở nước ngoài.

Với tất cả các chất bán dẫn tiên tiến nhất thế giới hiện được sản xuất ở châu Á, sự thiếu hụt chip đã làm nổi bật vấn đề phụ thuộc vào nước ngoài, đặc biệt là trong bối cảnh căng thẳng tiếp tục leo thang giữa Trung Quốc và Đài Loan. 

Đầu tháng này, chính quyền Biden đã ban hành lệnh cấm lớn với việc xuất khẩu chất bán dẫn sang Trung Quốc. Năm ngoái, AMD có khoảng 3.000 nhân viên ở Trung Quốc và 25% doanh số bán hàng của họ là ở Trung Quốc. Nhưng Su nói rằng tác động doanh thu đến từ thị trường này  là “rất nhỏ”.

Điều đang ảnh hưởng đến doanh thu của AMD, ít nhất là vào lúc này, là sự sụt giảm của PC. Trong báo cáo thu nhập quý 3 hồi đầu tháng này, AMD đã không đạt kỳ vọng mong đợi, ngay sau khi Intel cảnh báo về quý IV yếu kém. Các lô hàng PC đã giảm gần 20% trong quý III, mức giảm mạnh nhất trong hơn 20 năm.

Su cho biết: “Nó giảm nhiều hơn một chút so với dự đoán của chúng tôi. Có một chu kỳ điều chỉnh xảy ra theo thời gian, nhưng chúng tôi rất tập trung vào lộ trình dài hạn.”

THAY ĐỔI 

Không chỉ doanh số PC chậm lại, cốt lõi của tiến bộ công nghệ chip máy tính cũng đang thay đổi. Trong công nghiệp, có một quy tắc gọi là Định luật Moore từ lâu đã quy định số lượng điện trở trên chip sẽ tăng gấp đôi sau mỗi 2 năm.

Goldberg nói: “Quá trình mà chúng tôi gọi là Định luật Moore vẫn còn ít nhất một thập kỷ nữa mới diễn ra, nhưng chắc chắn là nó đang chậm lại. Mọi người đều sử dụng CPU cho mọi thứ, nhưng mọi thứ đang diễn biến rất chậm. Vì vậy, việc thực hiện nhiều giải pháp sẽ là tất yếu”. 

Đó là lý do tại sao AMD mua lại Xilinx, được biết đến với các loại chip có tên là FPGA. Đầu năm nay, AMD cũng đã mua công ty khởi nghiệp đám mây Pensando với giá 1,9 tỷ USD.

Goldberg khẳng định việc mua lại là một quyết định đúng đắn. “Họ đang xây dựng một doanh nghiệp điện toán tùy chỉnh để giúp khách hàng thiết kế chip của riêng họ. Tôi nghĩ đó là một chiến lược rất thông minh”. 

Ngày càng có nhiều công ty lớn tự thiết kế chip tùy chỉnh. Amazon có bộ xử lý Graviton riêng cho AWS. Google thiết kế chip AI của riêng mình cho điện thoại Pixel và chip video cho YouTube. Ngay cả John Deere cũng sắp ra mắt chip riêng cho máy kéo tự lái.

“Nếu bạn thực sự nhìn sâu vào những gì đang xảy ra trong ngành công nghiệp chip trong 5 năm qua, nhu cầu về chip đang tăng lên và chúng ở khắp nơi? Đặc biệt là sự phát triển của công nghệ đám mây đã trở thành xu hướng chính. Và điều đó có nghĩa là khi bạn có mức tăng trưởng khối lượng chip cao, bạn sẽ muốn thực hiện nhiều tùy chỉnh hơn nữa”. 

Ngay cả kiến ​​trúc chip cơ bản cũng đang ở điểm chuyển tiếp. Chip AMD và Intel dựa trên kiến ​​trúc x86 đã tồn tại được 5 thập kỷ. Giờ đây, chip kiến ​​trúc ARM đang ngày càng phổ biến, với các công ty như Nvidia và Ampere hứa hẹn lớn về việc phát triển CPU Arm và Apple chuyển từ Intel sang bộ xử lý ARM tự thiết kế.

“Quan điểm của tôi là nó thực sự không phải là một cuộc tranh luận giữa x86 và Arm. Về cơ bản, đây là hai kiến ​​trúc quan trọng nhất hiện có trên thị trường”, Su nói. 

Hiện tại, các nhà phân tích cho biết AMD đang giữ một vị thế cao khi liên tục đa dạng hóa sản phẩm bên cạnh hoạt động kinh doanh cốt lõi là chip máy tính x86. Goldberg cho biết: “AMD sẽ có kết quả tốt hơn nhiều vào năm 2023, hiệu suất của AMD so với Intel dần trở nên rõ ràng, nhất là khi họ đã bắt đầu xây dựng một số hoạt động kinh doanh mới”.

Với những động thái của AMD, Intel vẫn chưa trả lời ngay lập tức.