Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu các công ty Mỹ cung cấp phần mềm dùng để thiết kế chất bán dẫn ngừng bán dịch vụ của họ cho các tổ chức Trung Quốc, trong một nỗ lực mới nhất nhằm cản trở Trung Quốc phát triển các con chip tiên tiến.

LỆNH CẤM ĐƯỢC ĐƯA RA VÀO THỜI ĐIỂM NHẠY CẢM

Theo Financial Times, Bộ Thương mại Mỹ đã chỉ đạo các công ty cung cấp phần mềm tự động hóa thiết kế điện tử (EDA), bao gồm Cadence, Synopsys và Siemens, ngừng cung cấp công nghệ của họ cho Trung Quốc. Chỉ thị này được Cục Công nghiệp và An ninh, một bộ phận của Bộ Thương mại Mỹ phụ trách kiểm soát xuất khẩu, gửi đến các công ty thông qua thư. 

Động thái này đánh dấu một bước đi quan trọng của chính quyền Tổng thống Trump nhằm kìm hãm khả năng phát triển các con chip trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến của Trung Quốc, trong bối cảnh Mỹ tìm cách duy trì lợi thế công nghệ trước đối thủ địa chính trị. Trước đó, vào tháng 4, Washington đã áp đặt lệnh cấm xuất khẩu các chip AI dành riêng cho thị trường Trung Quốc của Nvidia.

Một quan chức từ Bộ Thương mại Mỹ cho biết cơ quan này đang “xem xét các hoạt động xuất khẩu có ý nghĩa chiến lược sang Trung Quốc. Trong một số trường hợp, Bộ đã tạm đình chỉ các giấy phép xuất khẩu hiện có hoặc áp đặt thêm các yêu cầu cấp phép trong khi quá trình xem xét đang diễn ra”.

Lệnh cấm được đưa ra vào thời điểm nhạy cảm, khi Mỹ và Trung Quốc đang nỗ lực đạt được một thỏa thuận thương mại sau khi hai bên đồng ý tại Geneva tạm dừng các biện pháp áp thuế trả đũa trong 90 ngày.

Tháng trước, Financial Times đưa tin rằng chính quyền Trump dự định đưa một số nhà sản xuất chip Trung Quốc vào danh sách đen, khiến các công ty Mỹ gần như không thể cung cấp công nghệ Mỹ cho họ. Tuy nhiên, một số quan chức đã đề nghị hoãn kế hoạch này để tránh làm tổn hại đến các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước.

Christopher Johnson, cựu nhà phân tích về Trung Quốc của CIA và hiện là người đứng đầu China Strategies Group, một công ty tư vấn rủi ro, nhận định rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới cho thấy “sự mong manh cố hữu của thỏa thuận đình chiến thuế quan đạt được tại Geneva”. Ông cho rằng, khi cả hai bên đều muốn tiếp tục thể hiện sức mạnh của các biện pháp kiểm soát, nguy cơ thỏa thuận này sụp đổ ngay trong thời gian tạm ngừng 90 ngày là rất lớn.

Ông Johnson cũng lưu ý rằng Trung Quốc đã tận dụng vị thế kiểm soát nguồn cung đất hiếm để buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán tại Geneva. Điều này khiến các quan chức trong chính quyền Trump càng muốn chứng minh rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của họ vẫn còn hiệu quả.

PHẦN MỀM EDA ĐÓNG VAI TRÒ QUAN TRỌNG TRONG CHUỖI CUNG ỨNG

Mặc dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong ngành công nghiệp bán dẫn, phần mềm EDA đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng, cho phép các nhà thiết kế và sản xuất chip phát triển và thử nghiệm các thế hệ chip tiếp theo. Synopsys, Cadence Design Systems và Siemens EDA – thuộc Siemens Digital Industries Software, một công ty con của tập đoàn Siemens AG (Đức) – hiện chiếm khoảng 80% thị phần EDA tại Trung Quốc. Cả ba công ty này đều chưa phản hồi yêu cầu bình luận từ báo chí.

Trong năm tài chính 2024, Synopsys ghi nhận doanh thu gần 1 tỷ USD từ thị trường Trung Quốc, chiếm khoảng 16% tổng doanh thu. Cadence báo cáo doanh thu từ Trung Quốc là 550 triệu USD, tương đương 12% tổng doanh thu. Cổ phiếu của Synopsys giảm 9,6% vào thứ Tư, trong khi cổ phiếu Cadence giảm 10,7%.

Năm 2022, chính quyền cựu Tổng thống Biden đã áp đặt các hạn chế đối với việc bán phần mềm thiết kế chip tiên tiến nhất cho Trung Quốc, nhưng các công ty vẫn tiếp tục bán các sản phẩm tuân thủ quy định kiểm soát xuất khẩu. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump đã cấm Huawei của Trung Quốc sử dụng các công cụ EDA của Mỹ. Huawei hiện được xem là đối thủ mới nổi của Nvidia với dòng chip AI “Ascend”.

Giám đốc điều hành Nvidia, Jensen Huang, gần đây cảnh báo rằng các nỗ lực liên tiếp của các chính quyền Mỹ nhằm kìm hãm hệ sinh thái AI của Trung Quốc bằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đã không đạt được hiệu quả như mong đợi.

Năm ngoái, Synopsys đã ký thỏa thuận mua lại Ansys, một công ty phần mềm mô phỏng của Mỹ, với giá 35 tỷ USD. Thỏa thuận này vẫn đang chờ phê duyệt từ các cơ quan quản lý Trung Quốc. Cổ phiếu của Ansys cũng giảm 5,3% vào thứ Tư.

Các hạn chế xuất khẩu đã thúc đẩy sự phát triển của các đối thủ Trung Quốc, với ba công ty EDA hàng đầu – Empyrean Technology, Primarius và Semitronix – đã tăng đáng kể thị phần trong những năm gần đây.