Để 98% doanh nghiệp Việt không đứng ngoài "cuộc chơi AI" 

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành động lực cốt lõi thúc đẩy chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực, từ an ninh đến xây dựng thành phố thông minh. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với không ít thách thức về kỹ thuật và tài chính khi phát triển các giải pháp AI.

Chia sẻ về hành trình phát triển hệ thống camera AI, cùng những bài học thực tiễn và các đề xuất nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp Việt Nam phát triển nhanh và mạnh mẽ các giải pháp AI trong thời gian tới, ông Đoàn Mạnh Hà, Giám đốc Công nghệ Camera AI, Tập đoàn BKAV, cho biết BKAV đã bắt đầu phát triển công nghệ camera từ năm 2017, khởi đầu với sản phẩm Bphone. Tại thời điểm đó, tầm nhìn của BKAV đã nhận thấy rằng chỉ trong vài năm tới, AI sẽ trở thành động lực cốt lõi của thế giới. 

6 ĐỀ XUẤT NHẰM HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP VIỆT PHÁT TRIỂN VÀ ỨNG DỤNG AI

Tuy nhiên, trong hành trình phát triển từ năm 2017 đến nay, ông Đoàn Mạnh Hà cho biết BKAV đã đối mặt với không ít thách thức. Vì thế, ông Đoàn Mạnh Hà đã đề xuất một số giải pháp, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp AI Việt Nam. 

Thứ nhất, về chính sách kích cầu. BKAV nhận thấy năng lực phát triển AI của kỹ sư Việt Nam rất tốt, song nguồn nhân lực trên thị trường lao động vẫn còn thiếu. Từ năm 2019, công ty đã tổ chức đào tạo các hạt nhân R&D AI là các sinh viên thực tập từ các trường đại học lớn như Đại học Bách Khoa, Đại học Bưu chính Viễn thông, Đại học Quốc gia Hà Nội. Với năng lực học thuật và kỹ thuật sẵn có, đặc biệt với nền tảng toán học tốt đặc trưng của kỹ sư Việt Nam, các sinh viên đã nhanh chóng phát triển thành công giải pháp AI phức tạp. Tuy nhiên, để thúc đẩy triển khai AI, ông Đoàn Mạnh Hà cho rằng cần có chính sách kích cầu mạnh mẽ. 

“Ở Singapore, Chính phủ hỗ trợ đến 70% chi phí triển khai AI cho doanh nghiệp; ở Nhật Bản, tỷ lệ này là 50-50 giữa Chính phủ và doanh nghiệp”, ông Đoàn Mạnh Hà cho biết; đồng thời, ông đề xuất Việt Nam áp dụng cơ chế tương tự, trong đó Nhà nước hỗ trợ một phần chi phí để khuyến khích doanh nghiệp tự tin đầu tư vào AI. Sự hỗ trợ từ Chính phủ sẽ tạo động lực mạnh mẽ để doanh nghiệp triển khai các giải pháp này.

Thứ hai, về dữ liệu. Theo ông Đoàn Mạnh Hà, doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn dữ liệu cần thiết để huấn luyện AI. “Chúng tôi đề xuất Chính phủ xây dựng cơ chế xác thực để doanh nghiệp cam kết sử dụng dữ liệu nhạy cảm một cách an toàn, đồng thời mở hoàn toàn các nguồn dữ liệu không nhạy cảm để hỗ trợ phát triển các giải pháp AI”, đại diện BKAV cho biết. 

Thứ ba, về an ninh và quốc phòng. Chuyên gia cho biết các giải pháp AI, kể cả từ nước ngoài, tiềm ẩn nguy cơ liên quan đến chủ quyền và dữ liệu quốc gia. Vì vậy, điều cần thiết là phải thiết lập một bộ tiêu chuẩn đánh giá AI, không chỉ cho các giải pháp trong nước mà cả giải pháp nước ngoài, để đảm bảo tính chính xác và an toàn khi xử lý các vấn đề nhạy cảm.

Thứ tư, về đào tạo nhân lực. BKAV, Đại học Bách Khoa Hà Nội hiện đã hợp tác với Nvidia triển khai chương trình đào tạo kỹ sư phát triển AI, cấp chứng chỉ quốc tế của Nvidia. 

“Chúng tôi đề xuất đưa AI trở thành một tiêu chí đánh giá trong bộ chỉ số chuyển đổi số quốc gia, khuyến khích doanh nghiệp tích hợp AI vào các giải pháp số để nâng cao điểm số khi tham gia đấu thầu”, ông Hà cho biết.

Thứ năm, về hạ tầng tính toán. Các doanh nghiệp nhỏ và startup khó tiếp cận nguồn lực tính toán lớn cần thiết để huấn luyện AI. BKAV đề xuất Chính phủ hợp tác với các đơn vị như FPT hay Viettel, những công ty đã đầu tư vào hạ tầng tính toán, để tạo cơ chế cho phép startup sử dụng các nền tảng này theo hình thức trả phí hoặc phê duyệt.

Thứ sáu, về hợp tác quốc tế. “Chúng tôi nhận thấy cần có cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia các hội thảo, hiệp hội AI quốc tế, từ hỗ trợ kinh phí, visa đến lưu trú. Điều này giúp doanh nghiệp và chuyên gia Việt Nam học hỏi, kết nối và nâng cao vị thế trên thị trường toàn cầu”, ông Đoàn Mạnh Hà chia sẻ. Đồng thời, ông Hà cho biết những trăn trở này là kết quả của quá trình tám năm phát triển và hoàn thiện hệ thống camera AI của BKAV. 

CÔNG NGHỆ AI ĐANG “RESET” CUỘC CHƠI, TẠO CƠ HỘI LỚN CHO VIỆT NAM

Chia sẻ ý kiến trong một sự kiện gần đây về tháo gỡ rào cản, tạo động lực cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong việc làm chủ công nghệ và đẩy nhanh chuyển đổi số, Tiến sĩ Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh, cho biết theo Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, cần huy động toàn bộ lực lượng doanh nghiệp, từ startup, hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ và vừa đến các doanh nghiệp lớn. Đặc biệt, vai trò của doanh nghiệp tư nhân, không phân biệt thành phần kinh tế, đã được nhấn mạnh nhằm tập trung khơi dậy tiềm năng của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam. 

Tuy nhiên, doanh nghiệp nhỏ và vừa, chiếm 97-98% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam, vẫn đối mặt với nhiều điểm yếu, từ hạn chế về công nghệ, nguồn lực đến cả tư duy. Trong khi đó, lực lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa mang lại hai lợi thế lớn cho thị trường: Thứ nhất, là động lực cạnh tranh, bởi cạnh tranh thúc đẩy sáng tạo và đột phá. Không có doanh nghiệp nhỏ và vừa, thị trường sẽ mất đi sức sống cạnh tranh. Thứ hai, sáng tạo bắt nguồn từ cá nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa chính là nơi thể hiện sự năng động, linh hoạt, phản ánh tiềm năng của con người Việt Nam.

Theo ông Đoàn Mạnh Hà, để phát triển và làm chủ công nghệ, cần chú trọng ba yếu tố quan trọng. Một là, sự kiên định với mục tiêu làm chủ công nghệ lõi. Thay vì chỉ gia công hay lắp ráp, Việt Nam cần tập trung toàn lực vào nghiên cứu và phát triển công nghệ lõi, vì đây là nền tảng để sáng tạo và cạnh tranh lâu dài. Công nghệ thay đổi nhanh chóng, nếu không làm chủ công nghệ, việc chạy theo xu hướng sẽ vô cùng tốn kém và khó khăn. 

Hai là, đầu tư nghiêm túc và dài hạn. Các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu thế giới như Apple hay OpenAI đều đầu tư hàng chục năm để đạt được thành quả. Vì thế, doanh nghiệp Việt cũng cần xác định phải đầu tư dài hạn, để xây dựng các giải pháp công nghệ bền vững. 

Ba là, nguồn nhân lực chất lượng cao. Ngay từ đầu, BKAV đã chú trọng tuyển dụng sinh viên từ các trường đại học hàng đầu về công nghệ, đồng thời đào tạo họ theo văn hóa và nhu cầu của doanh nghiệp, để xây dựng một đội ngũ đủ mạnh và phù hợp.

“Tôi nhận thấy công nghệ AI đang “reset” cuộc chơi, tạo ra cơ hội lớn cho Việt Nam để không chỉ đuổi theo mà còn đồng hành, thậm chí dẫn đầu trong một số lĩnh vực”, ông Đoàn Mạnh Hà nói. 

Việt Nam có lợi thế lớn về nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là những người có nền tảng toán học mạnh, điều rất quan trọng trong phát triển AI. Ông Hà cho rằng thực tế, nhiều người Việt đã đóng góp quan trọng vào sự phát triển AI toàn cầu, như Tiến sĩ Lê Viết Quốc hiện là chuyên gia hàng đầu của Google về trí tuệ nhân tạo. Ngoài ra, tư duy của người Việt Nam kết hợp giữa logic toán học, tính thực tiễn và một chút trực giác, rất phù hợp để giải quyết các bài toán AI phức tạp.