Ngày 25/8, Malaysia đã chính thức công bố bộ xử lý AI (trí tuệ nhân tạo) đầu tiên do nước này tự thiết kế. Sự kiện đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực tham gia vào cuộc đua toàn cầu, nhằm phát triển các linh kiện điện tử tiên tiến nhất phục vụ cho sự bùng nổ của công nghệ AI.

Việc ra mắt bộ xử lý AI đầu tiên này không chỉ khẳng định vị thế ngày càng tăng của Malaysia trong ngành bán dẫn mà còn phản ánh xu hướng chung của các quốc gia châu Á trong việc tích cực tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi mà châu lục này đang đóng vai trò trung tâm trong sản xuất và đổi mới công nghệ.

BƯỚC ĐI CHIẾN LƯỢC QUAN TRỌNG CỦA MALAYSIA

Cụ thể, theo hãng tin Bloomberg, công ty thiết kế địa phương SkyeChip đã giới thiệu mẫu chip MARS1000 tại một sự kiện do Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Malaysia (Malaysia Semiconductor Industry Association) tổ chức, với sự tham dự của các quan chức cấp cao chính phủ. 

Theo thông cáo từ hiệp hội, MARS1000 là bộ xử lý AI biên (edge AI processor) đầu tiên của Malaysia, được thiết kế để tích hợp trực tiếp vào các thiết bị như ô tô, robot và các hệ thống thông minh khác. Không giống như các chip AI cao cấp dùng cho trung tâm dữ liệu – chẳng hạn như những sản phẩm tiên tiến của Nvidia Corp – chip biên này tập trung vào việc xử lý dữ liệu tại chỗ, giúp giảm độ trễ và tăng hiệu quả năng lượng. 

Tuy nhiên, đây vẫn là một bước đi chiến lược quan trọng, giúp Malaysia xây dựng nền tảng công nghệ cao cấp và giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu.

Malaysia đang nỗ lực để đóng vai trò lớn hơn trong chuỗi cung ứng chip toàn cầu, tận dụng lợi thế từ sự bùng nổ của AI. Quốc gia Đông Nam Á này đã là một trung tâm quan trọng trong lĩnh vực đóng gói bán dẫn (semiconductor packaging), đồng thời là điểm đến sản xuất cho các nhà cung cấp thiết bị hàng đầu như Lam Research Corp. 

Ngoài ra, Malaysia đang nổi lên như một trung tâm dữ liệu AI mới nổi, thu hút đầu tư lớn từ các tập đoàn công nghệ khổng lồ như Oracle Corp. và Microsoft Corp. Những khoản đầu tư này không chỉ mang lại công nghệ mà còn tạo việc làm và thúc đẩy chuyển giao kiến thức, giúp Malaysia leo thang trong chuỗi giá trị toàn cầu.

CHÂU Á HIỆN KIỂM SOÁT HƠN 60% SẢN XUẤT CHIP TOÀN CẦU

Bloomberg bình luận rằng sự tham gia của Malaysia vào lĩnh vực này là một phần của xu hướng rộng lớn hơn ở châu Á, nơi các quốc gia đang cạnh tranh gay gắt để chiếm lĩnh vị trí then chốt trong chuỗi cung ứng bán dẫn và AI. 

Châu Á hiện kiểm soát hơn 60% sản xuất chip toàn cầu, với các "ông lớn" như Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc và Nhật Bản dẫn đầu. Đài Loan, nhờ vào TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) – nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới – đã trở thành "trái tim" của chuỗi cung ứng, cung cấp chip cho Apple, Nvidia và nhiều hãng khác.

Hàn Quốc, với Samsung và SK Hynix, thống trị thị trường bộ nhớ (memory chips), đóng góp đáng kể vào sự phát triển của AI và điện thoại thông minh. Nhật Bản thì dẫn đầu về vật liệu và thiết bị sản xuất chip, như Tokyo Electron và Advantest.

Tuy nhiên, nỗ lực của Malaysia không phải không gặp thách thức. Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Anwar Ibrahim đã cam kết chi ít nhất 25 tỷ ringgit (khoảng 6 tỷ USD) trong nhiều năm để nâng cao năng lực thiết kế chip, sản xuất wafer (tấm bán dẫn) và xây dựng trung tâm dữ liệu AI. Mục tiêu là đưa Malaysia lên vị trí cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu, từ sản xuất cơ bản sang đổi mới công nghệ cao. 

Thế nhưng, đề xuất từ chính quyền Tổng thống Trump tại Mỹ về việc hạn chế dòng chảy chip AI đến Malaysia và Thái Lan đang làm phức tạp hóa tình hình. Các quan chức Mỹ nghi ngờ rằng một số quốc gia Đông Nam Á đang bị lợi dụng làm điểm trung chuyển để tuồn chip vào các thị trường bị hạn chế như Trung Quốc. Để ứng phó, Malaysia đã tăng cường kiểm soát xuất khẩu chip AI chứa công nghệ Mỹ và khẳng định không dung túng cho các hoạt động buôn lậu bất hợp pháp.

Việc chưa rõ SkyeChip sẽ sản xuất thiết kế của mình ở đâu cũng là một yếu tố cần theo dõi. Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị, nhiều quốc gia châu Á đang đa dạng hóa chuỗi cung ứng để tránh rủi ro, chẳng hạn như chuyển một phần sản xuất khỏi Trung Quốc sang Ấn Độ hoặc Việt Nam. Điều này không chỉ giúp châu Á duy trì vị thế dẫn đầu mà còn thúc đẩy sự hợp tác khu vực, như qua các thỏa thuận ASEAN về công nghệ số.

Việc ra mắt chip MARS1000 của Malaysia không chỉ là thành tựu quốc gia mà còn góp phần vào bức tranh lớn hơn về sự thống trị của châu Á trong chuỗi cung ứng toàn cầu.