Những mối quan hệ tài chính chằng chịt phía sau 3 siêu trung tâm dữ liệu tại Phố Wall

Chi tiết về một số thương vụ hạ tầng AI lớn nhất, bao gồm cả Meta, OpenAI và xAI, đang dần được hé lộ, cho thấy những thỏa thuận tài chính vừa sinh lời, vừa sáng tạo, nhưng cũng ẩn chứa đầy rủi ro, tác giả Matt Wirz đánh giá trong bài viết trên tờ The Wall Street Journal (WSJ).

Một ví dụ tiêu biểu là thỏa thuận mà quỹ Blue Owl Capital ký với Meta trong liên doanh xây dựng trung tâm dữ liệu khổng lồ tại bang Louisiana, mang tên Hyperion.

Blue Owl đang mua cổ phần tư nhân trong thương vụ này và điều hiếm thấy là Blue Owl nhận được sự bảo đảm giống như nợ từ Meta nếu liên doanh tan vỡ, theo nhiều nguồn tin liên quan.

Một thương vụ khác, giữa OpenAI và Oracle, có sự tham gia của liên minh cho vay gồm hơn 30 ngân hàng, theo tài liệu do WSJ xem được.

Các “ông lớn” công nghệ đang phải đưa ra nhiều ưu đãi trong các thỏa thuận vì họ cần chia sẻ rủi ro khi chi phí cho cuộc đua AI ngày càng leo thang, đe dọa cả những doanh nghiệp mạnh nhất. Đơn cử, giá trị thị trường của Meta đã bốc hơi khoảng 300 tỷ USD chỉ trong vài ngày sau khi CEO Mark Zuckerberg cảnh báo chi tiêu cho AI sẽ tăng cao, khiến cổ đông lo ngại bong bóng AI có thể vỡ.

Các ngân hàng và quỹ đầu tư hiện vẫn rót tiền mạnh tay, nhưng nhiều người lo lắng rằng các thỏa thuận phức tạp được ký ngày nay sẽ hoạt động ra sao khi cơn sốt AI hạ nhiệt. Một mối lo khác là mỗi lần các công ty công nghệ vay thêm nợ, chi phí đi vay lại tăng.

“Đã rất lâu rồi chúng ta mới có một giai đoạn suy yếu kinh tế kéo dài và điều đó thường dẫn đến sự phức tạp và chủ quan”, ông Dan Ivascyn, Giám đốc đầu tư của Pimco, cũng là nhà đầu tư trong dự án Hyperion, nhận định. Ông cho biết, các thương vụ nợ hiện nay có quy mô lớn hơn nhiều so với các chu kỳ tín dụng trước đây.

THƯƠNG VỤ TRUNG TÂM DỮ LIỆU HYPERION CỦA META

Theo WSJ, thương vụ Hyperion là một “quái vật tài chính” kết hợp giữa yếu tố của quỹ đầu tư tư nhân, tài chính dự án và trái phiếu hạng đầu tư.

Meta cần đến sự “phù phép” tài chính này vì hãng đã vay nợ hàng chục tỷ USD để phục vụ đầu tư AI, bao gồm đợt phát hành trái phiếu trị giá 30 tỷ USD vào tháng 10/2025 vừa qua, khiến nợ của công ty gần như tăng gấp đôi chỉ sau một đêm.

Ngân hàng Morgan Stanley đã nghĩ ra cách để người khác đi vay thay cho Meta trong dự án Hyperion. Blue Owl đầu tư khoảng 3 tỷ USD để sở hữu 80% cổ phần trung tâm dữ liệu, trong khi Meta giữ 20% sau khi đã chi 1,3 tỷ USD trước đó.

Liên doanh có tên Beignet Investor tiếp tục huy động thêm 27 tỷ USD qua việc phát hành trái phiếu đáo hạn vào năm 2049, trong đó công ty Pimco mua 18 tỷ USD. Điều đáng chú ý là số nợ này nằm trên bảng cân đối của Beignet, chứ không phải Meta.

Các trái phiếu này có lãi suất 6,58%, cao hơn so với mức lợi suất 5,5% của trái phiếu doanh nghiệp tương đương do Meta phát hành, và được xếp hạng tín dụng A , chỉ thấp hơn một bậc so với mức AA- của Meta.

Phần dễ hiểu là Meta sẽ trả tiền thuê để sử dụng trung tâm dữ liệu cho các sản phẩm AI, và dòng tiền đó sẽ được dùng để trả lãi, gốc trái phiếu, cũng như cổ tức cho Blue Owl. Tuy nhiên, Meta có quyền chấm dứt hợp đồng thuê sau mỗi bốn năm, giúp doanh nghiệp này không phải ghi nhận khoản thuê này là nghĩa vụ dài hạn.

Đó chính là lý do xuất hiện điều khoản bảo đảm đặc biệt. Để đổi lại quyền rút lui, Meta đồng ý bồi hoàn cho các nhà đầu tư nếu viễn cảnh này xảy ra. Trong trường hợp đó, Blue Owl sẽ bán trung tâm dữ liệu, dùng tiền thu được để trả nợ trái phiếu, rồi đến phần vốn của mình. Nếu số tiền thu được không đủ để hoàn trả cho trái chủ và khoản đầu tư của Blue Owl kèm lợi nhuận nhỏ, Meta sẽ phải bù phần chênh lệch.

“Đây là một khoản đầu tư rủi ro kiểu trái phiếu nhưng lợi nhuận lại giống cổ phiếu”, ông Alexey Teplukhin, Giám đốc điều hành của Blue Owl, cho biết. “Đó chính là điều chúng tôi hướng tới”.

DỰ ÁN LIÊN DOANH GIỮA OPENAI VÀ ORACLE

Việc tài trợ cho dự án Stargate – trung tâm dữ liệu liên doanh giữa OpenAI, Oracle và SoftBank – sẽ khá đơn giản nếu quy mô của dự án không quá khổng lồ.

Vantage Data Centers – đơn vị phát triển và cho thuê trung tâm dữ liệu – đang xây hai dự án Stargate tại Texas và Wisconsin với tổng giá trị 38 tỷ USD. Oracle đã ký hợp đồng thuê 15 năm, nhưng người dùng cuối cùng sẽ là OpenAI, đơn vị đã ký thỏa thuận mua dịch vụ trị giá 300 tỷ USD với Oracle.

Vì là một startup, OpenAI không thể tự vay tiền, còn Oracle lại có xếp hạng tín dụng thấp so với một công ty công nghệ lớn.

Để giải quyết vấn đề, các ngân hàng sẽ cấp vốn thông qua các khoản vay tài chính dự án được thế chấp bằng trung tâm dữ liệu – tương tự như thế chấp nhà. Tiền thuê của Oracle sẽ được dùng để trả nợ.

Những thỏa thuận dạng này vốn phổ biến trong các dự án xây dựng lớn. Tuy nhiên, quy mô của thương vụ – được các nhà cho vay hàng đầu JPMorgan Chase và Mitsubishi UFJ Financial Group đặt tên là Jacquard – là điều chưa từng có tiền lệ.

Thông thường, một khoản vay tài chính dự án chỉ có khoảng 12 ngân hàng tham gia, nhưng “liên minh Jacquard” có hơn 30 tổ chức, theo tài liệu mà WSJ xem được. Từ các ngân hàng toàn cầu như BNP Paribas cho tới các ngân hàng khu vực như U.S. Bancorp, tất cả đều đang nỗ lực bán lại các khoản nợ này để giảm rủi ro.

Khoản vay có kỳ hạn 5 năm và lãi suất khoảng 6,4%, cao hơn gần 2 điểm phần trăm so với lợi suất trái phiếu doanh nghiệp tương đương của Oracle. Do quy mô quá lớn, các ngân hàng đang chào bán khoản vay này cho nhiều nhóm nhà đầu tư khác nhau, từ công ty bảo hiểm, quỹ trái phiếu có tài sản bảo đảm đến các quỹ nợ doanh nghiệp.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể mua khoản nợ này, bởi rất khó để đo lường rủi ro khi liên quan đến công nghệ mới như AI.

Ngân hàng JPMorgan chỉ nhận được một đánh giá tín dụng cho khoản vay Stargate từ Kroll Bond Rating Agency – một công ty xếp hạng nhỏ. Điều đó đồng nghĩa rằng, các ngân hàng sẽ không thể bán khoản vay cho các nhà quản lý CLO (tài sản nợ có thế chấp) – nhóm đang nắm giữ khoảng 1,3 nghìn tỷ USD và chỉ chấp nhận các khoản vay được đánh giá bởi ba hãng lớn Fitch, Moody’s và S&P.

DỰ ÁN TRUNG TÂM DỮ LIỆU CỦA TỶ PHÚ ELON MUSK

Trong bối cảnh thị trường sôi động, vị tỷ phú Elon Musk cũng đang kêu gọi nhà đầu tư rót vốn cho xAI – startup mà ông hy vọng sẽ vượt mặt OpenAI.

Ông Musk cũng đang dùng tiền từ các công ty khác trong “đế chế” của mình như SpaceX, và xAI và đã huy động được ít nhất 10 tỷ USD thông qua bán cổ phần và phát hành nợ. Tuy nhiên, con số này vẫn chỉ là giọt nước. xAI cần tới 18 tỷ USD chỉ để mua 300.000 chip phục vụ trung tâm dữ liệu Colossus 2 tại Tennessee, theo nguồn tin của WSJ.

Đầu năm nay, tỷ phú Antonio Gracias – một đồng minh của ông Musk – đã dùng quỹ Valor Equity Partners của mình để gián tiếp tài trợ việc mua chip. Quỹ này cam kết mua cổ phần trong một công ty tài chính – công ty dự kiến sẽ vay thêm hàng tỷ USD từ các quỹ tín dụng tư nhân – để mua chip Nvidia.

Quỹ cũng đang kêu gọi các quỹ khác mua cổ phần trong công ty này – có tên Valor Compute Infrastructure – nhằm tăng khả năng vay nợ. Thậm chí, quỹ còn nhờ tập đoàn Apollo Global Management, một “đại gia” trong lĩnh vực tín dụng tư nhân, giúp thu xếp khoản nợ, theo nguồn tin thân cận của WSJ.

Thương vụ này có thể huy động được 7,5 tỷ USD vốn cổ phần và 12,5 tỷ USD nợ, nhưng con số có thể thấp hơn nếu ít cổ phần được bán ra. Khoản nợ sẽ được trả trong 5 năm bằng tiền thuê từ xAI, trong khi lợi nhuận của phần vốn sẽ phụ thuộc vào giá trị số chip sau đó. Một số nhà phân tích lo ngại mối quan hệ “vòng tròn” giữa Nvidia và các khách hàng đang tạo ra bong bóng thị trường.