image Thứ Tư, 29/10/2025

Trung Quốc tung "K-visa": Chiến lược mới thu hút nhân tài STEM toàn cầu

Hoàng Hà

03/10/2025

Chia sẻ

Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu ngày càng khốc liệt, đặc biệt với Mỹ, Trung Quốc vừa tung ra một chương trình visa mới – gọi là “K-visa”...

Sinh viên nước ngoài xem nền tảng Modena khi tham quan Nhà máy ô tô Xiaomi vào hồi tháng 6/2025 tại Bắc Kinh, Trung Quốc.
Sinh viên nước ngoài xem nền tảng Modena khi tham quan Nhà máy ô tô Xiaomi vào hồi tháng 6/2025 tại Bắc Kinh, Trung Quốc.

Chương trình này nhằm thu hút nhân lực quốc tế trong các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM). Được công bố từ tháng 8/2025,  “K-visa” bắt đầu triển khai vào đầu tháng 10, đã tạo ra một cuộc tranh luận sôi nổi trong xã hội Trung Quốc, phản ánh mâu thuẫn giữa nhu cầu cấp bách về nhân tài chất lượng cao và áp lực việc làm ngày càng nặng nề trong nước.

NGƯỜI DÂN TRUNG QUỐC LO NGẠI "NGẬP LỤT" NHÂN LỰC NGOẠI

Theo hãng tin CNBC, ngay sau khi K-visa ra mắt hồi tháng 8, từ khóa này nhanh chóng leo lên top tìm kiếm trên mạng xã hội Weibo, trước khi nhường chỗ cho những chủ đề về nghỉ lễ Quốc khánh. Theo quy định mới, sinh viên tốt nghiệp trẻ trong lĩnh vực STEM giờ đây không cần phải có doanh nghiệp Trung Quốc bảo lãnh, đồng thời được hưởng quyền nhập cảnh linh hoạt hơn về số lần và thời gian lưu trú.

Chính điểm mới này đã châm ngòi cho một làn sóng tranh luận gay gắt. Nhiều ý kiến trên Weibo cho rằng chính sách này sẽ “làm lệch cán cân” giữa sinh viên bản địa và người nước ngoài, khiến lao động trẻ Trung Quốc – vốn đã khó tìm việc – càng chịu áp lực lớn hơn. Một số người lo ngại việc không yêu cầu bảo lãnh từ doanh nghiệp có thể mở đường cho tình trạng gian lận, khi các tổ chức môi giới lợi dụng để đưa lao động nước ngoài vào Trung Quốc.

Một người dùng có nickname “momo has a new life” viết: “Bây giờ kiểm chứng bằng cấp trong nước còn khó, thì với K-visa chắc chắn sẽ nở rộ ngành dịch vụ làm giả giấy tờ cho người ngoại quốc”.

Trước phản ứng tiêu cực, truyền thông nhà nước đã lên tiếng phản bác mạnh mẽ. Nhân Dân Nhật Báo gọi những lo ngại này là “phiến diện” và “định kiến hẹp hòi”, nhấn mạnh Trung Quốc vẫn thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực đẳng cấp cao để nâng tầm công nghệ. Trong khi đó, Thời báo Hoàn Cầu cho rằng vấn đề chủ yếu nằm ở “cách truyền thông và thông điệp”, đồng thời nhắc lại rằng số người nước ngoài tại Trung Quốc hiện chỉ chiếm 0,1–0,2% dân số, thấp hơn rất nhiều so với mức 15% ở Mỹ.

Tuy nhiên, lo ngại của công chúng không phải không có lý do. Tình hình việc làm tại Trung Quốc đang trở nên căng thẳng, với tỷ lệ thất nghiệp thành thị tháng 8/2025 tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 2. Đáng chú ý, năm nay có tới 12,2 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học – con số kỷ lục – gia nhập thị trường lao động, trong khi tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên ở mức 18,9%, cao nhất kể từ khi Trung Quốc áp dụng hệ thống thống kê mới năm 2023.

THAM VỌNG CÔNG NGHỆ VÀ "CUỘC ĐUA" VỚI MỸ

Mặc cho phản ứng trong nước, giới phân tích cho rằng K-visa phản ánh quyết tâm chiến lược của Bắc Kinh trong việc giành lợi thế công nghệ trước Mỹ. Các lĩnh vực như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, năng lượng sạch, công nghệ sinh học hay sản xuất tiên tiến đều là những “mặt trận” cạnh tranh sống còn.

Trong khi Mỹ đang siết chặt chính sách nhập cư và gần đây còn áp dụng mức phí 100.000 USD đối với đơn xin visa H-1B, khiến các công ty Mỹ khó thu hút nhân tài nước ngoài, Trung Quốc lại chọn hướng đi ngược lại: mở rộng cánh cửa, dù ở mức có chọn lọc. Theo Dan Wang, Giám đốc Trung Quốc của Eurasia Group, Bắc Kinh nhiều khả năng sẽ kiểm soát chặt chẽ số lượng và tiêu chuẩn của K-visa, để chương trình mang tính “tuyển chọn chiến lược” hơn là nhập cư đại trà.

“Đây là phép thử với chính phủ Trung Quốc. Nếu kiểm soát tốt, K-visa sẽ trở thành công cụ hữu hiệu trong việc tuyển chọn những cá nhân xuất sắc có thể giúp đất nước rút ngắn khoảng cách công nghệ”, ông Wang nhận định.

Một số chuyên gia cho rằng mục tiêu ngắn hạn của K-visa là thu hút kỹ sư Mỹ và nhân tài gốc Hoa ở hải ngoại. Nhiều kỹ sư gốc Trung Quốc tại Mỹ, vốn đang vấp phải khó khăn trong thăng tiến sự nghiệp, có thể coi Trung Quốc là mảnh đất mới để phát triển. Một nhà khoa học trong ngành công nghệ sinh học tại Thượng Hải – từng làm việc gần 20 năm cho các tập đoàn dược toàn cầu – thừa nhận K-visa có thể lôi kéo nhiều chuyên gia gốc Hoa trở về.

Đáng chú ý, các nhà phân tích cho rằng việc mở ra K-visa cũng được coi là thông điệp chính trị, cho thấy Trung Quốc sẵn sàng mở cửa có chọn lọc để chứng minh tính ưu việt của hệ thống, đặc biệt khi so sánh với chính sách hạn chế nhập cư ngày càng gay gắt tại Mỹ.

THU HÚT CÓ CHỌN LỌC, KHÔNG MỞ CỬA Ồ ẠT

Dù mang thông điệp cởi mở, K-visa không đồng nghĩa với sự thay đổi căn bản trong chính sách nhập cư vốn nổi tiếng khắt khe của Trung Quốc. Nước này từ trước đến nay luôn hạn chế lao động phổ thông nước ngoài và rất hiếm khi trao quyền thường trú cho ngoại kiều.

Theo George Chan, chuyên gia tại The Asia Group, Trung Quốc muốn dùng K-visa như một công cụ để “bổ sung” chứ không phải thay thế nội lực. “Mục tiêu cuối cùng vẫn là dựa vào khả năng tự thân để xây dựng nền tảng công nghệ, K-visa chỉ là biện pháp chiến thuật để bù đắp những thiếu hụt tạm thời”, ông nói.

Alfredo Montufar Helu, Giám đốc GreenPoint tại Bắc Kinh, nhấn mạnh: “Đừng nhầm lẫn, đây không phải lời mời nhập cư ồ ạt. K-visa chỉ nhằm tuyển chọn một số cá nhân xuất sắc để mài sắc lợi thế cạnh tranh của Trung Quốc”.

Các chuyên gia cũng dự đoán rằng việc cấp K-visa sẽ chủ yếu tập trung vào những ngành công nghệ trọng yếu gắn liền với cạnh tranh Mỹ - Trung như bán dẫn, AI, năng lượng sạch và công nghệ sinh học. Các quỹ đầu tư mạo hiểm trong nước, như FG Venture, cũng cho rằng ảnh hưởng thực sự đến thị trường lao động nói chung sẽ không lớn, vì đối tượng nhắm đến là “tinh hoa công nghệ” chứ không phải số đông.


Trung Quốc: Mỗi ngày xuất hiện thêm một tỷ phú, làn sóng giàu lên từ công nghệ và chứng khoán

Trung Quốc ghi nhận 1.434 tỷ phú mới, với tài sản tăng mạnh từ công nghệ và chứng khoán trong năm 2025.

09:12 29/10/2025
Từ Google tới ChatGPT Atlas, các ông lớn tìm cách kiểm soát tương lai Internet

OpenAI ra mắt ChatGPT Atlas, thách thức Google trong cuộc đua kiểm soát tương lai Internet.

09:11 29/10/2025
Kế hoạch "đưa sản xuất về Mỹ" của ông Trump nguy cơ thất bại vì cơn sốt trung tâm dữ liệu AI

Nền kinh tế Mỹ dưới thời Trump: AI hút vốn, cản trở phục hưng sản xuất. Tìm hiểu sự chuyển mình tại Lordstown.

15:45 27/10/2025
Giới công nghệ tại thung lũng Silicon làm việc "không kể ngày đêm" để vượt lên trong cuộc đua AI

Nhà nghiên cứu AI ở Silicon Valley làm việc cực đoan 80-100 giờ/tuần, chạy đua giành ưu thế trong cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo.

13:20 24/10/2025
Chính quyền Tổng thống Trump đàm phán nắm cổ phần trong các công ty điện toán lượng tử

Chính quyền Trump mở rộng can thiệp vào công nghệ, đàm phán nắm cổ phần các công ty điện toán lượng tử để hỗ trợ phát triển.

13:18 24/10/2025
Cách OpenAI biến thành gã khổng lồ không thể sụp đổ

Khám phá cách OpenAI gắn kết số phận với các gã khổng lồ công nghệ và thách thức trong cuộc đua AI.

08:45 24/10/2025
Thế khó của Mỹ: Muốn dẫn đầu lĩnh vực AI lại cần nguồn lực của Trung Quốc

Mỹ đang siết chặt nhập cư nhưng vẫn cần nhân tài AI từ Trung Quốc. Ai sẽ dẫn đầu trong cuộc đua công nghệ?

08:44 24/10/2025
Tham vọng AI đang có nguy cơ làm chao đảo quá trình chuyển đổi năng lượng xanh

Khám phá cách trí tuệ nhân tạo đang làm chậm quá trình chuyển đổi xanh do cơn khát năng lượng. Đọc ngay để hiểu rõ hơn!

15:42 23/10/2025
Các thương vụ IPO Trung Quốc đang xoay quanh “trục công nghệ chiến lược” xe điện, robot và chip bán dẫn

Khám phá xu hướng IPO tại Trung Quốc, nơi xe điện, chip bán dẫn và robot trở thành trụ cột của chiến lược công nghiệp mới.

15:42 23/10/2025
OpenAI chính thức ra trình duyệt web ChatGPT Atlas, cổ phiếu Google giảm giá

Khám phá ChatGPT Atlas - trình duyệt web mới của OpenAI, thách thức Google với tính năng AI độc đáo. Tìm hiểu ngay!

14:37 22/10/2025