Các tập đoàn công nghệ lớn như Amazon, Google và Meta, cùng với những doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng khổng lồ như Occidental (ngành dầu mỏ) và Dow (sản xuất hóa chất), đã cùng tám công ty khác ký cam kết ủng hộ mục tiêu tăng gấp ba công suất điện hạt nhân toàn cầu vào năm 2050. 

Tuyên bố này (do Hiệp hội Hạt nhân Thế giới (WNA) – một tổ chức vận động cho ngành – phối hợp thực hiện) đánh dấu một bước tiến mới trong nỗ lực hồi sinh ngành công nghiệp hạt nhân. Tuy nhiên, hai "gã khổng lồ" công nghệ khác là Microsoft và Apple, dù cũng sử dụng lượng điện lớn và cam kết giảm phát thải carbon, lại không tham gia ký kết.

SỰ ỦNG HỘ TỪ CÁC "ĐẠI GIA" CÔNG NGHỆ VÀ TÀI CHÍNH

Động thái này diễn ra sau cam kết tương tự vào tháng 9/2024 từ 14 tổ chức tài chính lớn nhất thế giới, bao gồm Goldman Sachs, Bank of America, Barclays và Morgan Stanley, nhằm tăng cường hỗ trợ ngành hạt nhân và ủng hộ lời kêu gọi từ Hội nghị khí hậu COP28 của Liên Hợp Quốc về việc nâng công suất hạt nhân toàn cầu gấp ba lần vào năm 2050.

Amazon cho biết họ đã đầu tư hơn 1 tỷ USD vào ngành hạt nhân trong năm qua, nhấn mạnh rằng việc đẩy nhanh xây dựng các nhà máy điện mới là "tối quan trọng" cho an ninh quốc gia Mỹ, đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng và chống biến đổi khí hậu.

Theo WNA, kể từ COP28 vào tháng 11/2023, tám lò phản ứng hạt nhân mới đã được kết nối vào lưới điện toàn cầu, và 12 dự án khác đã khởi công. Urvi Parekh, trưởng bộ phận năng lượng của Meta, giải thích rằng công ty ủng hộ cam kết này vì việc xây dựng các nhà máy hạt nhân đắt đỏ đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà phát triển, công ty điện lực, chính phủ và người tiêu thụ điện.

Bà cho biết tuyên bố nhằm khuyến khích chính phủ đơn giản hóa quy định mở rộng điện hạt nhân và gửi tín hiệu tới các công ty điện rằng sẽ có khách hàng sẵn sàng mua điện. Năm ngoái, Meta đã phát hành một gói thầu tìm kiếm từ 1 đến 4 gigawatt điện hạt nhân mới, dự kiến đi vào hoạt động trong thập kỷ 2030.

Sự hồi sinh của ngành hạt nhân đã thúc đẩy một số quốc gia điều chỉnh chính sách năng lượng.

Tại Nhật Bản, Phó Bộ trưởng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Takehiko Matsuo phát biểu tại hội nghị năng lượng CERAWeek ở Houston vào ngày 11/3/2025 rằng nước này muốn tăng tỷ trọng điện hạt nhân từ 8,5% năm 2023 lên khoảng 20% vào năm 2040. "Chúng tôi không chỉ tái khởi động các nhà máy hiện có mà còn xây dựng thế hệ mới", ông nói, nhấn mạnh nhu cầu điện tăng cao là động lực chính.

Tại Italy, tháng 2/2025, Chính phủ  đã trình lên quốc hội dự thảo luật để tái khởi động điện hạt nhân – vốn bị loại bỏ sau cuộc trưng cầu dân ý năm 1987. Những thay đổi này phản ánh nhu cầu điện ngày càng gia tăng ở các nền kinh tế tiên tiến, cùng dự báo từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) rằng nhu cầu điện sẽ tăng 3% mỗi năm trong thập kỷ tới.

THÁCH THỨC VỚI CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN THẾ HỆ MỚI

Dù ngành hạt nhân đang được vực dậy, các nhà phát triển công nghệ thế hệ mới, như lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR), vẫn đối mặt với rủi ro về kỹ thuật, quy định và tài chính. Các tập đoàn công nghệ đã ký hàng chục biên bản ghi nhớ không ràng buộc với các nhà phát triển SMR, nhưng chỉ một số ít cam kết tài trợ cho dự án.

Lawrence Coben, Giám đốc điều hành NRG – một nhà sản xuất điện lớn vừa công bố quan hệ đối tác cho các nhà máy khí đốt vào tháng 2/2025 – nghi ngờ tính khả thi thương mại của SMR. "Các công ty siêu quy mô với dịch vụ đám mây và dữ liệu lớn không trông chờ vào hạt nhân", ông Coben cho biết; đồng thời, ông lưu ý rằng các hợp đồng hiện tại thiếu các điều khoản phạt hoặc thưởng rõ ràng để đảm bảo tiến độ.

John Ketchum, Giám đốc điều hành NextEra Energy – công ty vận hành một trong những đội ngũ nhà máy hạt nhân lớn nhất Mỹ – cho rằng các dự án hạt nhân mới có thể phải đến "năm 2035 hoặc muộn hơn" mới hoàn thành. Ông nhấn mạnh: "Chúng ta vẫn phải phát triển sao cho đơn vị hạt nhân tiên tiến đầu tiên hoạt động hiệu quả".

Trong khi đó, Brian Savoy, Giám đốc tài chính của công ty điện lực Duke Energy, sau báo cáo thu nhập tháng 2/2025, cho biết họ không kỳ vọng SMR đóng vai trò quan trọng trước cuối thập kỷ 2030.

Sự ủng hộ từ các công ty lớn như Amazon, Google và Meta là tín hiệu tích cực cho ngành hạt nhân, vốn từng bị lu mờ bởi chi phí cao và lo ngại an toàn sau thảm họa Fukushima năm 2011. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu tăng gấp ba công suất vào năm 2050, ngành công nghệ cần vượt qua không chỉ thách thức kỹ thuật mà còn cần sự đồng thuận từ chính phủ và xã hội.