Hành trình đầu tư vào AI của gã khổng lồ Nhật Bản sẵn sàng hái quả ngọt

Cổ phiếu SoftBank đạt mức cao kỷ lục vào cuối tuần trước, ngay khi bộ phận đầu tư công nghệ của Tập đoàn cho thấy dấu hiệu phục hồi. Đồng thời, nhà sáng lập Masayoshi Son đã xuất hiện trở lại trước công chúng và tuyên bố đưa gã khổng lồ Nhật Bản tiến tới tương lai trí tuệ nhân tạo, theo CNBC.

Thành tích cũng được đóng góp bởi công ty thiết kế và sản xuất chip đến từ Vương quốc Anh Arm, nơi Softbank nắm giữ cổ phần đa số.

HÀNH TRÌNH CỦA SOFTBANK

Ông Masayoshi Son thành lập SoftBank vào năm 1981, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực phân phối phần mềm. Công ty chính thức niêm yết tại Nhật Bản vào năm 1994 và trở thành một trong những nhà đầu tư của Yahoo trong bối cảnh bùng nổ internet với khoản tài trợ trị giá 2 triệu USD.

Cột mốc chính là khởi đầu cho vô số khoản đầu tư công nghệ của đại gia Nhật Bản sau này.

Sự phát triển của Internet và Yahoo đẩy giá cổ phiếu SoftBank lên mức 11.000 JPY vào ngày 15/2/2000.

Khi thị trường internet bão hoà, giá cổ phiếu SoftBank cũng giảm theo, có thời điểm giảm hơn 90% so với mức đỉnh đạt được vào thời kỳ dotcom.

Phải gần 21 năm sau, vào ngày 16/2/2021, SoftBank mới vượt qua mức đóng cửa cao kỷ lục trước đó.

VISION FUND (QUỸ TẦM NHÌN)

Lãnh đạo Son định vị SoftBank là công ty tiên phong có tầm nhìn xa với việc ra mắt quỹ đầu tư công nghệ Vision Fund vào năm 2017.

SoftBank đầu tư vào rất nhiều công ty công nghệ trên toàn thế giới, nhưng không phải thương vụ nào cũng thành công. Trường hợp của startup chia sẻ văn phòng WeWork có lẽ là một trong những thất bại nổi bật nhất. Một số khoản đầu tư của SoftBank vào công ty Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng sau khi Chính phủ Bắc Kinh đưa ra biện pháp kiểm soát hà khắc tới lĩnh vực công nghệ trong nước vào cuối năm 2020.

Sau khi duy trì mức kỷ lục vào tháng 3/2021, cổ phiếu SoftBank giảm mạnh theo làn sóng suy thoái công nghệ toàn cầu. Vision Fund công bố mức lỗ tài chính cao nhất kể từ khi thành lập vào năm 2022. Ông Son cho biết SoftBank sẽ chuyển sang chế độ “phòng thủ” và thận trọng hơn với các khoản đầu tư trong tương lai. Vị CEO tiếp tục thay đổi chiến thuật ngay sau khi Vision Fund công bố mức lỗ kỷ lục 32 tỷ USD vào năm 2023, khẳng định công ty sẽ chuyển trạng thái “tấn công” với các cơ hội đầu tư vào AI.

Giá cổ phiếu bắt đầu phục hồi từ tháng 5/2023 và Quỹ Vision Fund gần đây vừa công bố báo cáo tài chính khả quan hơn trong bối cảnh ngành công nghệ toàn cầu có dấu hiệu tăng tốc trở lại.

“Softbank Vision Fund buộc phải cắt giảm nhiều khoản đầu tư do giá trị cổ phiếu giảm và môi trường tài chính tư nhân tồn tại nhiều thách thức. Có vẻ như chu kỳ giảm đã kết thúc và thị trường IPO sẽ mang lại đóng góp tích cực trong tương lai, đặc biệt đối với các khoản đầu tư liên quan tới AI”, ông Oliver Matthew, người đứng đầu bộ phận Nghiên cứu Tiêu dùng châu Á tại CLSA, trả lời CNBC qua email.

DỰ ÁN TRỌNG ĐIỂM CHIP ARM

Một số nhà phân tích cho rằng giá cổ phiếu SoftBank tăng gần 78% trong năm nay phần lớn nhờ vào thành công từ đợt IPO của Arm, công ty mà SoftBank mua lại vào năm 2016.

Đại gia Nhật Bản sở hữu 90% cổ phần tại Arm. Theo đó, cổ phiếu Arm tăng gần 124% chỉ riêng trong năm nay, tính đến thời điểm đóng cửa vào ngày 3/7.

Ông Paul Golding, nhà phân tích cấp cao tại Macquarie US Equity Research, nhận định: “Chiến lược đầu tư và trọng tâm của SoftBank từ lâu đã hướng tới mục tiêu phát triển hệ sinh thái AI. Theo quan điểm của chúng tôi, tầm nhìn lớn đã thúc đẩy một số quyết định đầu tư vào năm 2016 nhằm mua lại Arm, giúp SoftBank tiếp cận trực tiếp thị trường bán dẫn và trí tuệ nhân tạo”.

Ông Golding cho biết thêm rằng cổ phiếu SoftBank “được hưởng lợi từ việc sử dụng rộng rãi” các tài sản trí tuệ của Arm, đặc biệt trong ngành công nghiệp ô tô và trung tâm dữ liệu đám mây.

CÁC NHÀ ĐẦU TƯ NHẬN ĐỊNH VỀ SOFTBANK 

Trong nhiều năm qua, các nhà đầu tư luôn đặt ra nghi vấn về việc liệu định giá của SoftBank có phản ánh công bằng tài sản mà công ty đang đầu tư hoặc nắm giữ hay không.

Ví dụ, định giá hiện tại của SoftBank là 101,5 tỷ USD. Vốn hóa thị trường của Arm khoảng 176 tỷ USD — đồng nghĩa là 90% cổ phần của SoftBank tương đương với 158 tỷ USD. Chỉ riêng con số này đã cao hơn đáng kể so với định giá chung của công ty, chưa tính đến số cổ phần nắm giữ tại các doanh nghiệp khác.

Giới chuyên gia cho rằng đây là lý do tại sao giá cổ phiếu SoftBank không phản ánh đúng giá trị thực của công ty.

Ông Dan Baker, chuyên gia phân tích cổ phiếu cấp cao tại Morningstar, khẳng định giá cổ phiếu SoftBank tăng chủ yếu nhờ Arm.

“Tôi không chắc liệu các nhà đầu tư có bị thuyết phục bởi câu chuyện của SoftBank một lần nữa hay không”, ông Baker trả lời CNBC, đồng thời nhấn mạnh mức tăng cổ phiếu trong năm nay của công ty chủ yếu do cổ phiếu Arm tăng, trong khi đồng yên Nhật suy yếu. Vị chuyên gia đề nghị cần xem xét mức định giá tổng hợp (SOTP), tức là định giá toàn bộ thành phần trong số cổ phần nắm giữ của SoftBank để tính tổng giá trị công ty. Ở thời điểm hiện tại, cổ phiếu SoftBank không thực sự phản ánh giá trị của doanh nghiệp và khoản đầu tư mà công ty đang sở hữu.

“Tôi không chắc rằng các nhà đầu tư tin vào câu chuyện của SoftBank nhưng chắc chắn đa số đang đặt niềm tin vào ARM”, ông Baker hào hứng chia sẻ.

Trước đó, SoftBank quyết định bán gần như toàn bộ cổ phần tại Alibaba, gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc mà CEO Son ra sức hậu thuẫn từ năm 2000.

SIÊU TRÍ TUỆ NHÂN TẠO

Nhưng liệu chiến lược tập trung vào AI có thể thúc đẩy giá trị của SoftBank hơn nữa hay không?

Nhà sáng lập Masayoshi Son, người đã ở ẩn hoàn toàn trong suốt năm 2023, gần đây mới lên tiếng bày tỏ sự phấn khích về tương lai của AI và cách SoftBank có thể trở thành tổ chức tiên phong thông qua khoản đầu tư vào các công ty như Arm.

Tháng trước, Tổng Giám đốc Son nêu ra tầm nhìn về siêu trí tuệ nhân tạo, hay artificial super intelligence (ASI), cỗ máy có thể thông minh hơn con người gấp 10.000 lần.

Ý tưởng xuất hiện vào thời điểm nhiều nhà đầu tư sốt sắng tìm cách tận dụng bối cảnh bùng nổ AI sau khi chứng kiến mức tăng trưởng theo cấp số nhân của nhà sản xuất chip Nvidia. 

Ngược lại, chuyên gia Matthew từ CLSA cho biết mức chiết khấu của SoftBank có thể giảm trong tương lai vì một số khoản đầu tư AI ban đầu của công ty.

Ông Matthew nhấn mạnh: “Softbank hoàn toàn nhất quán về hướng đầu tư của hãng; công ty là một trong những nhà đầu tư sớm nhất tìm hiểu về AI và có lẽ thời điểm đó là quá sớm nên nhiều nhà đầu tư nhận định hãng đã chi quá mạnh tay hoặc mua lại một số công ty không có tương lai”.