Ra mắt Liên minh AI Âu Lạc: Hợp lực kiến tạo hệ sinh thái AI mang bản sắc Việt

Sáng ngày 20/6, Tập đoàn FPT vừa tổ chức lễ ra mắt Liên minh AI Âu Lạc tại Hà Nội, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hành trình đưa Việt Nam trở thành cường quốc AI.

Phát biểu tại lễ ra mắt, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT FPT, người khởi xướng Liên minh AI Âu Lạc, đã chia sẻ tầm nhìn về kỷ nguyên AI đang mở ra vận hội lớn cho Việt Nam. Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn chỉ ra ba thách thức lớn mà đất nước đang đối mặt.

Đầu tiên là bảo vệ chủ quyền công nghệ, một yếu tố không thể tách rời của chủ quyền quốc gia.

Thứ hai là hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia tiên tiến vào dịp kỷ niệm 100 năm độc lập, khi AI đã được đặt ở vị trí số 1 trong 11 nhóm công nghệ chiến lược quốc gia theo Quyết định 1131.

Thứ ba, theo Chủ tịch FPT, là thiếu nguồn lực đầu tư so với hàng trăm, hàng ngàn tỷ USD mà các cường quốc đang đổ vào AI mỗi năm. Ông Bình khẳng định: "Liên minh AI Âu Lạc ra đời như một lời giải cho các thách thức này. Liên minh AI không chỉ là một sáng kiến, mà là một lời hiệu triệu".

HẠ TẦNG SẴN SÀNG, THÁCH THỨC TỪ DỮ LIỆU LỚN VÀ LỜI GIẢI TỪ CỘNG ĐỒNG

Ông Trương Gia Bình cũng nhìn nhận rằng dù Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu phần mềm, ngành công nghệ vẫn còn thiếu sự liên kết chặt chẽ. "Các công ty thường hoạt động riêng lẻ, thiếu hợp tác, gắn bó và chia sẻ kinh nghiệm", ông Bình nhận định và kỳ vọng Liên minh AI Âu Lạc sẽ thay đổi điều đó, với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu, nhà nghiên cứu và cam kết mạnh mẽ từ các doanh nghiệp, ông tin tưởng vào một tương lai hợp tác bền vững.

Về hạ tầng AI, ông Trương Gia Bình chỉ ra rằng Việt Nam có lợi thế lớn khi NVIDIA đã chọn nước ta làm "ngôi nhà thứ hai" của họ, đảm bảo nguồn lực hạ tầng chất lượng cao. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất lại nằm ở dữ liệu. "Việc xây dựng và sở hữu kho dữ liệu khổng lồ là vô cùng tốn kém," viện dẫn ví dụ Scale AI, một công ty chuyên gắn nhãn dữ liệu để huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo với giá trị hàng chục tỷ USD chỉ để xử lý dữ liệu", ông Bình phân tích.

Để giải quyết bài toán này, Chủ tịch Tập đoàn FPT đề xuất hai hướng đi: đầu tư mạnh mẽ hoặc huy động sức mạnh cộng đồng. "Chúng tôi tin rằng với sự chung tay của toàn thể học sinh, sinh viên và thanh niên Việt Nam trong việc xây dựng dữ liệu, kho dữ liệu của chúng ta sẽ không thua kém bất kỳ quốc gia nào", ông Bình tự tin.

KIẾN TẠO HỆ SINH THÁI AI MANG BẢN SẮC VIỆT

Liên minh AI Âu Lạc được thành lập với sự tham gia của hơn 20 đơn vị công nghệ đầu ngành và startup công nghệ như: Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, MobiFone, VNPT, FPT, CMC, BKAV, Misa, MoMo, VNPAY, Zalo, AI For Vietnam, AI Hay, N2TP, Finhay cùng các học viện, trường đại học lớn như: Đại học Bách Khoa Hà Nội, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, Học viện Kỹ thuật mật mã, Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật TPHCM, Trường Đại học Tôn Đức Thắng, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chính Minh, Trường Đại học FPT.

Mục đích chính của Liên minh là phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) có khả năng xử lý tiếng Việt chính xác, tự nhiên, phù hợp với văn hóa và bản sắc Việt Nam, từ đó nâng cao dân trí và thúc đẩy phát triển kinh tế quốc gia.

Liên minh cũng hướng tới xây dựng một cộng đồng AI mở, minh bạch, nơi mọi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp có thể tự do tiếp cận và sử dụng các tài sản công khai (bao gồm mã nguồn, dữ liệu và mô hình) kể cả cho mục đích thương mại. Điều này nhằm khơi dậy sáng tạo, ứng dụng AI rộng khắp, hiện thực hóa chủ quyền AI quốc gia. Đồng thời, Liên minh cam kết phát triển các sản phẩm AI an toàn, có trách nhiệm, tuân thủ chuẩn mực đạo đức và các quy định pháp luật của Việt Nam.

Hoạt động của Liên minh AI Âu Lạc dựa trên 3 nguyên tắc: Đồng thuận – Tôn trọng – Cộng đồng mở. Dựa trên thế mạnh của các thành viên, Liên minh sẽ tập trung vào ba lĩnh vực chính.

Thứ nhất là Nghiên cứu phát triển, nơi các thành viên sẽ cùng nhau phát triển LLM tiếng Việt và xây dựng cộng đồng AI mở để thúc đẩy sáng tạo và ứng dụng AI.

Thứ hai là Xây dựng quy chuẩn và chính sách về AI, nhằm đóng góp ý kiến về chính sách, tiêu chuẩn và bộ quy tắc liên quan đến AI để đảm bảo sản phẩm an toàn, có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật.

Cuối cùng là Đào tạo, Liên minh sẽ tổ chức các hoạt động, chương trình đào tạo, cuộc thi nhằm nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng về AI cho cộng đồng.

Tại Lễ ra mắt, GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, đã có bài phát biểu đầy cảm hứng.

"Tôi cảm nhận rõ một tinh thần quyết tâm, một tầm nhìn mang tính lịch sử trong sự ra đời của Liên minh AI Âu Lạc. Tên gọi này không chỉ gợi nhắc về những ngày đầu dựng và giữ nước, mà còn thể hiện khát vọng xây dựng một mô hình thông minh nhân tạo của riêng Việt Nam, bằng ngôn ngữ Việt, phục vụ cho sự phát triển phồn vinh và hạnh phúc của dân tộc", GS.TS Nguyễn Xuân Thắng phát biểu.

GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng cũng nhấn mạnh, trong kỷ nguyên mới, chúng ta phải hành động ngay – bây giờ hoặc không bao giờ.

"Muốn đứng trên vai người khổng lồ, chân mình phải vững. Việt Nam có trí tuệ, có sáng tạo, có cộng đồng kiều bào luôn mong muốn đóng góp vào sự nghiệp phát triển Tổ quốc. Chúng ta cần kết nối, tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đủ mạnh, đồng thời hoàn thiện và kiến tạo thể chế, ở đó, AI không chỉ là công nghệ, mà là công cụ chiến lược để ra quyết sách, quản trị, và phục vụ con người. Tôi tin tưởng vào trí tuệ Việt Nam, và tin rằng chúng ta sẽ thành công – không chỉ thành công, mà là thành công sớm hơn, mạnh mẽ hơn", GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng cho biết.

CAM KẾT DỒN TOÀN LỰC CHO LIÊN MINH AI

Tại phiên tọa đàm ra mắt, các thành viên đầu tiên của Liên minh AI Âu Lạc  đã cùng nhau đưa ra những cam kết mạnh mẽ, thể hiện tinh thần "đồng tâm, hiệp lực" nhằm kiến tạo nền tảng công nghệ AI mang đậm bản sắc dân tộc. Mục tiêu chung là góp phần khẳng định vị thế quốc gia trong kỷ nguyên số.

PGS.TS Huỳnh Đăng Chính, Phó Giám đốc Đại học Bách Khoa Hà Nội, nhấn mạnh: "Liên minh AI hôm nay là một cột mốc quan trọng để Việt Nam tiến tới vị thế cường quốc AI. Trí tuệ Việt phải là nền tảng, và để làm được điều đó, giáo dục phải gắn liền với thực tiễn."

Ông cũng kỳ vọng sinh viên sẽ được tham gia vào các dự án lớn, mang tầm quốc tế để tích lũy kinh nghiệm và trở thành những chuyên gia hàng đầu. "Khi các trường đại học cùng tham gia vào những bài toán lớn của đất nước, cả thầy và trò đều được tiếp cận thực tế, đóng góp trí tuệ cho quốc gia. Đó chính là kỳ vọng của chúng tôi khi tham gia Liên minh này," PGS.TS Chính chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Khoa, Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT, khẳng định FPT cam kết mở toàn bộ nền tảng công nghệ lõi, từ LLM (mô hình ngôn ngữ lớn) đến Cloud AI, để các thành viên cùng phát triển. Tập đoàn cũng sẽ đầu tư vào AI mở, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, viện nghiên cứu, và trường học tiếp cận dữ liệu và công cụ. Ông Khoa cho biết thêm, FPT sẽ đồng hành cùng Ban Chỉ đạo Nghị quyết 57 để đề xuất các chính sách đột phá, như cơ chế sandbox cho AI. "Chúng ta đi sau, nhưng nếu đi cùng nhau, chúng ta có thể đi nhanh hơn, thậm chí đi trước," ông Khoa nhấn mạnh.

Ông Lữ Thành Long, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần MISA, cam kết đóng góp đội ngũ chuyên gia chuyên sâu về dữ liệu, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính – kế toán, cho Liên minh AI. MISA tin rằng AI không chỉ là công nghệ, mà là nền tảng sống còn của quốc gia. Ông Long cũng đề xuất Liên minh cần tạo ra không gian chia sẻ kiến thức, nền tảng công nghệ chung, và mang AI đến với mọi doanh nghiệp, mọi người dân. "Đây là cam kết dài lâu, thể hiện quyết tâm đồng hành của MISA cho sự thành công bền vững của Liên minh," ông Long khẳng định.

Theo ông Nguyễn Tử Quảng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần BKAV, "AI là cơ hội ngàn năm có một để Việt Nam vươn lên nhóm quốc gia công nghệ hàng đầu." Ông tin tưởng rằng người Việt đã đóng góp vào những thuật toán nền tảng của ChatGPT và hoàn toàn có thể làm được AGI – trí tuệ nhân tạo tổng quát – điều mà cả thế giới đang đầu tư hàng trăm tỷ USD để đạt được. Tuy nhiên, để thành công, ông Quảng nhấn mạnh: "Chúng ta phải kết nối sức mạnh, phân công theo thế mạnh từng đơn vị, cùng ngồi lại hàng tuần, nghiên cứu và hành động vì một mục tiêu chung: Vì một Việt Nam hùng cường".

Ông Nguyễn Minh Tú, Giám đốc Công nghệ Zalo, cam kết đóng góp dựa trên thế mạnh của mình: kinh nghiệm xây dựng thành công mô hình AI thuần Việt, kiến trúc hệ thống, và bộ đánh giá năng lực tiếng Việt VMLU với hơn 10.000 câu hỏi. Ông tin rằng với sự tham gia của các trường, viện, bộ câu hỏi này sẽ được làm giàu, phục vụ cho việc phát triển AI đường dài. "Zalo từng trải qua nhiều khó khăn khi xây dựng mô hình, nên chúng tôi sẽ đóng góp một đội ngũ riêng để hỗ trợ Liên minh, giúp Việt Nam làm chủ AI và khẳng định vị thế công nghệ trên bản đồ thế giới," ông Tú chia sẻ.

Ngay tại Lễ ra mắt Liên minh AI Âu Lạc đã đề xuất phát triển mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt - Âu Lạc LLM làm nền tảng cho việc xây dựng các ứng dụng AI cho người dùng cuối.

Đồng thời, FPT cũng đã công bố kế hoạch phát triển sản phẩm VietGPT – Trợ lý ảo dành riêng cho mỗi người dân Việt Nam dựa trên chính mô hình ngôn ngữ này. 

Ông Lê Hồng Việt, Tổng Giám đốc FPT Smart Cloud, Tập đoàn FPT, nhấn mạnh rằng để công nghệ AI trở thành sức mạnh cốt lõi quốc gia, Việt Nam cần vừa tham gia cộng đồng mã nguồn mở toàn cầu, vừa xây dựng cộng đồng mã nguồn mở riêng, từ đó làm chủ công nghệ và ngôn ngữ. FPT sẽ kết nối hệ thống trong nước, mở nền tảng cho doanh nghiệp Việt cùng đóng góp và khai thác VietGPT ngay trong năm nay.

Sự kiện ra đời của Liên minh AI Âu Lạc diễn ra trong bối cảnh khoảng 70 quốc gia trên toàn cầu, từ các nền kinh tế lớn như: Mỹ, Trung Quốc, UAE, Hàn Quốc đến các quốc gia nhỏ hơn, đều đang dồn lực xây dựng chiến lược AI quốc gia. Mục tiêu chung của các quốc gia là tập hợp trí tuệ, nguồn lực và công nghệ, nhằm bảo đảm sự phát triển của AI theo hướng an toàn, có trách nhiệm, phục vụ lợi ích cộng đồng và chủ quyền quốc gia.