4 bài học startup châu Á có thể học hỏi từ những phi vụ IPO thất bại

Hầu hết mọi công ty khởi nghiệp, nếu không muốn nói là tất cả, đều mơ ước một ngày nào đó sẽ phát triển lớn mạnh hơn và được niêm yết trên sàn chứng khoán.

Tâm lý ước mơ lớn là điều dễ hiểu. Trong vài năm qua, bối cảnh khởi nghiệp trên toàn cầu, bao gồm cả châu Á, rất sôi động. Vào năm 2021, Credit Suisse báo cáo rằng 19 công ty khởi nghiệp ở Đông Nam Á đã trở thành kỳ lân - các công ty được định giá từ 1 tỷ USD trở lên. DealStreetAsia, một trang web tin tức tài chính có trụ sở tại Singapore, cho biết các công ty khởi nghiệp ở Đông Nam Á đang huy động được nhiều tiền hơn – từ 9,4 tỷ USD vào năm 2020 lên 25,7 tỷ USD vào năm 2021.

Nhưng niềm hạnh phúc không kéo dài mãi mãi với một số startup mới niêm yết. Trong năm qua, một số công ty công nghệ cao có dấu hiệu gặp khó khăn, có thể kể đến những điển hình như Zomato và Paytm từ Ấn Độ, Grab từ Singapore, Bukalapak từ Indonesia và Didi từ Trung Quốc, cùng nhiều startup khác.

Thật thú vị, nhiều công ty, chẳng hạn như Grab và Paytm, nắm giữ thị phần hàng đầu trong thị trường của họ. Lợi nhuận thấp, thậm chí trong một số trường hợp là lợi nhuận bị âm lớn, đã dẫn đến sự mất kết nối giữa định giá của thị trường đại chúng so với định giá của các công ty đầu tư mạo hiểm (VC). Nitin Pangarkar, Phó Giáo sư tại Khoa Chiến lược và Chính sách tại Trường Kinh doanh Đại học Quốc gia Singapore, đã đưa ra những bài học tiêu biểu từ những phi vụ IPO thất bại này và các công ty khởi nghiệp nên lưu ý để tránh số phận tương tự.

CÁC NHÀ ĐẦU TƯ MẠO HIỂM KHÔNG PHẢI LÚC NÀO CŨNG ĐÚNG

VC là “chén thánh” của nhiều công ty khởi nghiệp. Tuy nhiên, sau nhiều lần IPO thất bại, chúng ta nên tiết chế niềm tin rằng nguồn vốn VC là một đại diện tốt cho tiềm năng trong tương lai của một công ty khởi nghiệp.

Không thể phủ nhận, các nhà đầu tư VC có thể phát hiện ra một số công nghệ mới nổi và các công ty đầy triển vọng. Những thành công trong danh mục đầu tư của các VC mang lại hiệu suất danh mục đầu tư tốt và danh tiếng về những nhà đầu tư thông thái. Nhưng các nhà đầu tư mạo hiểm cũng có thể phải chịu một số thành kiến - chẳng hạn như sợ bị bỏ lỡ và do đó có thể đầu tư vào các công ty hoạt động không tốt trong trung và dài hạn.

Các công ty khởi nghiệp nên xem nguồn tài trợ của các VC, ngay cả ở mức định giá cao, chỉ là một tín hiệu tích cực và là nguồn lực để thực hiện các chiến lược của họ. Trọng tâm chính của mọi công ty khởi nghiệp phải là thực hiện chiến lược của mình mà không bị tác động với nguồn vốn hỗ trợ của VC. Điều này sẽ mang lại kết quả có lãi thay vì chỉ tăng trưởng.

KHÔNG NÊN ĐỐT TIỀN ĐỂ HY VỌNG SẼ CÓ LỢI NHUẬN TRONG TƯƠNG LAI

Nhiều công ty công nghệ mới bán sản phẩm hoặc dịch vụ của họ dưới giá thành, với giả định và hy vọng rằng có thể kiếm được lợi nhuận sau khi đạt được thị phần.

Cần phải đề cập rằng nhiều công ty khởi nghiệp công nghệ phải đối mặt với tổn thất tài chính sau khi bơm số tiền lớn vào tiếp thị và công nghệ nhằm tìm kiếm vị trí dẫn đầu trên thị trường. Tuy nhiên, vị thế thị trường và lợi nhuận trong tương lai lại không chắc chắn, như John D Rockefeller - một ông trùm kinh doanh và nhà từ thiện người Mỹ đã phát hiện ra hơn 100 năm trước khi ông cố gắng thiết lập vị trí thống lĩnh cho Công ty Standard Oil. Chiến lược hy sinh hiện tại để đạt được lợi ích trong tương lai đã không hiệu quả vào thời điểm đó, và nó cũng không có khả năng áp dụng cho ngày hôm nay.

Vì thế, một chiến lược thực tế cho nhiều công ty khởi nghiệp là thực hiện các khoản đầu tư tương xứng với nguồn lực của chính họ. Hiệu quả cao, thay vì chi tiêu phung phí, sẽ cải thiện doanh số bán hàng và mang lại lợi nhuận, đồng thời bảo tồn và tạo ra các nguồn tài nguyên cho startup.

TẬP TRUNG VÀO CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP

Làn sóng đầu tư và các công ty công nghệ mới nổi gần đây đã khiến một số startup đầu tư quá mức, theo đuổi thị phần bằng cách bán dưới giá thành và định giá không thực tế. Trên thực tế, vị trí thống lĩnh thị trường của những doanh nghiệp có rào cản gia nhập thấp (hoặc thậm chí vừa phải) dường như không có giá trị, chẳng hạn trong trường hợp thương mại điện tử của Amazon.

Mảng kinh doanh thương mại điện tử của Amazon đã lỗ trong hầu hết các quý bất chấp quy mô lớn, sự trưởng thành và lợi thế của người đi đầu. Do các rào cản gia nhập vừa phải, Amazon liên tục phải đối mặt với các đối thủ cạnh tranh sáng tạo mới như Shopify, Shopee, Flipkart và Alibaba.

Lợi ích của các công ty khởi nghiệp và các bên liên quan của họ có thể được phục vụ tốt nếu họ tập trung vào các nguyên tắc cơ bản của doanh nghiệp, chẳng hạn như cân bằng cung và cầu hiện tại và trong tương lai và kinh tế ngành (bao gồm cả các rào cản gia nhập) thay vì chiến lược nền tảng. Như Warren Buffett đã lưu ý, ngay cả những nhà quản lý xuất sắc cũng khó đạt được lợi nhuận trong một ngành về cơ bản là không hấp dẫn và các công ty khởi nghiệp cũng không ngoại lệ trong vấn đề này.

TẦM QUAN TRỌNG CỦA KẾ HOẠCH B (HOẶC THẬM CHÍ LÀ KẾ HOẠCH C, D VÀ E)

Trong nỗ lực phát triển lớn và phát triển nhanh, nhiều công ty khởi nghiệp có thể bỏ qua tầm quan trọng của việc có kế hoạch B. Đầu tư quá mức có thể đặc biệt gây tổn hại cho kế hoạch dự phòng vì nó làm cạn kiệt nguồn tài chính quý giá và đôi khi đưa công ty khởi nghiệp vào con đường khó khăn, tốn kém nếu muốn thay đổi. Thông thường, môi trường kinh doanh phát triển theo kiểu không thể đoán trước, vì thế doanh nghiệp phải thay đổi chiến lược, đòi hỏi nhiều nguồn lực hơn. Mọi công ty khởi nghiệp nên có một kế hoạch B, ít nhất là cho các mục đích nội bộ, và một quỹ dự phòng để có thể duy trì trong thời gian khó khăn hoặc nếu cần thay đổi chiến lược.

Tóm lại, bất chấp những thách thức mà các đợt IPO công nghệ gần đây phải đối mặt, đây là thời điểm thú vị để trở thành một công ty khởi nghiệp ở châu Á. Tiến bộ công nghệ và nguồn vốn dễ tiếp cận mang lại những cơ hội to lớn. Điều quan trọng cần nhớ, thay đổi là điều thường xuyên diễn ra trong kinh doanh. Các công ty khởi nghiệp cần có một chiến lược rõ ràng và tập trung mạnh mẽ vào việc thực hiện.