Năm 2026 là phép thử cho tương lai AI

Năm 2025 đang dần khép lại, sức nóng dành cho AI vẫn chưa hạ nhiệt. Tuy nhiên, đi kèm với đó là cảm giác bất an về nguy cơ bong bóng công nghệ, nhu cầu năng lượng tăng vọt và những dự án GenAI đầu tiên chưa đạt đúng kỳ vọng.

SAS, công ty phân tích dữ liệu toàn cầu, nhận định năm 2026 sẽ là thời điểm xoay chuyển khi ban lãnh đạo và hội đồng quản trị doanh nghiệp đòi hỏi kết quả rõ ràng hơn, giám sát chặt chẽ hơn, cùng những vấn đề liên quan đến đạo đức, chi phí và giá trị thật mà AI đem lại, theo Tech Wire Asia.

Dù nhiều lo ngại là có cơ sở, các lãnh đạo của SAS đều đồng thuận quan điểm giai đoạn tiếp theo của công nghệ nằm ở việc “chịu trách nhiệm rõ ràng” với cách AI được xây dựng và vận hành. Cả nhà cung cấp lẫn doanh nghiệp cần quay lại những nguyên tắc dữ liệu căn bản và cam kết sử dụng AI một cách minh bạch, an toàn thì mới có thể tạo ra giá trị bền vững.

ÁP LỰC BỦA VÂY: TỪ CHI PHÍ HẠ TẦNG ĐẾN KỲ VỌNG LỢI NHUẬN

Làn sóng đổ tiền xây dựng trung tâm dữ liệu mới có thể sớm bị xem là thiếu thực tế. Nhiều doanh nghiệp đã mạnh tay đầu tư với kỳ vọng lợi nhuận cao, nhưng dòng tiền không quay về như dự tính. Khi chi phí vận hành vượt quá thu nhập, họ sẽ phải tìm mô hình tiết kiệm hơn và giới kinh tế chắc chắn sẽ coi đây là kết cục tất yếu.

Các CFO (Giám đốc Tài chính) đang yêu cầu bằng chứng rõ ràng rằng chương trình GenAI thật sự xứng đáng với mức đầu tư. Sau nhiều năm chi cho công cụ nhưng chỉ dừng lại ở giao diện đẹp mắt, không tạo nhiều giá trị, ban lãnh đạo sẽ đặt câu hỏi về chi phí trên mỗi truy vấn, độ chính xác, và hiệu quả thực tế trong tăng trưởng hoặc tiết kiệm.

Những dự án không chứng minh được giá trị trong vòng nửa năm tới có thể bị tạm dừng hoặc thay thế.

Ông Manisha Khanna, Giám đốc sản phẩm AI & Generative AI tại SAS, cho biết làn sóng chi tiêu “để thử nghiệm AI” đã qua. Bây giờ, doanh nghiệp cần kết quả chứ không phải thử nghiệm.

Khi các AI agent xuất hiện trong nhiều hệ thống, CIO (Giám đốc Thông tin) sẽ được giao nhiệm vụ tích hợp chúng vào toàn bộ kiến trúc công nghệ thông tin. Vai trò này chuyển từ giám sát chung sang điều phối toàn doanh nghiệp, từ đội ngũ, chính sách đến cấu trúc hệ thống.

Ông Jay Upchurch, CIO của SAS, gọi đây là sự trỗi dậy của “Giám đốc tích hợp” đúng nghĩa, nơi quản trị và phối hợp liên phòng ban trở thành nhiệm vụ ưu tiên mỗi ngày.

AI AGENT THAY ĐỔI CẤU TRÚC VẬN HÀNH

Nhiều doanh nghiệp bắt đầu xem các hệ thống AI như lực lượng lao động chứ không chỉ là công cụ đơn thuần. Chúng sẽ đảm nhận nhiệm vụ, chia sẻ ngữ cảnh và liên tục điều chỉnh khi làm việc chung với con người.

Phó Chủ tịch Udo Sglavo dự đoán các công ty sẽ vận hành đội ngũ kết hợp giữa con người và agent, ngoài ra cả hai sẽ học lẫn nhau.

Đến cuối năm, nhiều doanh nghiệp trong Fortune 500 có thể ghi nhận mức độ agent tự xử lý lên đến 25% vấn đề của khách hàng. Khi AI đảm nhiệm công việc ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu, các chức danh mới như Agent SRE hoặc Chief Agent Officer có thể ra đời.

Tuy nhiên, điều này cũng có mặt trái khi thị trường có thể chứng kiến sự cố lớn đầu tiên liên quan đến hệ thống tự động. Ban lãnh đạo sẽ phải lựa chọn: AI sẽ thay thế công việc, hay tăng cường công việc? Xu hướng hiện nay nghiêng mạnh về phương án thứ hai, hỗ trợ nhân viên, thay vì loại bỏ họ.

CTO Bryan Harris cho rằng doanh nghiệp cần những lãnh đạo “dám nghĩ và truyền cảm hứng” để dẫn dắt nhân viên vượt qua sự thay đổi liên tục.

Một số doanh nghiệp quá vội vàng với GenAI, triển khai mà không kiểm tra kỹ hoặc không có hệ thống quản trị. Năm 2026, những thiếu sót này có thể phơi bày mô hình yếu, dữ liệu sai, kết quả thiếu tin cậy.

Theo chuyên gia Luis Flynn, điều đó có thể gây ra mất niềm tin nghiêm trọng vào doanh nghiệp.

DỮ LIỆU, QUẢN TRỊ VÀ SỰ TRỖI DẬY CỦA AI CÓ KIỂM SOÁT

Doanh nghiệp sẽ không còn xem “niềm tin” và “đổi mới” là hai lựa chọn mâu thuẫn. Trong lúc quy định công nghệ vẫn chưa đồng bộ, các công ty buộc phải tự đặt ra nguyên tắc. Những doanh nghiệp coi quản trị là một phần chiến lược, không phải rào cản, sẽ tiến nhanh hơn.

Ông Reggie Townsend, Phó Chủ tịch phụ trách đạo đức dữ liệu, nhấn mạnh thành công thuộc về những đơn vị có hệ thống giám sát vững chắc và kế hoạch sử dụng rõ ràng.

AI mang tính tự trị không còn nằm trong giai đoạn thử nghiệm. Chúng sẽ đóng vai trò trung tâm trong vận hành, từ ra quyết định đến chăm sóc khách hàng. Những doanh nghiệp sở hữu hệ thống và kỹ năng phù hợp sẽ tạo lợi thế vượt trội; những đơn vị thiếu năng lực sẽ bị bỏ lại.

CMO Jennifer Chase cho rằng đây sẽ là ranh giới rõ rệt giữa doanh nghiệp “sẵn sàng cho AI tự động” và doanh nghiệp “chưa kịp thích ứng”.

Sự quan tâm với điện toán lượng tử cũng tiếp tục tăng. Nhà đầu tư sẽ không chỉ chú ý đến phần cứng hay mã hóa, mà mở rộng sang phần mềm và ứng dụng, nơi mang lại giá trị thực tế. Ngoài ra, nhu cầu nhân sự có kỹ năng lượng tử sẽ tăng nhanh.

Ông Amy Stout gọi đây là sự trỗi dậy của “kiến trúc lượng tử”, bao phủ toàn bộ ngành công nghệ.

Khi dữ liệu thực bị hạn chế bởi quyền riêng tư và khả năng tiếp cận, dữ liệu tổng hợp sẽ trở thành dòng chảy chính. Doanh nghiệp sẽ cạnh tranh để tạo ra bộ dữ liệu “giống thật” nhất, phục vụ huấn luyện mô hình an toàn và ở quy mô lớn.

Trong tương lai, nhân sự sẽ phải quản lý cả con người và AI agent. Khi các agent đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ hơn, HR phải xây dựng quy trình mới cho onboarding, đánh giá công việc và tương tác hàng ngày giữa nhân viên và “đồng nghiệp kỹ thuật số”.

Giám đốc Nhân sự Jenn Mann khẳng định: nơi làm việc tương lai sẽ là sự kết hợp giữa con người và máy móc.

Các chuyên gia SAS dự đoán 2026 sẽ là năm mà khoảng cách giữa quảng cáo và giá trị thật được phơi bày. Giám sát chặt chẽ, kết quả đo lường và báo cáo trung thực sẽ quyết định dự án nào tiếp tục, dự án nào bị loại bỏ. 

Ông Stu Bradley, Phó Chủ tịch cấp cao, mảng Gian lận & An ninh, nhận định sự thay đổi này sẽ đóng cửa những dự án yếu, tái hướng đầu tư về các nền tảng vững chắc có dữ liệu chuẩn, mô hình đáng tin và quản trị chặt chẽ.

Bước sang năm 2026, ngành AI đứng trước hai câu hỏi lớn: Cuộc tái thiết sẽ sâu đến đâu, và khi nào chương tiếp theo – giai đoạn phát triển có trách nhiệm và bền vững sẽ bắt đầu?