Trong số những vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán bị phát hiện và xử lý gần đây, người ta thấy có cả những tổ chức đầu tư chuyên nghiệp và những lỗi vi phạm tưởng chừng như không thể xảy ra ở những doanh nghiệp, những tổ chức được cho là hiểu và tiếp cận với những thông lệ tốt về quản trị công ty.

Trong tuần thứ 2 của tháng 1 này, liên tiếp có hai trường hợp quỹ ngoại nhận trát phạt của Ủy ban chứng khoán Nhà nước do vi phạm về công bố thông tin. Số tiền mà mỗi tổ chức đầu tư phải nộp phạt là 62,5 triệu đồng.

Tuy mức phạt chưa phải là kịch khung có thể do tính chất vi phạm là lần đầu, nhưng nhìn rộng ra thì lỗi vi phạm này cần phải được nghiêm khắc xử lý, nhất là đối với những tổ chức đầu tư ngoại, vốn được coi là những nhà đầu tư chuyên nghiệp, hiểu luật và tính kỷ luật cao.

Đó là trường hợp của TCM Investment Funds Luxembourg-TCM Vietnam High Dividend Equity (địa chỉ: 5 Allee Scheffer, L-2520 Luxembourge) nhận tiền phạt là 62,5 triệu đồng vì đã có hành vi vi phạm hành chính: báo cáo không đúng thời hạn khi sở hữu từ 5% trở lên số cổ phiếu đang lưu hành có quyền biểu quyết của một công ty đại chúng. 

Cụ thể, ngày 22/5/2018, TCM Investment Funds Luxembourg-TCM Vietnam High Dividend Equity mua 246.000 cổ phiếu của Công ty cổ phần Chế biến thủy sản xuất khẩu Ngô Quyền làm tăng tỷ lệ sở hữu từ 0% lên 12,3% và trở thành cổ đông lớn của Công ty cổ phần Chế biến thủy sản xuất khẩu Ngô Quyền, tuy nhiên đến ngày 13/6/2018, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội mới nhận được báo cáo sở hữu của TCM Investment Funds Luxembourg-TCM Vietnam High Dividend Equity.

Cũng trong ngày 8/1/2019, Chánh Thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành Quyết định về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với Intereffekt Investment Funds N.V. (địa chỉ: Sewei 2, 8501 SP Joure The Netherlands). 

Theo đó, quỹ ngoại này nhận trát phạt vì đã có hành vi vi phạm hành chính: báo cáo không đúng thời hạn khi không còn là cổ đông lớn. Cụ thể, ngày 22/5/2018, Intereffekt Investment Funds N.V. bán 246.000 cổ phiếu của Công ty cổ phần chế biến thủy sản xuất khẩu Ngô Quyền làm giảm tỷ lệ sở hữu từ 12,3% xuống còn 0% và không còn là cổ đông lớn của Công ty cổ phần chế biến thủy sản xuất khẩu Ngô Quyền, tuy nhiên đến ngày 13/6/2018, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội mới nhận được báo cáo khi không còn là cổ đông lớn.

Trước đó, vào tháng 12/2018, một quỹ ngoại khác cũng bị phạt với cùng mức tiền này là Krohne Fund L.P (địa chỉ: 835 Fifth Avenue, Suite 407, San Diego, CA, Mỹ). Theo Quyết định số 325/QĐ-XPVPHC về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán mà Thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành ngày 17/12/2018, Krohne Fund L.P bị phạt tiền 62,5 triệu đồng, vì đã có hành vi vi phạm hành chính: báo cáo không đúng thời hạn khi sở hữu từ 5% trở lên số cổ phiếu đang lưu hành có quyền biểu quyết của một công ty đại chúng.

Ngày 25/9/2017 Krohne Fund L.P mua 22.100 cổ phiếu MAS của Công ty cổ phần dịch vụ Hàng không Sân bay Đà Nẵng, dẫn đến số lượng cổ phiếu sở hữu tăng từ 200.000 cổ phiếu MAS (chiếm tỷ lệ: 4,69%) lên 222.100 cổ phiếu MAS (chiếm tỷ lệ: 5,2%) và trở thành cổ đông lớn của Công ty cổ phần Dịch vụ Hàng không sân bay Đà Nẵng. Tuy nhiên, đến ngày 13/11/2017 Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội mới nhận được báo cáo sở hữu khi trở thành cổ đông lớn của Krohne Fund L.P.

Không chỉ quỹ ngoại, các tổ chức đầu tư trong nước cũng vi phạm quy định về công bố thông tin. Ngày 19/12/2018, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành Quyết định số 328/QĐ-XPVPHC về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty liên doanh quản lý quỹ đầu tư chứng khoán Vietcombank (địa chỉ: tầng 15 tòa nhà Vietcombank số 198 Trần Quang Khải, Hà Nội), số tiền phạt là 60 triệu đồng, vì đã có hành vi vi phạm hành chính: báo cáo không đúng thời hạn theo quy định pháp luật. 

Cụ thể, công ty báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước không đúng thời hạn theo quy định pháp luật về Báo cáo hoạt động của công ty quản lý quỹ quý 1/2017, quý 3/2017, tháng 5,6,12/2017và tháng 3/2018; Báo cáo tỷ lệ an toàn tài chính tháng 5,6/2017 và tháng 3/2018; Báo cáo tổng hợp danh sách người được cấp chứng chỉ hành nghề năm 2017; Báo cáo về tình hình quản lý danh mục đầu tư tháng 7,9,10,12/2017.

Trong năm 2018, hoạt động giám sát công ty đại chúng đã được tăng cường. Lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết riêng trong năm 2018 cơ quan này đã tổ chức 14 đoàn kiểm tra trực tiếp tại công ty đại chúng với các nội dung chính là tuân thủ nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin; tình hình quản trị công ty; sử dụng vốn thu được từ các đợt chào bán; giao dịch với người có liên quan và một số nội dung khác, từ đó đánh giá, tổng hợp các vướng mắc, thiếu sót của công ty đại chúng và xử phạt các trường hợp vi phạm theo quy định. 

Đồng thời, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thường xuyên thực hiện hướng dẫn, rà soát, nhắc nhở và giám sát việc tuân thủ nghĩa vụ về báo cáo, công bố thông tin và quản trị công ty của công ty đại chúng. Hệ thống IDS Plus đã được nâng cấp để tạo điều kiện thuận lợi cho công ty đại chúng, công ty niêm yết tuân thủ đầy đủ về nghĩa vụ công bố thông tin và báo cáo theo quy định, cũng như nâng cao hiệu quả công tác giám sát. Tính đến nay, số công ty đại chúng đăng ký trên hệ thống IDS plus là 1.926 công ty, đạt 100% số công ty đại chúng.