Ông Volodymyr Zelenskiy, một diễn viên hài với kinh nghiệm chính trị mới chỉ dừng ở mức đóng vai tổng thống trong một bộ phim truyền hình ăn khách, vừa giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử Tổng thống Ukraine.

Với công tác kiểm phiếu gần như đã hoàn tất, Ủy ban Bầu cử Ukraine ngày 22/4 công bố ông Zelenskiy giành trên 73% số phiếu, đánh bại Tổng thống sắp mãn nhiệm Petro Poroshenko - người chỉ nhận được 24% số phiếu.

"Tôi sẽ không bao giờ khiến các bạn phải thất vọng", ông Zelenskiy nói với những người ủng hộ cùng ông ăn mừng chiến thắng vào ngày thứ Hai.

Trở thành Tổng thống, ông Zelenskiy, 41 tuổi, sẽ lãnh đạo một đất nước Ukraine đang đối mặt nhiều thách thức, bao gồm nền kinh tế èo uột và xung đột tiếp diễn với lực lượng ly khai thân Nga ở miền Đông. Kéo dài hơn 5 năm qua, cuộc xung đột ở miền Đông Ukraine đến nay đã khiến khoảng 13.000 người thiệt mạng.

Đời thực giống phim

Dù sở hữu bằng luật, công việc duy nhất mà ông Zelenskiy từng làm kể từ khi ông còn là một thiếu niên là diễn viên hài. Ông được biết đến nhiều nhất qua vai diễn Tổng thống trong bộ phim truyền hình dài tập "Đầy tớ của nhân dân" phát sóng vào năm 2015. Trong bộ phim này, ông đóng vai một giáo viên trung học bỗng nhiên trở thành Tổng thống sau khi có một đoạn video tố cáo tham nhũng lan truyền với tốc độ chóng mặt trên mạng Internet.

Ranh giới giữa phim và đời thực bắt đầu bị xóa mờ vào tháng 3/2018, khi công ty sản xuất chương trình truyền hình của ông Zelenskiy đăng ký thành lập một chính đảng với tên gọi "Đầy tớ của nhân dân", và ông Zelenskiy sau đó đứng ra tranh cử với tư cách ứng cử viên của đảng này.

Quyết định tranh cử Tổng thống được ông Zelenskiy công bố vào đêm giao thừa 2019. Vài tháng trước đó, ông đã dẫn đầu trong các cuộc thăm dò dư luận ở Ukraine về các ứng cử viên tiềm năng.

"Không giống như các chính trị gia vĩ đại của chúng ta, tôi không muốn đưa ra những lời hứa vô vọng", ông tuyên bố trong đêm giao thừa. "Nhưng giờ đây, chỉ vài phút trước khi năm mới bắt đầu, tôi có thể hứa với các bạn rằng tôi sẽ làm điều đúng đắn".

Trong chiến dịch tranh cử, ông Zelenskiy chỉ trích mạnh nạn tham nhũng, tương tự như những gì mà nhân vật của ông đã làm trong bộ phim truyền hình ăn khách.

Ông Poroshenko gọi ông Zelenskiy là một "đối thủ ảo" khi ông Zelenskiy không xuất hiện tại một cuộc tranh luận vào tuần trước. Sự vắng mặt này khiến ông Poroshenko phải phát biểu bên cạnh một cái bục trống lẽ ra có mặt ông Zelenskiy.

Chính sách thiếu cụ thể

Tuy nhiên, sự ủng hộ của cử tri Ukraine đối với ông Zelenskiy không vì thế mà ngừng tăng lên, cho thấy mong mỏi rất lớn của người dân nước này về những thay đổi trên chính trường và những gương mặt chính trị mới.

Danh hài tranh cử bằng cách tung nhiều đoạn video có nội dung hài hước lên mạng xã hội, nhưng các chính sách của ông không có nhiều chi tiết cụ thể. Trong số những lời hứa mà ông đưa ra có kết thúc xung đột ở miền Đông, loại trừ tham nhũng, kiềm chế tình trạng giá cả gia tăng và cải thiện đời sống người dân. Tuy nhiên, hiện chưa rõ ông sẽ làm gì để đạt được những mục tiêu này.

Cuối tuần vừa rồi, ông Zelenskiy nói ông hy vọng sẽ tiếp tục cuộc đàm phán do Liên minh châu Âu (EU) hậu thuẫn giữa Ukraine với Nga về thực thi thỏa thuận hòa bình cho miền Đông và sẽ tìm cách thuyết phục Nga phóng thích 170 tù binh Ukraine, trong đó có 24 thủy thủ. Ngoài ra, ông chưa đưa ra quan điểm cụ thể hơn về mối quan hệ với Nga.

Trong khi đó, giới chức Nga tỏ ra lạc quan thận trọng với chiến thắng của ông Zelenskiy. Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev viết trên trang Facebook cá nhân vào ngày thứ Hai rằng kết quả bầu cử ở Ukraine cho thấy "rốt cục đã có một cơ hội để cải thiện quan hệ" giữa Nga với Ukraine. Ông Medvedev bày tỏ hy vọng rằng ông Zelenskiy sẽ "thực tế và có trách nhiệm" trong việc giải quyết vấn đề ly khai ở miền Đông.

Vì sao thắng cử?

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn hồi đầu năm nay, ông Zelenskiy nói rằng ông xem việc trở thành Tổng thống "không chỉ là một nhiệm vụ", mà còn cảm thấy sự cần thiết phải lấp đầy "khoảng trống" trên chính trường nơi niềm tin vào các chính trị gia ở Ukraine đã đổ vỡ.

Một số nhà phân tích đồn đoán rằng việc ông Zelenskiy là người Do Thái là một nguyên nhân quan trọng giúp ông đắc cử Tổng thống. Giờ đây, Ukraine sẽ là quốc gia duy nhất ngoài Israel có cả Tổng thống lẫn Thủ tướng là người Do Thái.

Tuy vậy, nhiều nhà bình luận khác đã nhanh chóng bác bỏ đánh giá này. Theo hãng tin BBC, có nhiều chuyên gia cho rằng phong cách gần gũi của ông Zelenskiy và cam kết của ông về "làm sạch" chính trường Ukraine đã thu hút được sự ủng hộ của những cử tri đã chán ngán với chính quyền của Tổng thống Poroshenko.

Dưới thời ông Poroshenko - người muốn là một "thành lũy" chống lại điều mà ông cho là sự gây hấn của Nga - căng thẳng giữa Kiev với Moscow đã lên mức cao nhất trong nhiều năm. Trong khi đó, nhiều người nhấn mạnh rằng ông Poroshenko - một tỷ phú ngành kẹo chocoloate - vẫn bán kẹo do công ty Roshen của ông sản xuất sang Nga.

"Tại sao chocolate của ông được bán ở Moscow?" ông Zelenskiy đặt câu hỏi trong một cuộc tranh luận với ông Poroshenko vào tuần trước.

Có một số ý kiến lo ngại về việc ông Zelenskiy có mối quan hệ thân thiết với nhà tài phiệt Ihor Kolomoysky - người sở hữu kênh truyền hình phát sóng các chương trình hài kịch của ông Zelenskiy. Tuy nhiên, ông Zelenskiy đã phủ nhận những cáo buộc của đối thủ cho rằng ông là "con rối" của ông Kolomosky.