Lãnh đạo Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham) cho rằng, những rào cản về thuế suất, nguy cơ thiếu hụt điện năng và ô nhiễm không khí cũng như môi trường ở Việt Nam đang là những vấn đề khiến các doanh nghiệp nước ngoài lo ngại.

Trong khuôn khổ của phiên toàn thể tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân 2019, đại diện các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam đã có những chia sẻ, đóng góp về chính sách thu hút đầu tư nước ngoài hiện nay.

Amcham lo về thuế, thiếu hụt điện và ô nhiễm không khí

Theo bà Virginia Footer - Phó chủ tịch Phòng thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham), các nhà đầu tư nước ngoài chất lượng cao không chỉ giúp phát triển nền kinh tế Việt Nam, mà còn giúp phát triển toàn bộ hệ sinh thái của các công ty và doanh nhân địa phương tại đây.

Amcham nhìn thấy những cơ hội to lớn ở Việt Nam, cho cả khu vực doanh nghiệp trong và ngoài nước. Theo bà Virginia, căng thẳng thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc leo thang đẩy nguy cơ tập trung các cơ sở sản xuất tại một quốc gia cũng như kích hoạt việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng.

"Chúng tôi thấy các công ty chuyển một phần sản xuất ra khỏi Trung Quốc và Việt Nam đang ở một ví trị sẵn sàng đón nhận những cơ hội như thế này", bà nhận định.

Câu hỏi đặt ra là làm thế nào Việt Nam có thể tận dụng triệt để các cơ hội toàn cầu này để tiếp tục quỹ đạo đi lên nhanh chóng của nền kinh tế? Để làm được điều đó, bà Virginia Footer cho rằng cần phải quan tâm đến một số lĩnh vực ngay lúc này.

Cụ thể, theo bà Virginia, nhà đầu tư nước ngoài và trong nước cần một sân chơi bình đẳng, không chỉ để thu hút thêm đầu tư trong tương lai, mà còn để duy trì sự đầu tư đã có ở đây. 

Tuy nhiên một số điều khoản của Luật và Nghị định dường như làm khó các công ty nước ngoài. "Tạo một môi trường chẳng mấy mặn mà hoặc coi nó như một dòng vốn hạng 2 sẽ làm vốn FDI mất đi nhanh nhất", bà khẳng định.

Ngoài ra, theo Amcham thuế suất và chính sách cũng được xem là rào cản đáng kể cho các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Đặc biệt, đối với nhu cầu năng lượng điện, lãnh đạo Amcham cho biết, có một nhu cầu rõ ràng và cấp bách để giải quyết sự thiếu hụt nguồn cung so với nhu cầu về điện, đặc biệt ở khu vực phía Nam. 

Ngoài ra, đại diện các doanh nghiệp Hoa Kỳ đầu tư tại Việt Nam cũng lo ngại về mức độ nguy hiểm của ô nhiễm không khí và sự xuống cấp của môi trường.

Cũng lo ngại về vấn đề thuế, đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Hàn Quốc, ông Hong Sun, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (KORCHAM) cho biết, nhiều công ty Hàn Quốc đã bày tỏ mối quan ngại sâu sắc liên quan đến những lời hứa được đưa ra tại thời điểm đầu tư ban đầu vẫn chưa được thực hiện. Cụ thể, họ chỉ ra sự không nhất quán trong ưu đãi thuế.

Ông lấy ví dụ, việc giảm 50% thuế thu nhập cá nhân cho công nhân tại các khu kinh tế (bao gồm Khu công nghiệp Tràng Duệ ở Hải Phòng) đã bất ngờ bị chấm dứt bởi một Nghị định mới được thông qua năm 2018.

Doanh nghiệp Nhật kêu khó vì thủ tục rườm rà

Trong khi đó, ông Nobufumi Miura, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam cho biết, với sự tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đang mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh và cũng không ít đơn vị đang xây dựng kế hoạch đầu tư mới và đầu tư bổ sung trong thời gian tới.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho rằng hoạt động đầu tư vào Việt Nam vẫn còn có một số điểm bất cập.

Trước hết, do tính dự báo của chính sách pháp luật của Việt Nam còn thấp, phía doanh nghiệp không thể ứng phó kịp thời, dẫn đến tình trạng hoạt động sản xuất kinh doanh bị đình trệ.

"Xét trên quan điểm bảo vệ nhà đầu tư, khi thực thi quy định pháp luật và chính sách mới, chúng tôi mong Chính phủ Việt Nam sẽ có đầy đủ giải pháp trong giai đoạn chuyển đổi để không làm tổn hại đến lợi ích của doanh nghiệp", ông Miura nói.

Bên cạnh đó, thủ tục hành chính còn rườm rà, khó có thể dự kiến được lịch làm việc. Đây là yếu tố cản trở hoạt động đầu tư liên tục của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, ông mong Chính phủ sẽ có giải pháp phù hợp hơn.

"Chúng tôi vẫn mong Chính phủ Việt Nam đẩy nhanh tốc độ ra quyết định thông qua việc phân cấp quyền hạn và làm rõ trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền", ông Miura nhấn mạnh.

Với vai trò là đại diện cho các doanh nghiệp Nhật Bản, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam mong muốn sẽ tiếp tục hợp tác thông qua đối thoại nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau về bản chất của các vấn đề cũng như tìm ra giải pháp vì sự phát triển và phồn vinh của Việt Nam.

Trước những kiến nghị từ cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng, chính sách có khả năng dự báo nên cần có tính thống nhất trong hệ thống. Đây được xem là yếu tố quyết định hàng đầu khi đầu tư tại Việt Nam của doanh nghiệp nước ngoài.