Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Giao thông Vận tải vừa có báo cáo Quốc hội về tình hình thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh và kế hoạch đầu tư vốn đầu tư giai đoạn 2 của dự án này từ năm 2016 - 2020.

Theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, từ năm 2000 - 2007, dự án xây dựng đường Hồ Chí Minh đã hoàn thành giai đoạn 1 với 1.350km nối từ Hòa Lạc (Hà Nội) đến Tân Cảnh (Kon Tum).

Để hoàn thành toàn bộ tuyến chính của dự án, từ năm 2007 Bộ Giao thông Vận tải đã lên kế hoạch thực hiện dự án thành phần (giai đoạn 2), nối thông toàn tuyến với chiều dài gần 1.400 km. Hiện, đã hoàn thành khoảng 790 km đường (chiếm trên 56%).

Từ tháng 11/2016, các dự án thành phần trên tuyến chính và tuyến nhánh đã được khởi công, trong đó có 3 dự án tuyến chính, 3 dự án thành phần. Bộ Giao thông Vận tải cũng đang hoàn thiện thủ tục để triển khai 4 dự án thành phần trên tuyến nhánh tại các tỉnh Tây Nguyên.

Thời gian qua, Bộ Giao thông Vận tải đã trình các cơ quan Nhà nước phê duyệt quyết toán hơn 31 dự án thành phần, gồm 25 dự án sử dụng trái phiếu Chính phủ và 6 dự án theo hình thức đầu tư xây dựng - kinh doanh và chuyển giao (BOT). 

Kết quả là có 22 dự án được phê duyệt quyết toán (trong đó có 17 dự án dùng trái phiếu Chính phủ, 5 dự án BOT) và đưa vào khai thác, sử dụng, các dự án đều là các tuyến trục chính.

Về vốn đầu tư giai đoạn 2 của dự án, nhu cầu vốn để nối thông toàn tuyến là 104.106 tỷ đồng. 

Nhu cầu vốn đã xác định được nguồn là 68.428 tỷ đồng, gồm có vốn ngân sách Nhà nước và trái phiếu Chính phủ là 28.177 tỷ đồng; vốn huy động theo hình thức BOT là 7.202 tỷ đồng; vốn huy động theo hình thức BT là 11.458 tỷ đồng; vốn vay ODA là 21.564 tỷ đồng.

Ngoài số vốn đã xác định được nguồn cho cung, số còn lại cần phải huy động hoặc chưa xác định được nguồn huy động là khá lớn, chiếm 34% nguồn vốn giai đoạn 2, trong đó hàng nghìn tỷ đồng chưa cân đối ở đâu.

"Cụ thể, số vốn còn lại hơn 35.678 tỷ đồng (34% vốn dự án) giai đoạn 2016 - 2020 của dự án trên cần tiếp tục huy động từ các nguồn khác nhau, trong đó gánh nặng về phân bổ vốn từ trái phiếu Chính phủ là hơn 11.320 tỷ đồng, yêu cầu huy động vốn từ BOT cần đạt hơn 18.700 tỷ đồng, còn lại hơn 5.600 tỷ đồng là số vốn chưa cân đối được nguồn cung", báo cáo nêu rõ.

Cũng theo bộ này, do mức vốn dự kiến của kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 rất hạn hẹp nên chưa thể cân đối được để triển khai thực hiện như kế hoạch đề ra, ảnh hưởng đến thời điểm hoàn thành dự án.

Như vậy, việc tìm kiếm nguồn vốn hơn 35.678 tỷ đồng là một bài toán khó khi mà ngân sách đang khó khăn và các dự án BOT lại đối diện nhiều phản ứng từ dư luận.

Dự án đường Hồ Chí Minh có điểm đầu tại Pác Bó (Cao Bằng, điểm cuối tại Đất Mũi (Cà Mau), dài 3.183 km, tuyến chính dài 2.499 km, nhánh phía Tây dài 684 km. 

Theo kế hoạch, đến năm 2020 dự án đường Hồ Chí Minh sẽ hoàn thành các dự án thành phần để nối toàn tuyến đường với quy mô 2 làn xe.

Sau năm 2020, nâng cấp các đoạn tuyến theo tiêu chuẩn đường cao tốc, phù hợp với quy hoạch phát triển mạng lưới đường bộ cao tốc Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020.