Rất lâu trước khi trở thành doanh nhân nổi tiếng toàn cầu của Trung Quốc, Jack Ma chỉ là một giáo viên tiếng Anh đang cố gắng thuyết phục bạn bè rằng một ngày nào đó họ sẽ mua sắm mọi thứ qua internet. 

Theo Bloomberg, tầm nhìn của Jack Ma đã thay đổi người tiêu dùng Trung Quốc. Jack Ma, 54 tuổi, có kế hoạch rời khỏi Alibaba Group Holding Ltd. trong vòng 1 năm tới. Ông đã làm được nhiều hơn là chỉ xây dựng một đế chế thương mại điện tử trở thành công ty giá trị nhất châu Á.

Hình mẫu cho thế hệ doanh nhân khởi nghiệp mới tại Trung Quốc

Jack Ma đã chứng minh được rằng một doanh nghiệp tư nhân với ý tưởng đột phá vẫn có thể phát triển mạnh trong một nền kinh tế bị kiểm soát chặt chẽ. Thành công của ông là hình mẫu giúp ngành công nghệ Trung Quốc cạnh tranh với Thung lũng Silicon, đưa nền kinh tế này dần tiền tới vượt Mỹ. 

Jack Ma hiện là người giàu nhất Trung Quốc với tài sản khoảng 40 tỷ USD và là diễn giả được chào đón tại nhiều sự kiện toàn cầu như Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Davos. 

"Ông ấy là hình mẫu của thế hệ chúng ta", Peiran Wei, một doanh nhân 36 tuổi, nói và cho biết ông đã tự tin đồng sáng lập một startup với ứng dụng có tên VideoUP phần lớn nhờ Jack Ma và Alibaba. 

Câu chuyện Jack Ma giờ đây trở thành huyền thoại trong các trường học của Trung Quốc. Ông sinh năm 1964 tại Hàng Châu. Ông học tiếng Anh bằng cách làm hướng dẫn viên miễn phí cho du khách nước ngoài tham quan thành phố. Sau thời gian làm giáo viên tiếng Anh, Jack Ma chuyển sang làm kinh doanh với việc thành lập Alibaba.com vào năm 1999 cùng với 17 người đồng sáng lập.

Ông đã chứng tỏ mình là một lãnh đạo truyền cảm hứng cho nhân viên, không ngại đấu tranh với các đối thủ ngoại và có tầm nhìn hiện đại học nền kinh tế Trung Quốc. 

"Những người thông minh cần một kẻ ngốc để lãnh đạo họ", Jack Ma từng nói. "Chiến thắng sẽ dễ dàng hơn nếu bạn có những người nhìn mọi thứ với những góc độ khác nhau". 

Alibaba đã mang thương mại điện tử tới những ngôi làng xa xôi của Trung Quốc và phát triển trí tuệ nhân tạo, chăm sóc sức khỏe và làm cả phim Hollywood. Sau 19 năm thành lập, công ty này trở thành đế chế trị giá 420 tỷ USD, lớn hơn bất kỳ công ty lâu đời hơn có sự hậu thuẫn của chính phủ tại Trung Quốc. 

Một trong những người đầu tiên nhìn ra tiềm năng của Jack Ma là Masayoshi Son, ông chủ của tập đoàn Nhật SoftBank. Năm 2000, Son đã đầu tư 20 triệu USD vào Alibaba và hiện số cổ phần này trị giá 120 tỷ USD. 

"Ông ấy không có kế hoạch kinh doanh và cũng chưa có doanh thu. Nhưng ông ấy có ánh mắt kiên định. Từ dáng đi tôi có thể nhận thấy ông ấy là một lãnh đạo giỏi", Son nhớ lại.

Năm 2014, Alibaba đã có vụ chào cổ phiếu lần đầu ra công chúng với số tiền huy động được kỷ lục 25 tỷ USD. Đây như lời nhắc đối với các nhà đầu tư mạo hiểm rằng họ có thể kiếm cả gia tài từ các startup của Trung Quốc. 

Tác động từ đó cũng xảy ra tức thời. Tháng 7 vừa qua, nhà sản xuất smartphone Xiaomi Corp. cũng đã huy động được 4,7 tỷ USD với định giá cao nhất thế giới, 46 tỷ USD. Giá trị các thương vụ đầu tư mạo hiểm tại Trung Quốc cũng tăng từ 4,4 tỷ USD vào năm 2013 lên 16,6 tỷ USD năm 2014 và đạt 60,2 tỷ USD năm 207, theo hãng nghiên cứu thị trường  Preqin. Năm nay, Trung Quốc được dự báo vượt qua Mỹ về cả số vốn mạo hiểm huy động được lẫn số IPO. 

"Môi trường khởi nghiệp tại Trung Quốc sẽ không được như hiện nay nếu không có Jack Ma", William Bao Bean, đối tác tại Thượng Hải của quỹ đầu tư mạo hiểm SOSV, cho biết. "Sự nổi tiếng của Jack Ma và thành công của Alibaba đã giúp khởi nghiệp trở thành một lựa chọn nghề nghiệp được chấp nhận rộng rãi, giúp hình ảnh một trong những thị trường công nghệ lớn nhất thế giới". 

Phá vỡ khuôn mẫu về lãnh đạo doanh nghiệp tại Trung Quốc

Jack Ma không chỉ thành công trong kinh doanh, mà còn phá vỡ khuôn mẫu về một lãnh đạo doanh nghiệp tại Trung Quốc. Đó thường là những ông chủ ít khi xuất hiện của các công ty quốc doanh khổng lồ như PetroChina hay China Mobile. Jack Ma từng hóa trang thành Michael Jackson và nhảy, hay đội mũ lông chim múa hát trong bữa tiệc thường niên của công ty. 

"Đối với nhiều người, ông ấy là bộ mặt của internet Trung Quốc. Chẳng ai thực sự biết Pony Ma (người sáng lập Tencent Holdings Ltd.) trông như thế nào", Bean nói. 

Trong lĩnh vực kinh doanh, Jack Ma thường được so sánh với Jeff Bezos của Amazon bởi công ty của họ đều hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử. Tuy nhiên, ông cũng có điểm tương đồng với Bill Hewlett và Dave Packard, đồng sáng lập Hewlett-Packard Co. - những người đã có những cải tiến đột phá và giúp khai sinh hàng loạt hãng công nghệ thế hệ mới. 

"Trong thời Cách mạng Văn hóa, ở Trung Quốc không được phép kinh doanh", Wang Huiyao, cố vấn nội các Trung Quốc và là người sáng lập Trung Tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa cho biết. "Jack Ma đại diện cho thế hệ doanh nhân quốc tế đầu tiên của Trung Quốc".