Giá dầu thế giới đã đi vào ổn định, nhưng các nền kinh tế ở khu vực Trung Đông vẫn tiếp tục gánh chịu hậu quả của đợt giảm giá "vàng đen" chóng mặt bắt đầu cách đây hơn 3 năm.

Trang CNN Money dẫn một báo cáo mới đây của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nói rằng kinh tế các nước vùng Vịnh sẽ gần như không tăng trưởng trong năm nay. Trong báo báo này, IMF hạ dự báo tăng trưởng GDP 6 nước thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) xuống 0,5%, từ mức 0,9% đưa ra trong lần dự báo hồi tháng 5.

"Các nước xuất khẩu dầu lửa đang tiếp tục điều chỉnh để thích nghi với mức giá dầu thấp. Giá dầu giảm sâu đã tác động xấu đến tăng trưởng và dẫn tới thâm hụt lớn về tài khóa và cán cân vãng lai", báo cáo của IMF về triển vọng kinh tế vùng Vịnh có đoạn viết.

Sản lượng dầu ở vùng Vịnh đã giảm xuống sau khi Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) và một số nước xuất khẩu dầu lớn ngoài khối, bao gồm Nga, nhất trí cắt giảm sản lượng để cứu giá dầu. Thỏa thuận này kéo dài đến hết tháng 3/2018 và một số quốc gia đang tính khả năng gia hạn thỏa thuận.

Dự báo tăng trưởng kinh tế vùng Vịnh của IMF được dựa trên mức giá dầu trung bình 50 USD/thùng. Giá dầu thô ngọt nhẹ (WTI) tại thị trường Mỹ hiện đang giao dịch quanh ngưỡng 54 USD/thùng, còn giá dầu Brent tại thị trường London giao dịch quanh ngưỡng 60 USD/thùng.

Ông Jihad Azour, Giám đốc IMF phụ trách khu vực Trung Đông và Trung Á, khuyến cáo rằng các chính phủ trong khu vực không nên vì giá dầu hồi phục mà trì hoãn các cải cách kinh tế.

"Vấn đề quan trọng là lập trường chính sách cần phải được giữ thận trọng, và phải đảm bảo rằng chúng ta không phụ thuộc vào chu kỳ của giá dầu", ông Azour nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn với hãng tin CNN.

Vị chuyên gia IMF cũng hối thúc các nước vùng Vịnh thúc đẩy kế hoạch đa dạng hóa nền kinh tế. "Dầu vẫn là một nhân tố quan trọng đối với tình hình kinh tế vĩ mô của các nước vùng Vịnh", ông Azour nói. "Nhưng tin tốt là những nước này đang tích cực giảm sức nặng và tầm quan trọng trong chức năng của nền kinh tế, cũng như trong ngân sách quốc gia".

Mấy năm gần đây, giá dầu giảm đã buộc các nước vùng Vịnh điều chỉnh lại chiến lược kinh tế. Vào năm ngoái, Saudi Arabia, nền kinh tế lớn nhất khu vực và cũng là nước xuất khẩu dầu lửa lớn nhất thế giới, đưa ra chiến lược mang tên Tầm nhìn 2030 phác họa hình ảnh của nền kinh tế nước này trong thập kỷ tới.

Theo đó, Chính phủ Saudi Arabia bắt đầu cắt giảm các khoản trợ cấp, áp các loại thuế mới, và dỡ bỏ lệnh cấm gây tranh cãi không cho phép phụ nữ lái xe. Riyadh cũng vay vốn từ thị trường trái phiếu quốc tế 3 lần trong vòng chưa đầy 1 năm, với số vốn huy động nhiều tỷ USD mỗi lần.

Các nước khác ở vùng Vịnh, gồm Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Kuwait cũng dự định sẽ đánh thuế tiêu thụ từ năm tới.

"Những cải cách chính đang được lên kế hoạch như đánh thuế giá trị gia tăng (VAT) và tiếp tục xóa bỏ các chính sách trợ cấp là hướng đi đúng", ông Azour nhận xét. "Đó là những cải cách đúng đắn cho phép các nước vùng Vịnh tăng tính linh hoạt tài khóa mà không ảnh hưởng nhiều đến nền kinh tế".

Báo cáo của IMF cũng dự báo các nước xuất khẩu dầu ở Trung Đông ngoài GCC, gồm Iraq Libya, Algeria và Iran sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế trung bình chỉ 2,8% mỗi năm trong 5 năm tới, bằng một nửa so với tốc độ đạt được trong năm 2016.