Chính phủ định gọi phí đường bộ là giá dịch vụ hoặc là giá sử dụng đường bộ thì phải được Quốc hội cho phép, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, ông Đinh Văn Nhã trao đổi bên hành lang Quốc hội.

Phó chủ nhiệm giải thích, theo Luật Phí và Lệ phí mới có hiệu lực thì có khoảng 20 khoản trước đây gọi là phí được chuyển sang gọi là giá dịch vụ, nhưng phí đường bộ chưa nằm trong danh mục đó.

Ông Đinh Văn Nhã nói, từ trước đến nay, đường sá do nhà nước đầu tư là chính. Đó là trách nhiệm của nhà nước cung cấp đường để phục vụ nhu cầu đi lại của nhân dân. Tuy nhiên, do nhu cầu đầu tư lớn nên những năm gần đây mới xuất hiện những dự án BOT do các doanh nghiệp bỏ tiền vào đầu tư. Khi xã hội hóa thì đòi hỏi phải có cơ chế để cho các nhà đầu tư ít nhất cũng phải hoàn lại vốn, vì hầu hết các doanh nghiệp cũng phải đi vay ngân hàng, lãi suất rất cao.

Thu phí đường bộ theo hình thức nhà nước thu lâu nay thì rất thấp. Hiện nay, phần thu chỉ đáp ứng 35% - 40 % nhu cầu duy tu, bảo dưỡng đường. Hàng năm, ngân sách phải bỏ ra khoảng 5.000 - 6.000 tỷ đồng hỗ trợ thêm mới đủ nguồn lực để cho các địa phương, bộ ngành thực hiện duy tu, bảo dưỡng đường bộ.

Cho nên, theo ông Nhã, chuyện chuyển từ phí sử dụng đường bộ như hiện nay sang giá là một xu hướng phù hợp với quá trình xã hội hóa mà chúng ta kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư vào xây dựng kết cấu hạ tầng.

Dù vậy, hiện cả Luật Phí và lệ phí cũng như một số luật chuyên ngành, như Luật Đường bộ cũng vẫn gọi là phí đường bộ. "Nếu chuyển sang giá thì cần thiết phải có sự điều chỉnh của các cơ quan có thẩm quyền, ít nhất là phải được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép bổ sung danh mục, khi đó mới có căn cứ pháp lý để chuyển từ phí sang giá", ông Đinh Văn Nhã thông tin.

Dẫn một số loại phí thực chất hiện đã chuyển sang giá và người dân cũng đã dần quen như viện phí đã được Luật Khám, chữa bệnh định nghĩa bằng khái niệm mới là "chi phí khám, chữa bệnh", hay thực chất là giá khám chữa bệnh; hay học phí thực ra đó là chi phí học tập; đường hàng không có giá vé máy bay chứ không phải phí đi máy bay, tàu hỏa cũng là giá vé..., chỉ riêng đường bộ còn giữ khái niệm phí, ông Đinh Văn Nhã cho rằng chuyển đổi là phù hợp với xu hướng và khái niệm này nhằm để người dân hiểu rằng "đây không phải là một khoản phí mà doanh nghiệp hoặc nhà nước thu, mà người sử dụng dịch vụ như đường bộ, người khám chữa bệnh, người đi học thì phải trả tiền".

"Tuy nhiên, đúng là việc chuyển đổi sang giá thì phải có cơ sở pháp lý, được luật pháp cho phép", ông Đinh Văn Nhã nhấn mạnh và lưu ý không phải cứ chuyển sang gọi là chi phí sử dụng đường bộ hoặc là giá sử dụng đường bộ thì doanh nghiệp hoàn toàn có quyền quyết định mức thu.

Do đường bộ là trách nhiệm đầu tư của nhà nước nhưng nhà nước không đủ nguồn lực mới huy động các doanh nghiệp tham gia đầu tư, nên giá sử dụng đường bộ thì vẫn là một loại giá có sự điều tiết của nhà nước. Nhà nước sẽ quyết định doanh nghiệp thu ở mức bao nhiêu cho hợp lý trong một khung nhất định, ông Nhã nói thêm.