Ngân hàng trực tuyến MYbank của tập đoàn Trung Quốc Alibaba đang tạo ra một cuộc cách mạng thầm lặng, thay đổi cách tiếp cận nguồn vốn vay của các doanh nghiệp nhỏ và tháo gỡ nút thắt kìm hãm nền kinh tế lớn nhất thế giới trong nhiều thập kỷ qua, theo Bloomberg.

Sử dụng dữ liệu thanh toán theo thời gian thực và hệ thống quản lý rủi ro phân tích hơn 3.000 biến thể, ngân hàng MYbank đã cho vay tổng cộng 2.000 tỷ Nhân dân tệ (290 tỷ USD) cho gần 16 triệu doanh nghiệp nhỏ kể từ khi ra đời vào năm 2015. Người vay chỉ cần nộp hồ sơ qua ứng dụng điện thoại thông minh và nhận được tiền ngay khi hồ sơ được duyệt. Toàn bộ quy trình này chỉ kéo dài trong 3 phút, không cần tới nhân viên ngân hàng và tỷ lệ vỡ nợ đến nay là khoảng 1%.

Sự bùng nổ công nghệ tài chính đã đưa Trung Quốc trở thành thị trường thanh toán điện tử lớn nhất thế giới, nay lại đang thay đổi cách các ngân hàng tương tác với doanh nghiệp. Khi MYbank cũng như các ngân hàng trực tuyến tương tự phân tích được hàng loạt dữ liệu từ hệ thống thanh toán, mạng xã hội và các nguồn khác, họ trở nên thoải mái hơn khi cho các doanh nghiệp nhỏ vay vốn - đối tượng trước đó thường bị gạt ra để ưu tiên các công ty lớn.

Kinh tế Trung Quốc, với quy mô 13.000 tỷ USD, vừa có quý tăng trưởng chậm nhất ít nhất kể từ năm 1992 và có thể gây ra những hệ quả lớn. Các doanh nghiệp tư nhân, chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ, hiện chiếm khoảng 60% tăng trưởng, sử dụng 80% lao động và là đối tượng bị siết quản lý trong chiến dịch thắt chặt của chính phủ đối với các công ty tài chính phi ngân hàng trong hơn 2 năm qua.

"Các doanh nghiệp nhỏ và vừa thực sự là động lực tăng trưởng của nền kinh tế", Keith Pogson, đối tác cao cấp phụ trách ngân hàng và thị trường vốn tại Ernst & Young LLP Hồng Kông, cho biết. "Đây là khu vực mà các ngân hàng từng cho là khó khăn và đầy rủi ro. Nhưng giờ đây các ngân hàng có mô hình riêng và phân tích được các rủi ro, nhờ vậy họ trở nên thoải mái hơn với các khoản vay". 

Trung Quốc đang nhanh chóng trở thành quốc gia đi đầu thế giới trong việc sử dụng dữ liệu lớn và công nghệ trí tuệ nhân tạo trong hoạt động cho vay, theo Cliff Sheng, đồng giám đốc mảng dịch vụ tài chính Trung Quốc đại lục tại hãng tư vấn Oliver Wyman. Một trong những lợi thế lớn nhất của Trung Quốc là có cách tiếp cận thoải mái hơn với vấn đề quyền riêng tư so với các vấn đề pháp lý khác. 

"Khung pháp lý và môi trường pháp luật của chúng tôi - với ít quan ngại về vấn đề riêng tư hơn - giúp cho việc thu thập lượng lớn dữ liệu dễ dàng hơn", Sheng nói.

Một nguồn thông tin cho các ngân hàng tại Trung Quốc là hệ thống chấm điểm tín dụng xã hội của chính phủ, đang được thử nghiệm tại nhiều thành phố trên cả nước. Hệ thống này sẽ tặng điểm cho các hành động tốt và phạt với những hành vi xấu. Trong một bài phỏng vấn gần đây, Jin Xiaolong, chủ tịch của MYbank, cho biết đã có một trường hợp chủ doanh nghiệp nhỏ bị hạ điểm tín dụng xã hội vì mượn ô không trả và gặp khó khăn trong việc vay nợ. 

Tuy nhiên, nguồn dữ liệu lớn nhất đến từ các đơn vị cung cấp dịch vụ thanh toán, như Alipay của Ant Financial - công ty tài chính của Alibaba và là cổ đông lớn nhất của MYbank. Sau khi được uỷ quyền bởi công ty đi vay, MYbank sẽ tiến hành phân tích các giao dịch theo thời gian thực để nắm rõ hơn về tình trạng tín dụng của khách hàng. Ví dụ, việc giảm chi tiêu của khách hàng tại một đối tác bán lẻ lớn có thể là một dấu hiệu cho thấy triển vọng - đồng nghĩa với khả năng trả nợ - của công ty đó giảm.

Với nhiều thông tin hơn, tỷ lệ duyệt khoản vay của MYbank cao hơn gấp 4 lần so với các ngân hàng truyền thống. Thông thường, các ngân hàng truyền thống từ chối 80% yêu cầu vay nợ của các doanh nghiệp nhỏ và nếu duyệt thì quy trình này kéo dài trong ít nhất 30 ngày, chủ tịch của MYbank cho biết. Ông cũng cho biết chi phí vận hành với mỗi khoản vay của MYbank là khoảng 3 Nhân dân tệ, thấp hơn nhiều so với 2.000 Nhân dân tệ của các đối thủ truyền thống. 

MYbank, thu về 670 triệu Nhân dân tệ vào năm ngoái, không phải là ngân hàng duy nhất dùng công nghệ để thúc đẩy cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ. Công ty con của Tencent và Ping An Insurance cũng có dịch vụ tương tự, trong khi đó nhà băng quốc doanh Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc cũng đang đẩy mạnh sự hiện diện trong lĩnh vực này.

Tháng 9 năm ngoái, nhà băng lớn thứ hai tại Trung Quốc giới thiệu ứng dụng di động cho phép xử lý các yêu cầu vay lên tới 5 triệu Nhân dân tệ trong 2 phút. Ngân hàng này đã tăng cho vay với doanh nghiệp nhỏ thêm 51% trong năm ngoái, mức tăng gấp đôi so với toàn ngành.

"Đây là một lĩnh vực đầy béo bở miễn là các ngân hàng có thể kiểm soát được các rủi ro", Zhang Gengsheng, phó chủ tịch của Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc, cho biết. "Chúng tôi từng chịu lỗ lớn với tỷ lệ nợ xấu lên tới 8%. Nhưng giờ đây, chúng tôi đang trở lại cuộc chơi".