Nhật Bản ngày 2/8 tuyên bố loại Hàn Quốc khỏi danh sách thị trường xuất khẩu đáng tin cậy, một động thái leo thang căng thẳng giữa hai đồng minh của Mỹ, cũng như đe dọa hợp tác an ninh và các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo tin từ Reuters, nội các Nhật Bản đã phê chuẩn kế hoạch gạch tên Hàn Quốc khỏi "danh sách trắng" các quốc gia được hưởng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu ở mức tối thiểu của Tokyo. Trước đó, kế hoạch này đã vấp phải sự phản đối mạnh của Hàn Quốc.

"Đòn" mới này của Nhật Bản được đưa ra chỉ một tháng sau khi Tokyo hạn chế xuất khẩu sang Hàn Quốc 3 loại vật liệu công nghệ cao cần thiết cho việc sản xuất chip nhớ và màn hinh điện thoại thông minh (smartphone).

Tại một cuộc họp báo, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp Nhật Bản Hiroshige Seko cho biết quyết định loại Hàn Quốc khỏi "danh sách trắng" sẽ có hiệu lực từ ngày 28/8. Theo ông Seko, quyết định này không phải là một biện pháp trả đũa, mà được đưa ra trên cơ sở an ninh quốc gia Nhật.

Nhật Bản vẫn nói rằng Hàn Quốc không thực thi đầy đủ các biện pháp hạn chế xuất khẩu, dẫn tới việc các vật liệu quý của Nhật Bản xuất khẩu sang nước này bị thất thoát. Cáo buộc này của Nhật được cho là nhằm ám chỉ những vật liệu nhạy cảm, có ứng dụng quân sự từ Nhật sang Hàn Quốc có thể rơi vào tay Triều Tiên.

Ngoài ra, Nhật Bản cũng nhấn mạnh sự suy giảm niềm tin sau khi tòa án Hàn Quốc ra phán quyết đòi doanh nghiệp Nhật bồi thường cho lao động bị cưỡng ép trong thời gian Chiến tranh Thế giới 2, khi đế quốc Nhật chiếm đóng bán đảo Triều Tiên.

Vấn đề này được cho là nguyên nhân sâu xa trong xung đột thương mại đang diễn ra giữa Tokyo và Seoul. Nhật Bản cho rằng Chính phủ Hàn Quốc thiếu hành động nên mới dẫn tới việc tòa án nước này đưa ra một phán quyết như vậy, rằng vấn đề lao động cưỡng ép đã được giải quyết xong xuôi từ khi hai nước thiết lập lại quan hệ ngoại giao hồi năm 1965.

Hàn Quốc là quốc gia đầu tiên bị Nhật Bản loại khỏi "danh sách trắng" - bản danh sách gồm 27 nước, trong đó có Đức, Anh và Mỹ. Điều này đồng nghĩa với việc các công ty Nhật Bản sẽ phải xin giấy phép mỗi khi muốn bán cho đối tác Hàn Quốc những mặt hàng có thể được dùng trong một số ứng dụng liên quan đến vũ khí.

Về phần mình, Hàn Quốc đã cảnh báo có thể sẽ xem xét lại thỏa thuận chia sẻ thông tin tình báo với Nhật Bản nếu mâu thuẫn tiếp tục gia tăng.

Mỹ tuần này lên tiếng kêu gọi hai đồng minh chủ chốt ở khu vực châu Á đi đến một thỏa thuận "đình chiến" để có thêm thời gian cho đàm phán, dù trước đó Tổng thống Donald Trump từng tuyên bố sẵn sàng đứng ra làm trung gian hòa giải mâu thuẫn Nhật-Hàn.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 1/8 nói ông hy vọng hai bên sẽ tự mình tìm ra giải pháp, đồng thời nhấn mạnh rằng sự hợp tác để giải quyết vấn đề Triều Tiên là "vô cùng quan trọng".

Bộ trưởng Seko nói Nhật đã báo tin cho Mỹ về kế hoạch xóa tên Hàn Quốc khỏi "danh sách trắng", và cho biết thêm động thái này không nhằm mục đích gây tổn hại mối quan hệ song phương Nhật-Hàn.