Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 23/5 ra lệnh Bộ Thương mại nước này điều tra để xác định xem xe hơi và xe tải nhập khẩu vào Mỹ có đe dọa an ninh quốc gia. Kết quả một cuộc điều tra như vậy có thể dẫn tới việc Mỹ áp thuế quan mới lên ôtô nhập khẩu.

Theo hãng tin Bloomberg, cơ sở cho động thái trên của ông Trump là Điều 232 Luật Thương mại Mỹ - một điểm khoản rất hiếm khi được sử dụng. Đây cũng chính là điều khoản mà ông Trump đã dựa vào để áp thuế mạnh lên thép và nhôm nhập khẩu.

"Những ngành công nghiệp cốt lõi như ôtô và phụ tùng ôtô có ý nghĩa sống còn với sức mạnh quốc gia của chúng ta", ông Trump nói trong một tuyên bố vào cuối ngày thứ Tư theo giờ Washington.

Theo số liệu của Chính phủ Mỹ, khoảng 1/4 số ôtô tiêu thụ ở nước này là xe nhập khẩu.

Nếu được đưa ra, kế hoạch đánh thuế ôtô này có thể làm leo thang căng thẳng giữa Mỹ với các đối tác thương mại và có thể khiến thị trường tài chính toàn cầu có thêm những phiên "hoảng loạn" mới.

Cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn chưa tìm ra giải pháp cho vấn đề. Trong một dòng trạng thái (tweet) trên mạng xã hội Twitter vào sáng ngày thứ Tư, ông Trump nói "quá khó" đạt một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, và một thỏa thuận như vậy có thể đòi hỏi một "cấu trúc khác".

Dòng tweet này của ông Trump dập tắt những kỳ vọng trước đó về việc hai bên có thể đạt một thỏa thuận để chấm dứt mâu thuẫn. Những kỳ vọng này đã nổi lên trước đó, khi Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Steven Mnuchin vào cuối tuần nói rằng Mỹ-Trung sẽ "tạm dừng" cuộc đối đầu thương mại.

Hiện Mexico và Canada đang đàm phán lại với Mỹ về Hiệp định Tự do mậu dịch Bắc Mỹ (NAFTA), trong đó các quy định về ôtô là một trong những vấn đề gai góc nhất của cuộc thảo luận. Trong bối cảnh như vậy, cảnh báo thuế ôtô mà ông Trump đưa ra có thể gây sức ép lên hai nước này.

Điều 232 thuộc Đạo luật mở rộng thương mại 1962 của Mỹ cho phép Tổng thống Mỹ quyền áp thuế quan lên những mặt hàng nhập khẩu đe dọa an ninh quốc gia Mỹ. Các chính quyền tiền nhiệm của ông Trump rất ít khi sử dụng đến điều khoản này.

Cách đây ít hôm, Trung Quốc tuyên bố giảm thuế nhập khẩu xe hơi xuống 15% từ mức 25% - một động thái đi ngược lại cân nhắc của ông Trump.

Từ khi tranh cử Tổng thống Mỹ, ông Trump liên tục đe dọa áp thuế nhập khẩu mới lên ôtô.

Ông nhắc lại khả năng này vào hôm 11/5, với ý tưởng đánh thuế 20% đối với ôtô nhập khẩu, tại một cuộc gặp ở Nhà Trắng với lãnh đạo 10 hãng xe lớn - nguồn thạo tin cho biết. Ông Trump cũng nói xe nhập khẩu cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn chặt chẽ hơn về khí thải so với xe lắp ráp tại Mỹ, theo nguồn tin.

Tuy vậy, theo Bloomberg, Mỹ khó có thể viện cớ an ninh quốc gia để đánh thuế một mặt hàng tiêu dùng như ôtô, giống như đã áp thuế lên thép và nhôm - hai nguyên liệu được sử dụng trong các thiết bị quân sự.