Phiên bản cuối cùng của TPP 11, thỏa thuận thương mại tự do nhằm cắt giảm hàng rào thương mại giữa 11 nền kinh tế vào hàng tăng trưởng nhanh nhất tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, đã được công bố vào ngày 21/2. Đây là một bước tiến gần hơn tới ký kết thỏa thuận vào đầu tháng 3, bất chấp sự rút lui của Mỹ.

Theo tin từ Reuters, hơn 20 điều khoản đã được đình chỉ hoặc thay đổi trong bản toàn văn cuối cùng của TPP 11, trước khi thỏa thuận được chính thức ký kết vào tháng tới. Những điều khoản này bao gồm các quy định về quyền sở hữu trí tuệ vốn được đưa vào thỏa thuận TPP ban đầu theo yêu cầu của Mỹ.

Với 12 nước thành viên, thỏa thuận TPP đầu tiên đã rơi vào bế tắc hồi đầu năm ngoái sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi thỏa thuận nhằm ưu tiên bảo vệ việc làm cho người lao động Mỹ.

Sau khi Mỹ rút lui, 11 nước còn lại trong TPP, với sự dẫn đầu của Nhật Bản, đã hoàn tất một thỏa thuận điều chỉnh vào tháng 1 vừa qua. Thỏa thuận mới này có tên gọi là Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Theo dự kiến, thỏa thuận sẽ được ký kết tại Chile vào ngày 8/3.

Khi được thực thi, thỏa thuận sẽ giảm hàng rào thuế quan giữa 11 quốc gia thành viên - nhóm nước chiếm 13% GDP toàn cầu, tương đương khoảng 10 nghìn tỷ USD. Nếu có Mỹ, các nước TPP sẽ chiếm 40% GDP toàn cầu.

"Những thay đổi lớn trong TPP 11 bao gồm việc đình chỉ nhiều điều khoản của thỏa thuận ban đầu. Họ đã tạm dừng nhiều điều khoản gây tranh cãi, nhất là các điều khoản về dược phẩm", giáo sư Kimberlee Weatherall thuộc Đại học Sydney phát biểu.

Nhiều trong số những điều khoản gây tranh cãi được đưa vào TPP 12 ban đầu là theo yêu cầu của Mỹ, chẳng hạn quy định về tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ về dược phẩm - điều khoản khiến một số quốc gia lo ngại sẽ khiến giá thuốc tăng cao.

Thành công của TPP 11 được Nhật Bản và các nước thành viên khác trong thỏa thuận xem như một "liều thuốc" chống lại chủ nghĩa bảo hộ đang gia tăng ở Mỹ, cùng hy vọng Washington rốt cục sẽ quay trở lại thỏa thuận.

"CPTPP đã trở nên quan trọng hơn bởi những nguy cơ ngày càng lớn đối với hoạt động hiệu quả của các quy tắc mà Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đề ra", Bộ trưởng Bộ Thương mại New Zealand David Parker phát biểu ngày 21/2.

Tháng trước, phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Davos, Thụy Sỹ, ông Trump để ngỏ khả năng Mỹ quay trở lại TPP nếu đạt được một thỏa thuận tốt hơn.

Tuy nhiên, ông Parker ngày 21/2 nói triển vọng Mỹ gia nhập TPP trong vòng 2 năm tới là "rất khó xảy ra", và cho dù Mỹ cho muốn gia nhập TPP 11 thì cũng không có đảm bảo nào về việc các thành viên của thỏa thuận sẽ nối lại các điều khoản bị đình chỉ.

Ông Parker cũng nói thỏa thuận có thể sẽ được thực thi từ cuối năm 2018 hoặc đầu năm 2019.

Các nước thành viên TPP 11 tỏ ra rất nhanh chóng trong việc quảng bá những lợi ích kinh tế mà thỏa thuận có thể mang lại.

"TPP 11 sẽ giúp tạo thêm việc làm tại Australia trong tất cả các lĩnh vực, gồm nông nghiệp, chế tạo, khai khoáng, dịch vụ, bởi thỏa thuận sẽ tạo ra những cơ hội mới trong một khu vực tự do mậu dịch trải rộng từ châu Mỹ tới châu Á", Bộ trưởng Bộ Thương mại Australia, ông Steven Ciobo, nói trong một tuyên bố.

Chính phủ New Zealand dự kiến TPP 11 sẽ giúp GDP nước này tăng thêm từ 1,2 tỷ Đôla New Zealand, tương đương khoảng 0,9 tỷ USD, cho tới 4 tỷ Đôla New Zealand mỗi năm. Trong đó, các công ty xuất khẩu thịt bò và quả kiwi của nước này sẽ là một trong những đối tượng hưởng lợi nhiều nhất.

11 nước thành viên của TPP bao gồm Việt Nam, Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru và Singapore.