Quan chức và truyền thông nhà nước Trung Quốc đang hướng sự chỉ trích về phía Australia trong bối cảnh căng thẳng giữa hai nước tiếp tục âm ỉ.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị ngày 22/5 đổ lỗi cho Australia khiến quan hệ giữa hai nước đi xuống và nói việc phục hồi quan hệ tùy thuộc vào Australia. Tiếp đó, ngày 23/5, truyền thông nhà nước Trung Quốc nói nước này nên cắt giảm quan hệ với Australia, bao gồm giảm nhập khẩu từ nước này và hoãn chuyến thăm dự kiến của Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull.

"Vì lý do từ phía Australia, mối quan hệ giữa Trung Quốc và Australi đã gặp phải một số khó khăn", hãng tin Bloomberg dẫn lời ông Vương Nghị trong một tuyên bố ra hôm thứ Ba. "Nếu Australia thực sự hy vọng mối quan hệ song phương trở lại đúng hướng, thì Australia nên từ bỏ tư duy truyền thống của mình và có một cách tiếp cận tích cực với sự phát triển của Trung Quốc".

Tuyên bố này được đưa ra ngay sau một cuộc gặp giữa ông Vương Nghị với người đồng cấp Australia Julie Bishop ở Buenos Aires hôm thứ Hai, cho thấy mối quan hệ giữa hai nước đã xấu đi như thế nào kể từ tháng 12/2017 - khi Thủ tướng Turnbull nói rằng những bài báo về việc Trung Quốc gây ảnh hưởng lên truyền thông, trường đại học và các nghị sỹ ở Australia là một chất xúc tác cho dự luật chống sự can thiệp của nước ngoài vào nước này.

Dự luật hạn chế ảnh hưởng của nước ngoài đối với Australia đã được Chính phủ của ông Turnbull đưa ra vào cuối năm ngoái. Bắc Kinh xem dự luật này là một động thái "bài Trung Quốc".

Dự luật trên - chưa được Quốc hội Australia thông qua - cấm nước các cá nhân, tổ chức nước ngoài tài trợ chính trị ở Australia, đồng thời yêu cầu các cá nhân, tổ chức hoạt động ở Australia vì lợi ích của các cường quốc nước ngoài phải đăng ký và công khai các mối quan hệ với nhà chức trách.

Ông Malcolm Davis, nhà phân tích cấp cao thuộc Viện Chính sách chiến lược Australia, đánh giá rằng Mỹ, Nhật Bản và một số nước ở Đông Nam Á sẽ theo dõi sát sao chuyển biến quan hệ giữa Australia và Trung Quốc. "Australia sẽ không dễ lùi bước và Trung Quốc cũng vậy, nên việc quan hệ giữa hai nước lạnh đi sẽ còn tiếp tục", ông Davis nói.

Trong khi đó, cộng đồng doanh nghiệp đang lo ngại về tác động của tình trạng này đối với hoạt động kinh doanh.

Tuần trước, Treasury Wine Estates Co. - một công ty sản xuất rượu vang lớn của Australia - cho biết đang gặp trục trặc với Hải quan Trung Quốc, làm dấy lên lo ngại đối với các công ty xuất khẩu khác của Australia có độ phụ thuộc cao vào thị trường Trung Quốc.

Hiện Trung Quốc đã tạm dừng một kế hoạch tăng nhập khẩu thịt bò từ Australia.

Một bài báo ngày thứ Tư của tờ Thời báo Hoàn Cầu nói Trung Quốc nên để cho Australia "chịu đựng" một thời gian, thay vì nhanh chóng hồi phục mối quan hệ giữa hai nước. "Trung Quốc không cần phải cắt bỏ mối quan hệ với Australia. Trung Quốc chỉ cần giảm quan hệ với họ một thời gian", bài báo viết.

"Chẳng hạn, Thủ tướng Australia không cần phải thăm Trung Quốc năm nay nữa. Thực ra, ông ấy có thể thăm Trung Quốc sau vài năm nữa". Bài báo cũng nói Trung Quốc có thể mua hàng Mỹ thay vì hàng Australia, đối với những mặt hàng như quặng sắt, rượu vang và thịt bò.

Theo truyền thông Australia, ông Turnbull dự kiến thăm Trung Quốc trong năm nay để cải thiện mối quan hệ giữa hai nước.

"Năm ngoái, Australia xuất khẩu 76,45 tỷ USD hàng hóa sang Trung Quốc. Giảm nhập khẩu 6,45 tỷ USD từ Australia là đã đủ khiến nước này lạnh sống lưng", Thời báo Hoàn Cầu cảnh báo. "Dĩ nhiên, cú sốc còn lớn hơn nếu mức giảm nhập khẩu là 10 tỷ USD".

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn kênh Sky News hôm thứ Ba, Ngoại trưởng Bishop trấn an về mối quan hệ Australia-Trung Quốc, nói rằng bà dự định sẽ thăm Trung Quốc trong thời gian rất sớm, và tiếp theo đó sẽ là chuyến thăm của ông Turnbull. Tuy vậy, ông Vương Nghị sau đó nói rằng trao đổi và hợp tác giữa hai nước đã bị ảnh hưởng bởi những bất đồng.

"Trung Quốc coi trọng mối quan hệ Trung Quốc-Australia và chúng tôi muốn bàn bạc với Australia về làm thế nào để có những biện pháp nhất quán nhằm cải thiện mối quan hệ song phương này", Ngoại trưởng Trung Quốc nói.