Khác với dự kiến ban đầu, dự thảo nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Tp.HCM trình Quốc hội thông qua chiều 24/11 không còn quy định thí điểm ban hành thuế tài sản.

Đây cũng là nội dung gây tranh luận khá nhiều từ khi Chính phủ trình cơ chế, chính sách đặc thù cho Tp.HCM, trong đó có môt số quy định đề xuất cho "vượt rào".

Trước đó, khi thẩm tra tờ trình của Chính phủ, Uỷ ban Tài chính của Quốc hội tuy nhất trí việc thí điểm xây dựng và thực hiện chính sách thuế tài sản, song cũng nhấn mạnh, đây là sắc thuế mới, thuộc thẩm quyền của Quốc hội theo quy định của Hiến pháp, và đã được định hướng trong kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016-2020.

Do vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị, trên cơ sở báo cáo của Hội đồng Nhân dân Tp.HCM, Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, trình Quốc hội quyết định áp dụng thuế tài sản thí điểm trước tiên thực hiện tại thành phố. Trước mắt, nghiên cứu tập trung thuế tài sản đối với nhà, đất.

Thảo luận ở tổ, không ít ý kiến tại Quốc hội tỏ ra băn khoăn nếu để Tp.HCM thí điểm loại thuế mới này.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng phân tích, Hiến pháp quy định chỉ có Quốc hội mới được ban hành sắc thuế mới. Và, cho thí điểm về loại thuế này, có thể gây cú sốc trước hết với thị trường bất động sản, làm thị trường này lao dốc.

Đến phiên thảo luận toàn thể, một số vị đại biểu cho rằng nếu cho Tp.HCM thí điểm thuế tài sản sẽ ảnh hưởng đến tính công bằng. Trong khi các "đại gia" bất động sản ở địa bàn khác không phải nộp loại thuế này, nhưng người dân ở thành phố thì phải nộp.

Phân tích này cũng được Chủ tịch UBND Tp.HCM Nguyễn Thành Phong cho là có lý.

Tổng hợp các phiên thảo luận thì vẫn có nhiều ý kiến nhất trí việc ban hành thuế tài sản, trước mắt là thuế nhà, đất để thí điểm tại Tp.HCM. Một số ý kiến đề nghị không ban hành luật để áp dụng thí điểm thuế tài sản đối với thành phố, mà cần ban hành luật để áp dụng chung trên phạm vi toàn quốc.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, trong báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo nghị quyết, cũng thể hiện quan điểm, thuế tài sản là sắc thuế trực thu, có ảnh hưởng trực tiếp đến đại bộ phận người dân, đến thị trường bất động sản, đến sức cạnh tranh và môi trường đầu tư của thành phố. Việc thực hiện thí điểm chỉ tại Tp.HCM sẽ tạo sự bất bình đẳng giữa người dân, người có nhà, đất trên địa bàn thành phố với những người sở hữu nhà, đất ở các địa phương khác.

Vì vậy, tiếp thu ý kiến đại biểu, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho phép không quy định nội dung này trong dự thảo nghị quyết, song đề nghị Chính phủ cần tiếp tục nghiên cứu, trình Quốc hội ban hành Luật Thuế tài sản để áp dụng thống nhất trên phạm vi toàn quốc theo định hướng về cải cách hệ thống thuế quốc gia giai đoạn 2016-2020.

Tất nhiên, quyền quyết định cuối cùng với nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Tp.HCM vẫn thuộc về Quốc hội.

Nhưng, với quy trình chỉ nghe đọc báo cáo giải trình (không thảo luận), sau đó là bấm nút biểu quyết, thì một khi quy định về thí điểm ban hành thuế tài sản đã được đưa ra khỏi nội dung của dự thảo nghị quyết, cùng đồng nghĩa với việc chính sách này sẽ chưa thể được thí điểm tại Tp.HCM như đề xuất của Chính phủ.