Từng là một làng chài nhỏ nằm cách không xa Hồng Kông và cách đây chưa lâu vẫn còn là một công xưởng của những ngành có hàm lượng chất xám thấp, thành phố Thẩm Quyến thuộc tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc giờ đây sắp sửa vượt qua hình mẫu Hồng Kông về quy mô nền kinh tế.

Theo tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP), trong 3 quý đầu năm nay, sản lượng kinh tế của Thẩm Quyến tăng 8,8% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 1,54 nghìn tỷ Nhân dân tệ, tương đương gần 233 tỷ USD.

Mức GDP này của Thẩm Quyến còn thấp hơn so với mức 19,4 nghìn tỷ Đôla Hồng Kông (tương đương hơn 248 tỷ USD, tăng khoảng 7%) của Hồng Kông trong cùng khoảng thời gian, nhưng khoảng cách giữa hai bên đang được rút ngắn nhanh chóng.

Ngoài ra, một quan chức thống kê Thẩm Quyến đề nghị giấu tên tiết lộ với SCMP rằng quy mô GDP của thành phố này có thể tăng mạnh nhờ việc điều chỉnh phương pháp kế toán. Vị này cho biết, trong quý 4, Thẩm Quyến sẽ đi theo cách làm mới của cơ quan thống kê tỉnh Quảng Đông, sử dụng phương pháp tính toán GDP mới mà kết quả sẽ là GDP của cả năm sẽ lớn hơn so với cách tính cũ.

Hôm thứ Ba tuần này, cơ quan thống kê Quảng Đông công bố số liệu kinh tế điều chỉnh năm 2016 đối với các thành phố trong tỉnh và toàn tỉnh. Sự thay đổi này diễn ra theo một quy định của Chính phủ Trung Quốc yêu cầu các địa phương khi tính toán GDP cần đưa chi nghiên cứu và phát triển (R&D) vào mục đầu tư cố định, thay vì chi phí hoạt động.

Kết quả của sự điều chỉnh này là Thẩm Quyến - nơi đặt trụ sở của hàng loạt công ty công nghệ lớn với R&D cao như Tencent, Huawei và DJI - chứng kiến GDP năm 2016 tăng thêm 60 tỷ Nhân dân tệ, lên mức 2,01 nghìn tỷ Nhân dân tệ. Nhờ đó, Thẩm Quyến vượt qua Quảng Châu, trở thành thành phố có GDP lớn nhất tỉnh Quảng Đông.

Nếu duy trì được tốc độ tăng GDP của 3 quý đầu năm, thì GDP của Thẩm Quyến trong cả năm 2017 sẽ đạt mức 2,19 nghìn tỷ Nhân dân tệ, tương đương gần 330,9 tỷ USD.

GDP của Hồng Kông năm 2016 là 2,49 nghìn tỷ Đôla Hồng Kông. Nếu duy trì được tốc độ tăng trưởng khoảng 7% của 3 quý đầu năm nay, thì GDP cả năm 2017 của Hồng Kông sẽ đạt 2,66 nghìn tỷ Đola Hồng Kông, tương đương 340,4 tỷ USD, tức là cao hơn chưa đầy 10 tỷ USD so với GDP của Thẩm Quyến.

"Với tình hình hiện nay, thì chỉ năm sau hoặc năm sau nữa là nền kinh tế Thẩm Quyến có thể vượt Hồng Kông", ông Simon Zhao, Giám đốc Trung tâm Quốc tế về Nghiên cứu phát triển Trung Quốc tại Đại học Hồng Kông, nhận định.

Mặc dù vậy, Thẩm Quyến cần có thêm nhiều thời gian hơn để đuổi kịp Hồng Kông về GDP bình quân đầu người. Năm 2006, GDP bình quân đầu người của Hồng Kông vào khoảng 339.000 Đôla Hồng Kông, tương đương gần 43.500 USD, cao gần gấp đôi mức của Thẩm Quyến.

Một trong những động lực chính phía sau sự tăng trưởng kinh tế ngoạn mục của Thẩm Quyến là hầu hết các công ty đặt ở thành phố này đều là các công ty tư nhân hoặc có vốn đầu tư nước ngoài - theo ông Qu Jian, Phó giám đốc Viện Phát triển Trung Quốc. Ông Qu nói những công ty như vậy thường có năng lực sáng tạo cao hơn và sẵn sàng chấp nhận rủi ro, theo đó giúp thúc đẩy các ngành công nghiệp sáng tạo và tiến trình tái cơ cấu công nghiệp ở Thẩm Quyến diễn ra nhanh hơn ở các địa phương khác của Trung Quốc.

Tổng giá trị của 6 ngành công nghiệp chiến lược của Thẩm Quyến, gồm công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, năng lượng mới, viễn thông, văn hóa và giải trí, và vật liệu mới đã tăng 10,5% trong năm 2016, đạt 780 tỷ Nhân dân tệ, chiếm gần 40% GDP của thành phố.

Năm ngoái, Thẩm Quyến đầu tư hơn 80 tỷ Nhân dân tệ vào R&D, tương đương 4% GDP, tỷ lệ cao nhất đối với bất kỳ thành phố nào ở Trung Quốc Từ năm 2013 đến nay, thành phố này phân bổ hơn 4% GDP hàng năm vào R&D, ngang với tỷ lệ của Hàn Quốc và Israel.

Bất chấp cuộc chạy đua giữa Thẩm Quyến và Hồng Kông, mối quan hệ giữa hai thành phố đang ngày càng trở nên chặt chẽ.

"Đại gia" công nghệ Trung Quốc Tencent hiện được coi là cổ phiếu quan trọng nhất trên thị trường chứng khoán Hồng Kông. DJI - nhà sản xuất thiết bị bay không người lái (drone) lớn nhất thế giới - được sáng lập bởi Wang Tao, người từng theo học tại một trường đại học ở Hồng Kông.