Phần Lan bắt đầu thử chính sách “ngồi không cũng có tiền”

Phần Lan bắt đầu tặng tiền hàng tháng cho hàng nghìn công dân, cho dù họ có làm việc hay không.

Trang CNN Money cho hay, chương trình trên được khởi động trong tháng 1/2017, là một trong những nỗ lực đầu tiên của Chính phủ Phần Lan nhằm thử nghiệm chính sách “thu nhập cơ bản cho toàn dân”.

Người tham gia chương trình sẽ nhận được 560 Euro, tương đương 587 USD, mỗi tháng. Khoản tiền này không phụ thuộc vào thu nhập, tài sản, hay tình trạng công việc của người nhận tiền.

Những người ủng hộ ý tưởng về chính sách “thu nhập cơ bản cho toàn dân” lập luận rằng cách làm này sẽ đem lại sự đảm bảo tốt hơn cho người lao động, nhất là trong bối cảnh các tiến bộ khoa học làm giảm nhu cầu sử dụng lao động là con người. 

Ngoài ra, việc cấp thu nhập cơ bản cũng có thể khuyến khích những người thất nghiệp làm những công việc lặt vặt mà không lo bị mất các chế độ.

Hiện nay, nhiều người Phần Lan thất nghiệp không muốn làm việc bán thời gian, vì những công việc này chỉ đem lại cho họ khoản thu nhập nhỏ nhưng lại khiến họ mất trợ cấp thất nghiệp.

Chương trình thử nghiệm sẽ được Chính phủ Phần Lan áp dụng trong hai năm đối với 2.000 người. Những người tham gia sẽ được lựa chọn ngẫu nhiên, nhưng phải là đối tượng đang nhận trợ cấp thất nghiệp hoặc trợ cấp thu nhập. Số tiền mà họ nhận được từ chương trình sẽ không bị đánh thuế.

Nếu thành công, chương trình có thể được mở rộng cho tất cả người Phần Lan trưởng thành.

Chính phủ Phần Lan cho rằng sáng kiến này có thể giúp tiết kiệm ngân sách trong dài hạn. Hệ thống phúc lợi của nước này rất phức tạp và tiêu tốn một lượng ngân sách lớn, nến việc đơn giản hóa có thể giúp cắt giảm chi phí vận hành tốn kém.

Phần Lan không phải là nơi duy nhất có ý tưởng về thu nhập đảm bảo.

Tháng 6 năm ngoái, thành phố Livorno của Italy đã khởi động chương trình thu nhập cơ bản đảm bảo cho 100 hộ gia đình nghèo nhất tại địa phương. Từ tháng 1/2017, chương trình được mở rộng cho thêm 100 hộ gia đình nữa. Mỗi hộ tham gia được nhận 500 Euro, tương đương 525 USD, mỗi tháng.

Một số quốc gia khác như Canada, Iceland, Uganda, và Brazil cũng đang xem xét thử nghiệm chương trình tương tự.

Năm ngoái, Thụy Sỹ tính tặng cho mỗi công dân trưởng thành khoản thu nhập đảm bảo 2.500 USD/tháng, nhưng kế hoạch này đã bị bác bỏ trong một cuộc trưng cầu dân ý. Hơn 75% cử tri Thụy Sỹ không đồng ý với kế hoạch.

Ví dụ điển hình nhất về thu nhập đảm bảo là ở bang Alaska của Mỹ vào thập niên 1980. Khi đó, người dân Alaska được chính quyền tặng tiền hàng năm và ngân sách cho chương trình lấy từ nguồn thu dầu lửa của bang.

BIEN, một nhóm vận động cho chính sách thu nhập đảm bảo toàn dân, gọi chương trình của bang Alaska hồi những năm 1980 là “hệ thống thu nhập cơ bản toàn dân thực sự” đầu tiên.