Trung Quốc đang nối lại những nỗ lực nhằm đạt một thỏa thuận thương mại là đối trọng với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) do Mỹ dẫn đầu - tờ Financial Times dẫn lời quan chức Trung Quốc cho hay.

Chiến thắng của ông Donald Trump, một người phản đối TPP, trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, dường như đã mở ra cơ hội lớn cho Trung Quốc đạt một thỏa thuận thay thế.

Trung Quốc không nằm trong danh sách các nước tham gia TPP - thỏa thuận mà chính quyền Tổng thống Barack Obama ký kết hồi đầu năm nay với Nhật Bản và 10 quốc gia khác, nhằm tạo một đối trọng chiến lược với sự nổi lên của Trung Quốc và ảnh hưởng ngày càng lớn của Bắc Kinh ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, Trump phản đối TPP trong suốt chiến dịch tranh cử, và việc ông trúng Tổng thống đã gần như dập tắt triển vọng thỏa thuận này được Thượng viện Mỹ thông qua. Điều này, theo Financial Times, đã mang đến cho Bắc Kinh cơ hội để nhanh chóng đạt một thỏa thuận lớn hơn về một khu vực mậu dịch tự do châu Á-Thái Bình Dương.

Tháng 11 này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tới Peru để tham dự hội nghị thượng đỉnh thường niên Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC). Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lý Bảo Đông nói rằng kế hoạch nói trên của Trung Quốc có thể lấp đầy khoảng trống trong trường hợp Mỹ không thông qua TPP.

Trước đây, các quan chức Trung Quốc đã từng tìm cách thúc đẩy đề xuất về một khu vực tự do thương mại như vậy tại APEC, nhưng vấp phải sự phản đối của giới chức Mỹ vốn muốn ưu tiên đàm phán TPP.

“Chủ nghĩa bảo hộ đang trỗi dậy và khu vực châu Á-Thái Bình Dương đang thiếu động lực tăng trưởng”, ông Lý Bảo Đông nói tại một cuộc họp báo về kế hoạch của Trung Quốc cho hội nghị thượng đỉnh APEC. Hội nghị này dự kiến sẽ được khai mạc vào cuối tuần sau.

“Trung Quốc tin rằng chúng tôi nên có một kế hoạch mới để đáp lại những kỳ vọng và duy trì động lực cho việc sớm thành lập một khu vực mậu dịch tự do”, ông Lý phát biểu.

Thời gian qua, giới chức Mỹ đã cảnh báo rằng việc TPP thất bại sẽ mở cửa cho Trung Quốc thúc đẩy các thỏa thuận thương mại của nước này. “Chúng ta đang chứng kiến điều đó trong thời gian thực. Chúng ta sẽ chính là những người bị gạt sang bên lề trong khi những người khác tiến lên nếu TPP không được phê chuẩn”, đại diện thương mại Mỹ Michael Froman nói cách đây ít hôm.

Những nỗ lực của Trung Quốc đến nay tập trung vào đàm phán một thỏa thuận có tên là hiệp định “đối tác kinh tế toàn diện khu vực” với 10 nước thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và một số nước khác, gồm Australia và Ấn Độ.

Động thái ngày 10/11 của Trung Quốc nhằm nắm bắt vai trò đi đầu với tư cách là cường quốc hàng đầu khu vực ủng hộ các thỏa thuận thương mại, đã cho thấy nước này có thể tranh thủ cơ hội từ sự dịch chuyển chính sách của Mỹ đến cùng với việc Trump trúng Tổng thống như thế nào.

“Trung Quốc sẽ nhảy vào khoảng trống mà chính quyền Trump có thể tạo ra” trong lĩnh vực thương mại, ông Matthew Goodman, chuyên gia cấp cao về kinh tế châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tại Washington nhận xét.

Động thái của Trung Quốc diễn ra sau khi Hạ viện Nhật phê chuẩn TPP - thỏa thuận bao trùm gần 40% nền kinh tế toàn cầu - vào ngày 10/11. Sau nhiều tuần tranh luận, liên minh cầm quyền của Thủ tướng Shinzo Abe cuối cùng đã khép lại cuộc tranh luận và đưa TPP được thông qua.

Tuy nhiên, với Tổng thống đắc cử của Mỹ đã nhiều lần khẳng định chống TPP, không ít thành viên của Đảng Dân chủ Tự do Nhật Bản (LDP) cầm quyền lo ngại rằng họ đã tiêu tốn vốn liếng chính trị của mình chẳng để đạt được điều gì.

Sau khi vượt qua Hạ viện, TPP đang chờ được Thượng viện Nhật thông qua, và điều này chắc chắn sẽ xảy ra. Theo quy định của Nhật về phê chuẩn các thỏa thuận, nếu Thượng viện không thông qua TPP trong vòng 30 ngày, thì thỏa thuận này sẽ tự động trở thành luật.

Ông Abe sẽ gặp ông Trump tại New York vào tuần tới, và TPP được dự báo có thể sẽ là một nội dung được bàn bạc trong cuộc gặp.