Đề nghị của Chính phủ về xây dựng một chương trình giáo dục phổ thông khả thi, thống nhất trong cả nước nhưng mềm dẻo, linh hoạt đã được Quốc hội chấp nhận.

Nghị quyết về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông được Quốc hội thông qua chiều 28/11 với 79,88 %  phiếu thuận.

Báo cáo giải trình về nội dung này của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho thấy, còn nhiều quan điểm khác nhau về chủ trương một chương trình giáo dục phổ thông khả thi, thống nhất nhưng mềm dẻo, linh hoạt.

Theo báo cáo thì đa số ý kiến đại biểu tán thành chủ trương xây dựng một chương trình giáo dục phổ thông khả thi, thống nhất trong cả nước, nhưng mềm dẻo, linh hoạt, phù hợp với đặc điểm lịch sử, văn hoá và điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương cũng như điều kiện thực tế của các cơ sở giáo dục.

Một số ý kiến đề nghị xây dựng nhiều chương trình giáo dục phổ thông và một số ý kiến khác đề nghị chỉ xây dựng một chương trình giáo dục phổ thông thống nhất trong cả nước.

Có ý kiến đề nghị cân nhắc tỷ lệ 20% nội dung “mềm dẻo” là quá nhiều, gây khó khăn cho các địa phương, cơ sở khi thực hiện, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục thanh thiếu niên và nhi đồng Đào Trọng Thi cho biết.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hiện nay đang có một chương trình và một bộ sách giáo khoa dùng chung cho cả nước. Việc này tuy có nhiều ưu điểm nhưng cũng đã bộc lộ một số hạn chế như nội dung sách giáo khoa chưa phù hợp với đối tượng học sinh các vùng, miền và thực tiễn các địa phương, chưa phát huy tính chủ động sáng tạo của giáo viên và các nhà trường.

Trên thế giới hiện nay cũng có một số nước sử dụng nhiều chương trình giáo dục phổ thông khác nhau nhưng đều là những quốc gia có nhiều bang hoặc vùng lãnh thổ tự trị. Nhưng xu thế chung của phần lớn các nước, nhất là các nước có nền giáo dục phát triển, là có một chương trình quốc gia và nhiều sách giáo khoa, các trường xây dựng chương trình riêng nhưng vẫn phải tuân thủ chương trình quốc gia, ông Đào Trọng Thi lý giải.

Từ kết quả tổng kết thực tiễn, có nghiên cứu kinh nghiệm của thế giới. Ủy ban nhất trí với đề nghị của Chính phủ về xây dựng một chương trình mềm dẻo, linh hoạt.

Lưu ý từ Ủy ban là chương trình giáo dục phổ thông có phần chung là những nội dung cốt lõi và yêu cầu bắt buộc triển khai thực hiện trên phạm vi toàn quốc nhưng cần phải có phần “mềm dẻo” trong chương trình để các địa phương bổ sung những nội dung đặc thù và nhà trường vận dụng phù hợp.

Đồng thời, chương trình giáo dục phổ thông phải phù hợp với điều kiện thực tế về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất kỹ thuật của nhà trường cũng như khả năng tiếp thu của học sinh để bảo đảm tính khả thi.

Liên quan đến biên soạn sách giáo khoa phổ thông, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng xã hội hóa việc biên soạn và xuất bản sách giáo khoa là định hướng đúng đắn nhưng cần có bước đi thận trọng, vững chắc, tránh những rủi ro có thể ảnh hướng tới quyền lợi của hàng chục triệu học sinh.

Để chủ động có được chương trình, sách giáo khoa đạt chất lượng và đáp ứng yêu cầu theo lộ trình chung, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức việc biên soạn một bộ sách giáo khoa là đúng chức năng nhiệm vụ, cơ quan giải trình lập luận.

Chủ nhiệm Thi cũng nói thêm, Bộ Giáo dục và Đào tạo không trực tiếp biên soạn chương trình, sách giáo khoa mà chỉ chỉ đạo, tổ chức việc thực hiện công tác này. Trên thực tế, chương trình và sách giáo khoa được biên soạn bởi tập thể các nhà giáo, nhà khoa học, chuyên gia giáo dục am hiểu về các lĩnh vực khoa học và khoa học giáo dục. Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với cơ quan hữu quan xây dựng cơ chế và giải pháp để huy động tốt nhất đội ngũ làm công tác này.

Đề nghị từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội là Chính phủ chỉ đạo xây dựng quy trình thẩm định chương trình, sách giáo khoa phải khoa học, công khai, minh bạch, đảm bảo khách quan, công bằng. Đồng thời ban hành cơ chế tài chính trong việc biên soạn và sử dụng sách giáo khoa bảo đảm công bằng, không phân biệt sách do Bộ tổ chức việc biên soạn hay do các tổ chức, cá nhân biên soạn.

Liên quan đến kinh phí, với gần 800 tỷ đồng dành cho toàn bộ đề án, trong đó hơn 400 tỷ dành cho việc làm sách giáo khoa, một số ý kiến khác cho rằng không nên đầu tư ngân sách quá lớn để thực hiện đề án này. Trong khi đa số ý kiến đại biểu cho rằng việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông là việc hệ trọng, cần dành nguồn kinh phí thoả đáng.

Một số ý kiến đại biểu cho rằng, khái toán kinh phí Chính phủ trình ra chưa rõ, theo lộ trình nhưng phải chi tiết, cần tăng thêm kinh phí cho các địa phương khó khăn mới đáp ứng được yêu cầu, báo cáo phản ánh.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình, số tiền Chính phủ đưa ra chỉ là dự toán kinh phí xây dựng chương trình, biên soạn một bộ sách giáo khoa, thẩm định chương trình và sách giáo khoa; thực hiện những công việc cần thiết và trực tiếp liên quan đến tập huấn giáo viên để thực hiện chương trình và sách giáo khoa mới.

Còn kinh phí bảo đảm cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục và đổi đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giao dục… được bố trí ở hai đề án khác trong chương trình hành động của Chính phủ.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cũng khẳng định sẽ tăng cường giám sát kinh phí thực hiện đề án được ghi trong dự toán ngân sách hàng năm của Chính phủ, có ưu tiên hỗ trợ đầu tư kinh phí cho các địa phương vùng kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn, vùng biên giới, hải đảo.