“Tôi biết có nhà đầu tư tâm huyết, rất muốn làm các dự án hạ tầng giao thông nhưng vì thể chế của chúng ta nên họ nản lòng. Thể chế còn vướng mắc nhiều thứ nên chúng ta chưa huy động vốn xã hội được”.

Phát biểu trên được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đưa ra tại buổi làm việc với lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải, ngày 16/3.

Tại buổi làm việc, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh giao thông vận tải là lĩnh vực quan trọng, những hạn chế, tồn tại trong lĩnh vực này đang là nút thắt trong phát triển kinh tế - xã hội.

Cùng với đó, Thủ tướng cũng chỉ ra một số bất cập đối với ngành, trước hết là thể chế, cơ chế, chính sách còn tồn tại nhiều vướng mắc. Còn một bộ phận cán bộ chưa năng động, chưa bám việc, sáng tạo nên có một số việc chậm trễ, chưa đáp ứng yêu cầu của phát triển.

Một bất cập nữa của ngành là thiếu vốn nghiêm trọng. Nhu cầu vốn đầu tư trong 5 năm 2016-2020 gần 1 triệu tỷ đồng, nhưng mới đáp ứng được gần 210.000 tỷ đồng. Trong khi đó, ngành chưa giải ngân hết vốn xây dựng cơ bản 2016, trong chuẩn bị đầu tư còn có nhiều vấn đề, nhất là các dự án BOT.

Ngoài ra, khá nhiều tồn tại trong thực tiễn chưa giải quyết được như quy trình hợp tác công - tư (PPP), phát triển đồng bộ giao thông vận tải…

Tuy nhiên, chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng lưu ý “Không vì khó khăn về kinh phí mà để đây tiếp tục là nút thắt”. Phải dựa vào dân, nguồn lực xã hội để phát triển giao thông, cần xã hội hóa nguồn lực ở mọi khâu, bằng mọi cách bởi Nhà nước chỉ có thể cung cấp vốn mồi, hỗ trợ, tạo cơ chế, thể chế, điều kiện để xã hội hóa cơ sở hạ tầng.

“Hồi trước mua máy bay, Thủ tướng phải bảo lãnh. Bây giờ tư nhân mua máy bay có ai bảo lãnh mà đội bay thêm được bao nhiêu”, Thủ tướng nêu ví dụ về xã hội hóa vốn từ các nguồn ngoài ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý, chỉ đạo đối với lãnh đạo và cán bộ ngành giao thông, Thủ tướng yêu cầu phải tháo gỡ mọi thể chế, sửa sớm, bãi bỏ các thể chế cản trở, là rào cản để tiến hành PPP và các giải pháp thu hút nguồn vốn khác. Bộ Giao thông Vận tải phải chủ động đề xuất cơ chế, tìm nguồn và hướng xử lý.

Bên cạnh đó, Bộ cũng phải chú trọng bảo đảm an toàn giao thông, nâng cao chất lượng công trình giao thông, không để tình trạng “một trận mưa mà công trình đã xuống cấp”, để làm sao với định mức, đơn giá đó thì chất lượng giao thông phải tốt hơn.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải chủ trì, chủ động xây dựng, trình Thủ tướng một số cơ chế đặc thù trong phát triển đường cao tốc, đẩy mạnh hợp tác PPP và một số công việc có liên quan.

Bộ cũng được yêu cầu xử lý gấp một số vấn đề nóng, cùng với Ủy ban An toàn giao thông quốc gia trực tiếp bàn với Bộ Tài chính xung quanh vấn đề phạt vi phạm giao thông, có biện pháp mạnh mẽ hơn trong chống “cát tặc”, xử lý vấn đề đường ngang dân sinh qua đường sắt.

Thủ tướng cũng lưu ý Bộ Giao thông Vận tải tập trung làm 1 km đường mẫu, từ đó có thể tính được cụ thể chi phí đầu tư, để xem “định mức làm sao, bao nhiêu cát, bao nhiêu xi măng, nếu làm đường nhựa thì như thế nào”…