14:52 22/10/2019

Điều trị thừa cân bằng phẫu thuật: nên hay không?

Hoài Phương

Theo thống kê, ở Việt Nam tỷ lệ người trưởng thành bị thừa cân, béo phì chiếm khoảng 25% dân số. Béo phì là nguyên nhân dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe.


Hiệp hội W.H.O. đã đặt tên cho bệnh béo phì như loại bệnh phát triển nhanh nhất trên thế giới. Béo phì là một vấn đề y tế và được phân loại như một căn bệnh do nó gây ra nhiều bệnh lý khác như bệnh tiểu đường, huyết áp cao và mỡ máu cao dẫn đến bệnh tim, suy thận, đột quỵ, mù lòa và có khả năng dẫn đến tử vong. Bệnh béo phì tại Mỹ là nguyên nhân gây tử vong thứ 2 sau thuốc lá. Ngoài ra, béo phì còn giảm chất lượng cuộc sống và tuổi thọ của bệnh nhân.Để điều trị béo phì, ngoài điều trị bằng thuốc, thay đổi chế độ ăn uống, chế độ luyện tập…, còn có phương pháp phẫu thuật. Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng tỏ rằng, phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả cho 80% bệnh nhân béo phì.Theo nghiên cứu béo phì Thụy Điển trong 10 năm, bệnh nhân phẫu thuật giảm béo có thể giảm 16,1% tổng số trọng lượng cơ thể của họ trong khi những bệnh nhân béo phì được điều trị bằng chế độ ăn uống, tập thể dục và thuốc men thực sự tăng 1,6%.
Điều trị thừa cân bằng phẫu thuật: nên hay không? - Ảnh 1.
Phẫu thuật chữa bệnh béo phì có nhiều phương pháp khác nhau, chỉ định cho từng trường hợp cụ thể. Các kỹ thuật bao gồm: dùng đai thắt dạ dày (gastric banding), cắt tạo hình dạ dày hình ống (sleeve gastrectomy), các phẫu thuật đảo dòng tá tràng, đặt bóng dạ dày... Hiện nay tại Việt Nam chủ yếu thực hiện hai phương pháp: phương pháp dùng đai thắt dạ dày và phương pháp cắt tạo hình dạ dày hình ống.Theo GS.TS. Trần Bình Giang (Bệnh viện Việt Đức, Hà Nội), phương pháp đặt vòng để thắt dạ dày có ưu điểm là không phải cắt đi phần nào của ống tiêu hóa mà chỉ đưa một vòng đai bằng chất liệu đặt biệt, có buồng chứa để thay đổi thể tích đặt vòng quanh phần trên dạ dày."Phương pháp này được tiến hành bằng kỹ thuật nội soi đơn giản, ít tai biến, khá tiện lợi vì có thể điều chỉnh kích thước của đai thắt theo yêu cầu," TS. Trần Bình Giang cho biết. "Nếu sau này bệnh nhân không muốn đặt vòng nữa thì có thể dễ dàng tháo ra để dạ dày trở lại bình thường mà không gây ảnh hưởng gì. Các thống kê trên thế giới đã chỉ ra, đây là phương pháp đơn giản, có thể đảo ngược và mang lại hiệu quả cao".
Điều trị thừa cân bằng phẫu thuật: nên hay không? - Ảnh 2.
Tuy nhiên, phương pháp này sẽ gây khó chịu cho người bệnh bởi chế độ ăn của người bệnh rất hà khắc. Do chiếc vòng thắt lại nên bệnh nhân chỉ ăn được rất ít, kham khổ và tuân thủ theo chế độ của bác sĩ chỉ định. Chế độ ăn cho người đặt vòng giảm béo cần theo một chế độ nghiêm ngặt. Bệnh nhân ăn 2 đến 3 bữa một ngày vào thời điểm nhất định, không ăn vặt; chỉ uống nước giữa các bữa ăn, không vừa uống vừa ăn, phải nhai rất kỹ và ăn chậm, không ăn các chất giàu dinh dưỡng dạng lỏng. Bên cạnh đó, cần lưu ý có một chế độ ăn đa dạng, phong phú, đủ chất.TS. Giang cho rằng, người bệnh cần phải hiểu phẫu thuật chỉ là một phần trong cả quá trình điều trị béo phì. Bên cạnh điều trị ngoại khoa, người bệnh cần tham gia điều trị nội khoa, điều trị tâm lý, và quan trọng là phải thực hiện và duy trì một chế độ ăn uống khoa học, thói quen sinh hoạt, tập luyện điều độ để đạt hiệu quả lâu dài. Với người thừa cân, cần tập  luyện đều đặn. Còn đối với người béo phì, nếu đã điều  trị bằng nội khoa, bằng chế độ ăn giảm mà không có tác dụng trong vòng 1 năm thì mới nghĩ đến chuyện điều trị bằng phẫu thuật.
Điều trị thừa cân bằng phẫu thuật: nên hay không? - Ảnh 3.
Ngoài ra, các bác sỹ đều khuyến cáo, phương pháp phẫu thuật điều trị béo phì chống chỉ định với những trường hợp khi không mổ nội soi được do nhiều nguyên nhân, mổ cũ dính trong bụng, gan quá phì đại, bệnh nhân bị loét dạ dày-tá tràng.Bệnh nhân đủ điều kiện thực hiện phẫu thuật là khi đã đáp ứng đủ các yêu cầu tối thiểu như: chỉ số BMI từ 40 trở lên, hoặc từ 30 đến 39,9 và có mắc các bệnh lý nghiêm trọng đi kèm như tiểu đường, tăng huyết áp, ngưng thở khi ngủ, cholesterol cao, các vấn đề về khớp,...; quá số cân ít nhất là 36 kg (80 pounds); từ 18 đến 75 tuổi; đã có những tiền sử giảm cân thất bại.